Sáng nay, 5/9, cả nước đồng loạt khai giảng năm học mới 2025 - 2026:Khai mở những con đường mới cho giáo dục Việt Nam

Với từ khóa là “triển khai”, ngành giáo dục tập trung triển khai thật tốt các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước về giáo dục cũng như 10 nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm năm học 2025 - 2026, khai mở những con đường mới cho giáo dục Việt Nam thời gian tới.

Ngành giáo dục đứng trước cơ hội chưa từng có

- Sáng 5/9, 52.000 cơ sở giáo dục trên cả nước sẽ đồng loạt tổ chức Lễ khai giảng năm học mới. Lễ khai giảng năm nay có ý nghĩa như thế nào, thưa Bộ trưởng?

- Lễ khai giảng năm học 2025 - 2026 diễn ra trong bối cảnh đặc biệt: cả nước kỷ niệm 80 năm Quốc khánh; tiến hành công cuộc “sắp xếp lại giang sơn” lịch sử; tổ chức Đại hội Đảng các cấp… Với ngành giáo dục, năm học mới bắt đầu cũng là dịp tổ chức kỷ niệm 80 năm truyền thống của ngành, cũng là 80 năm thành lập Bộ Quốc gia Giáo dục. Đây không chỉ là cơ hội để chúng ta cùng nhau nhìn lại hành trình 80 năm giáo dục phát triển đất nước, mà còn là dịp để ý thức rõ hơn về sứ mệnh, trọng trách của giáo dục trong việc kiến tạo con người, dựng xây, phát triển đất nước, vươn mình hội nhập trong kỷ nguyên mới.

Ý nghĩa của lễ khai giảng càng thêm sâu sắc khi 52.000 cơ sở giáo dục trên cả nước cùng kết nối trực tuyến kết hợp truyền hình trực tiếp, với sự hiện diện của các đồng chí lãnh đạo cao nhất của Đảng và Nhà nước, để lan tỏa niềm tin, khí thế, và quyết tâm đưa nền giáo dục Việt Nam vươn tới những tầm cao mới.

- Xin Bộ trưởng cho biết những cơ hội, thách thức trong năm học mới?

- Năm học này, ngành giáo dục đứng trước cơ hội chưa từng có. Chưa bao giờ giáo dục và đào tạo được Đảng, Nhà nước quan tâm và kỳ vọng nhiều như hiện nay. Trong đó, quan trọng nhất là việc Bộ Chính trị vừa ban hành Nghị quyết 71-NQ/TW về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo. Đây là nền tảng chính trị quan trọng để thúc đẩy mạnh mẽ hơn nữa công cuộc đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo đã được xác lập từ Nghị quyết 29-NQ/TW (năm 2013) và tiếp tục được nhấn mạnh tại Kết luận số 91-KL/TW (năm 2024).

Cùng với đó, một chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển giáo dục và đào tạo đang được xây dựng; bốn đạo luật quan trọng về giáo dục (Luật Nhà giáo, Luật Giáo dục, Luật Giáo dục đại học và Luật Giáo dục nghề nghiệp sửa đổi) đã và dự kiến được ban hành trong năm nay sẽ tạo nền tảng vững chắc để vận hành một nền giáo dục hiện đại, đồng bộ và hiệu quả. Việc chuyển đổi số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo và giáo dục STEM cũng đang mở ra cơ hội để giáo dục bước vào giai đoạn nâng cao chất lượng và đổi mới toàn diện.

Bên cạnh cơ hội, ngành giáo dục cũng phải đối mặt với nhiều thách thức. Việc vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, đặc biệt ở cấp xã, đặt ra yêu cầu cao về quản trị sự thay đổi trong tổ chức, nhân sự và bộ máy. Vấn đề công bằng giáo dục; dạy thêm - học thêm; tuyển dụng, luân chuyển giáo viên; phổ cập thực chất cũng là những thách thức mà ngành phải giải quyết quyết liệt. Ngoài ra, việc hấp thụ các nguồn lực đầu tư rất lớn trong thời gian tới đây, bảo đảm hiệu quả, đúng quy định cũng đòi hỏi những cố gắng, nỗ lực rất lớn.

