Sắp công bố giải Nobel Hòa bình: Na Uy lo ngại phản ứng của Tổng thống Trump

Ủy ban Nobel Na Uy hôm nay cho biết, Ủy ban đã hoàn tất quyết định về chủ nhân của giải thưởng Nobel hòa bình năm 2025 vào đầu tuần này - thời điểm trước khi Israel và Hamas đạt được thỏa thuận ngừng bắn theo kế hoạch hòa bình cho Gaza do Tổng thống Donald Trump đề xuất. Dựa trên thời gian và thành phần độc lập của Ủy ban gồm năm thành viên, các nhà quan sát cho rằng khả năng ông Trump nhận giải là rất thấp, từ đó làm dấy lên lo ngại về phản ứng của ông.

Bà Kirsti Bergsto, lãnh đạo Đảng Cánh tả xã hội Na Uy và là phát ngôn viên đối ngoại nhấn mạnh, Chính phủ Na Uy không can thiệp vào quyết định của Ủy ban Nobel. “Ủy ban là cơ quan độc lập. Nhưng tôi không chắc ông Donald Trump biết điều đó. Chúng ta phải sẵn sàng trước mọi phản ứng của ông ấy”.

Ông Donald Trump nhiều lần công khai khẳng định mình xứng đáng nhận Giải Nobel Hòa bình vì “những nỗ lực phi thường nhằm củng cố ngoại giao và hợp tác giữa các dân tộc”.

Theo truyền thông Na Uy, hồi tháng 7, ông Trump đã gọi điện cho ông Jens Stoltenberg - Bộ trưởng Tài chính và cựu Tổng Thư ký NATO - để hỏi về giải Nobel. Phát biểu tại Liên Hợp Quốc tháng trước, ông tuyên bố: “Tôi đã chấm dứt 7 cuộc chiến không hồi kết. Ai cũng nói tôi nên được trao Giải Nobel Hòa bình”.

Tuy nhiên, ông Arild Hermstad, lãnh đạo Đảng Xanh Na Uy khẳng định, uy tín của giải thưởng nằm ở tính độc lập: “Giải Nobel hòa bình là sự ghi nhận cho cam kết dài lâu. Thật tốt khi ông Trump đã thúc đẩy được thỏa thuận ngừng bắn giữa Israel và Hamas, nhưng nó chưa thể xóa bỏ nhiều năm gây chia rẽ và bạo lực”.

Bà Nina Græger, Giám đốc Viện Nghiên cứu Hòa bình Oslo cũng cùng chung nhận định: “Dù ông Trump xứng đáng được ghi nhận vì nỗ lực chấm dứt xung đột tại Gaza, nhưng còn quá sớm để biết liệu đề xuất hòa bình này có được triển khai và mang lại hòa bình lâu dài hay không. Việc ông rút khỏi các thể chế quốc tế, từng đề xuất mua Greenland từ Đan Mạch cùng các vi phạm nguyên tắc dân chủ tại Mỹ, không phù hợp với tinh thần trong di chúc của Alfred Nobel”.

Nhà bình luận Harald Stanghelle cho biết, nếu ông Donald Trump phản ứng mạnh khi không được xướng tên, điều đó có thể thể hiện qua việc áp thuế thương mại lên Na Uy, yêu cầu nước này tăng đóng góp cho NATO... Ông nói: “Tổng thống Donald Trump thường có những phản ứng khó đoán, và rõ ràng đây có thể là một hoàn cảnh đầy thách thức. Rất khó để giải thích cho ông ấy rằng Ủy ban này hoàn toàn độc lập”.

Theo bà Nina Græger, các ứng cử viên nhiều khả năng nhận được giải Nobel Hòa bình năm nay gồm: mạng lưới Phòng phản ứng khẩn cấp Sudan (ERR), Ủy ban Bảo vệ Nhà báo (CPJ) và Liên đoàn Phụ nữ quốc tế vì hòa bình và tự do (WILPF).