Rộn rã làng xôi “tiến vua” ngày đầu năm

Một “chõ” xôi nuôi sống bao thế hệ

Đã qua những ngày sôi nổi của Hội thi nấu xôi thường niên nhưng Làng Phú Gia những ngày này vẫn rộn rã kẻ bán người mua. Bởi, người làng lại tiếp tục chuẩn bị các công đoạn cho những chõ xôi phục vụ khách gần xa dịp lễ hội đầu năm. Thăm nhà Anh  Nguyễn Đình Dũng – người có thâm niên 30 năm trong nghề, thấy la liệt các xô, chậu đựng gạo. Những rá gạo nếp cái hoa vàng trắng tinh, mùi thơm thoang thoảng, hạt đều tăm tắp được vo sạch, để ráo chuẩn bị đồ xôi. Cạnh đó là những chậu lạc, đỗ đen, đỗ xanh, gấc, dừa... đều đã được sơ chế. Anh Dũng cho hay, mỗi ngày, gia đình anh  nấu khoảng 40 - 50 kg gạo. Những ngày lễ tết, có thể lên tới 200 hay 300 kg. Nhờ thế, mỗi tháng, doanh thu của gia đình anh Dũng đạt  35 đến 40 triệu đồng.

Anh Dũng chia sẻ thêm, cũng như nhiều gia đình khác trong làng, nghề nấu xôi đã gắn với gia đình anh qua nhiều thế hệ. Nhờ những chõ xôi nhỏ bé đó mà đời sống dân làng Phú Gia mấy đời đầm ấm, đủ đầy, con cháu học hành thành đạt. Khi được hỏi về bí quyết làm một chõ xôi ngon, anh Dũng không ngần ngại khẳng định: Xôi ngon thì nhất khoát gạo phải ngon. Thứ gạo nếp được chọn phải là nếp cái hoa vàng loại mới thu hoạch, hạt trắng và đều được rửa sạch rồi đem đồ cho tới chín khoảng 80% sau đó đong ra mẹt để cho nguội mới đồ tiếp cho chín hẳn. Xôi phải đồ hai lần, mới có độ dai và mềm vừa đủ. “Trong các công đoạn làm xôi, xóc gạo là vất vả nhất. Gạo xóc càng kỹ xôi càng ngon. Trộn gạo không được quên cho muối, trộn đều tay. Riêng với xôi gấc, lúc trộn nên trộn bằng chậu để gấc thấm đều vào gạo... Đặc biệt, ngoài hương vị truyền thống, đặc trưng thì mỗi gia đình ở Phú Gia lại có những bí quyết riêng, tạo nên sự đa dạng, hấp dẫn cho món xôi.

Các món xôi Phú Thượng tham gia Hội thi nấu xôi năm 2018

Giữ lửa nghề truyền thống

Mối duyên lành từ những chõ xôi đã nuôi nấng bao thế hệ người làng. Vì thế, mùng 8 Tết hàng năm, dù bận trăm công nghìn việc, dù đang ở xa cũng trở về để cùng tổ chức Hội thi nấu xôi nhằm tỏ lòng thành kính tới Thành Hoàng Làng, các truyền nhân đi trước và những người đã, đang tiếp nối truyền thống của làng. Đến nay, không chỉ thương hiệu “Xôi Phú Thượng” mà Hội thi nấu xôi của người dân Phú Gia đã rất đỗi quen thuộc với người dân Hà Nội. Đây không chỉ là hoạt động giúp duy trì nghề truyền thống của Làng mà còn là nét văn hóa đặc sắc của người Hà Nội.

Theo Bí thư  Đảng ủy Phường Phú Thượng Nguyễn Mạnh Hải, một trong những tiêu chí luôn được Hội thi đặt ra với những người tham gia là vấn đề an toàn vệ sinh thực phẩm. Nguyên liệu tham dự hội thi hoặc phục vụ việc nấu xôi bán cho người dân khắp Hà Nội mỗi ngày luôn được người dân Phú Gia chọn lựa kỹ lưỡng. Phú Gia có 6 xóm, mỗi xóm sẽ chọn ra 4-5 người nấu xôi giỏi nhất để dự thi. Theo thể lệ năm nay, mỗi xóm phải làm một mâm xôi “khổng lồ” để dâng cúng Thần Hoàng làng. Mâm xôi nào càng lớn, càng đẹp, càng ngon thì điểm càng cao...

Ông Nguyễn Mạnh Hải cũng cho hay, những người trẻ của làng Phú Gia vẫn hàng ngày say mê với công việc truyền thống bao đời nay của gia đình mình. Sáng đi học, đi làm, chiều về lại nấu xôi. Không khí tất bật, khẩn trương cùng với mùi thơm phức của nếp mới, hành phi tỏa ra khắp xóm làng.

Đối với gia đình anh Dũng, đã qua nhiều thế hệ gắn bó với nghề anh luôn nhắc nhở các con: “Dẫu sau này có làm gì thì vẫn phải cố giữ cái nghề, đây là cái đã nuôi các con khôn lớn và có thể sẽ là nguồn sống của gia đình các con sau này”.