- Như Bộ trưởng vừa chia sẻ, một điều rất đặc biệt của năm học mới 2025 - 2026 là Bộ Chính trị vừa ban hành Nghị quyết 71-NQ/TW về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo. Nghị quyết này có ý nghĩa như thế nào đối với sự nghiệp giáo dục của đất nước ta thời gian tới, thưa Bộ trưởng?

- Nghị quyết số 71 của Bộ Chính trị được ban hành đúng vào dịp kỷ niệm 80 năm Quốc khánh, 80 năm truyền thống ngành giáo dục và cũng là 80 năm thành lập Bộ Quốc gia Giáo dục (nay là Bộ Giáo dục và Đào tạo) tiếp tục thể hiện sự quan tâm đặc biệt của Đảng đối với giáo dục đào tạo; khẳng định giáo dục luôn là một thành tố gắn liền và quyết định sự phát triển của đất nước; cho thấy sự nhất quán quan điểm giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, quyết định tương lai dân tộc.

Nghị quyết cũng thể hiện tầm nhìn và chiến lược mới của Đảng cho hệ thống giáo dục trong tương lai, khi mà bối cảnh thế giới đang có những thay đổi sâu sắc, toàn diện, đặc biệt công nghệ số và trí tuệ nhân tạo đang tái định hình nền giáo dục trên phạm vi toàn cầu. Bên cạnh đó, Nghị quyết đã xác định những mục tiêu lớn cùng với hàng loạt các nhiệm vụ, giải pháp có tính chất đột phá mạnh mẽ nhằm đổi mới, nâng tầm giáo dục Việt Nam.

Với toàn ngành giáo dục, đây là cơ hội lớn để bứt phá, để khẳng định vị trí quyết định của giáo dục đối với phát triển đất nước. Ý thức được điều này, Bộ Giáo dục và Đào tạo đang khẩn trương xây dựng, trình Chính phủ dự thảo Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết 71 và sẽ cụ thể hóa bằng Kế hoạch hành động của Bộ Giáo dục và Đào tạo để triển khai thực hiện ngay từ đầu năm học này.

Từ khóa của năm học này là “triển khai”

- Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị đã xác định khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là động lực trọng yếu cho phát triển đất nước, trong đó đào tạo nhân lực chất lượng cao giữ vai trò then chốt. Bộ Giáo dục và Đào tạo đã triển khai thực hiện Nghị quyết này như thế nào, thưa Bộ trưởng?

- Nhận thức rõ yêu cầu, nhiệm vụ tại Nghị quyết số 57 của Bộ Chính trị, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã triển khai nhiều giải pháp để chuẩn bị nguồn nhân lực cho giai đoạn mới.

Thứ nhất, ở giáo dục phổ thông, chương trình mới hướng tới phát triển năng lực toàn diện, đặc biệt là năng lực số, tư duy phản biện, sáng tạo và giải quyết vấn đề. Ở giáo dục đại học, Bộ tập trung mở rộng đào tạo các ngành mũi nhọn như trí tuệ nhân tạo, khoa học dữ liệu, công nghệ bán dẫn, công nghệ sinh học, năng lượng mới, an ninh mạng; đồng thời thúc đẩy nghiên cứu và đổi mới sáng tạo trong nhà trường; nâng cấp các đại học quốc gia, đại học vùng và cơ sở trọng điểm theo chuẩn khu vực và quốc tế.

Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng đã và đang triển khai nhiều đề án lớn về phát triển nhân lực công nghệ cao như Đề án nhân lực STEM giai đoạn 2025 - 2035; Chương trình phát triển nguồn nhân lực ngành bán dẫn; Đề án đào tạo điện hạt nhân; Đề án các trung tâm xuất sắc công nghệ 4.0 và các trung tâm đào tạo AI tại nhiều trường đại học.

Thứ hai, để thúc đẩy mô hình hợp tác “3 Nhà” (Nhà nước - nhà trường - doanh nghiệp), Bộ Giáo dục và Đào tạo đã tham mưu, ban hành nhiều cơ chế, chính sách khuyến khích các cơ sở đào tạo hợp tác với doanh nghiệp trong xây dựng chương trình, tổ chức thực tập - thực hành, phát triển các trung tâm nghiên cứu, đổi mới sáng tạo ngay trong trường. Điều này giúp tạo nên chuỗi giá trị khép kín, góp phần cung ứng nguồn nhân lực chất lượng cao cho công nghiệp hóa, hiện đại hóa và chuyển đổi số quốc gia.

Thứ ba, Bộ Giáo dục và Đào tạo chú trọng phát triển đội ngũ giảng viên, nhà khoa học thông qua việc đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ; khuyến khích nghiên cứu, công bố quốc tế; mở rộng hợp tác quốc tế; đồng thời có chính sách thu hút trí thức Việt Nam ở nước ngoài tham gia giảng dạy và nghiên cứu.

Thời gian tới, Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ tiếp tục chuẩn hóa, hiện đại hóa và quốc tế hóa chương trình đào tạo; xây dựng cơ sở dữ liệu nhân lực quốc gia gắn với dự báo nhu cầu; mở rộng hợp tác quốc tế để đưa Việt Nam trở thành trung tâm nhân lực công nghệ cao của khu vực.

Bên cạnh đó, năng lực số của giáo viên, cán bộ quản lý và học sinh có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong bối cảnh chuyển đổi số hiện nay. Để thúc đẩy điều này, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Khung năng lực số người học với 6 nhóm năng lực cốt lõi.

Đặc biệt, Bộ đang chuẩn bị ban hành Chiến lược chuyển đổi trí tuệ nhân tạo (AI) trong giáo dục. Mục tiêu của Chiến lược là ứng dụng AI một cách tổng thể, có trách nhiệm, hướng tới nền giáo dục số hiện đại, linh hoạt và công bằng.

Bộ cũng sẽ triển khai Đề án bồi dưỡng năng lực số, năng lực AI cho đội ngũ nhà giáo, đồng thời nghiên cứu, cập nhật nội dung AI trong chương trình giáo dục phổ thông.

Song song đó, thực hiện Nghị quyết 57, ngành giáo dục đang xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia, phát triển nền tảng quản trị, đẩy mạnh dạy học và kiểm tra trực tuyến, thúc đẩy hệ sinh thái AI trong giáo dục. Đây sẽ là môi trường thực tiễn quan trọng giúp giáo viên và học sinh phát triển năng lực số một cách thực chất và hiệu quả.

- Trước thềm lễ khai giảng đặc biệt năm nay, Bộ trưởng muốn nhắn gửi điều gì đến với các thầy giáo, cô giáo, cán bộ quản lý giáo dục, các em học sinh, sinh viên cả nước?

- Năm học 2024 - 2025 vừa qua, toàn ngành đã nỗ lực vượt qua nhiều khó khăn, thử thách và đạt được nhiều kết quả tốt đẹp. Tôi xin thay mặt lãnh đạo Bộ Giáo dục và Đào tạo ghi nhận, biểu dương và cảm ơn sự nỗ lực vượt bậc của đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên và các em học sinh, sinh viên.

Năm học 2025 - 2026 là một năm học rất quan trọng, với nhiều việc lớn phải thực hiện và nhiều cơ hội để đổi mới. Từ khóa của năm học này là “triển khai”. Đó là tập trung triển khai thật tốt các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước về giáo dục cũng như 10 nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm năm học 2025 - 2026 của ngành giáo dục. Đó là cách để toàn ngành vừa kế thừa, phát huy được những thành tựu đạt được trong 80 năm qua, khắc phục những tồn tại, hạn chế hiện có và khai mở những con đường mới cho giáo dục Việt Nam trong thời gian tới.

Giáo dục là sự nghiệp trăm năm, đòi hỏi tầm nhìn, sự kiên trì, tinh thần công bằng và trách nhiệm cao nhất. Tôi kêu gọi toàn ngành, từ quản lý đến giáo viên, nhân viên, cùng tất cả các em học sinh, sinh viên hãy chuẩn bị tâm thế, tinh thần và điều kiện tốt nhất, cùng đoàn kết, chung sức, để năm học mới trở thành một năm học bận rộn nhưng đầy niềm vui và thành công.

- Xin cảm ơn Bộ trưởng!