Kiện đòi lại tài sản đã được chuyển nhượng
Năm 2011, UBND tỉnh Quảng Ninh phê duyệt quy hoạch “Dự án xây dựng hạ tầng kỹ thuật khu dân cư và dịch vụ thương mại” tại phường Trưng Vương, thành Phố Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh do Công ty TNHH Tập đoàn Xuân Lãm (viết tắt là Công ty Xuân Lãm) có trụ sở tại KĐT Trưng Vương, thành phố Uông Bí làm chủ đầu tư.
Căn cứ vào hợp đồng thuê đất, ngày 7.10.2016 giữa UBND tỉnh Quảng Ninh và Công ty Xuân Lãm thể hiện, tổng diện tích đất Công ty Xuân Lãm được thuê là 13.759m2, trong đó có khu (lô) C2 với diện tích hơn 4.939m2 thuộc thửa đất số 237, tờ bản đồ số 41 (tại phường Trưng Vương, thành phố Uông Bí) được UBND tỉnh Quảng Ninh cấp giấy chứng nhận (GCN) quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản gán liền trên đất mang tên người sử dụng đất Công ty Xuân Lãm; mục đích sử dụng đất là đất thương mại, dịch vụ với thời hạn 48 năm (hết hạn 4/7/2064). Nguồn gốc đất là đất nhà nước cho thuê đất trả tiền thuê hàng năm.
Sau đó, theo đề nghị của Công ty Xuân Lãm, ngày 10.5.2017, Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) tỉnh Quảng Ninh có tờ trình về chuyển hình thức thuê đất trả tiền hàng năm sang thuê đất trả tiền một lần cho cả thời gian thuê đối với khu dịch vụ lô C2. Ngày 18.5.2017, UBND tỉnh Quảng Ninh đã ban hành Quyết định số 1572 về việc đồng ý chuyển hình thức sử dụng đất nhà nước cho thuê đất trả tiền hàng năm sang cho thuê trả tiền một lần.
Sau khi hoàn thành các nghĩa vụ tài chính đối với lô đất C2 theo quy định của pháp luật, ngày 26.5.2017, Công ty Xuân Lãm đã uỷ quyền cho bà Bùi Thị Hương – Phó giám đốc Công ty Xuân Lãm làm đại diện uỷ quyền đã ký hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất lô C2 này cho Công ty cổ phần ô tô Thành Công Quảng Ninh (viết tắt là Công ty Thành Công) có trụ sở tại tổ 3, khu 10B, phường quang Hanh, thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh do bà Lê Thị Tươi làm người đại diện. Các thủ tục được diễn ra theo quy định của pháp luật. Đến ngày 17.11.2017, Văn phòng đăng ký quyền sử dụng đất (Sở TN&MT Quảng Ninh) đã xác nhận: “Nội dung thay đổi và cơ sở pháp lý” tại GCN quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền trên đất mà UBND tỉnh Quảng Ninh đã cấp cho Công ty Xuân lãm vào ngày 14.10.2016. Tuy nhiên, sự việc xảy ra tranh chấp bắt đầu sau khi Công ty Xuân Lãm thoái hoá vốn, chuyển nhượng toàn bộ cổ phần của mình cho người khác.
Theo tìm hiểu, Công ty Xuân Lãm tiền thân là Doanh nghiệp tư nhân Xuân Lãm được thành lập từ năm 2009 do ông Nguyễn Xuân Lãm làm Chủ tịch hội đồng thành viên kiêm Tổng giám đốc. Ngày 8.8.2014, ông Lãm làm thủ tục pháp lý tặng lại phần vốn góp của mình tại công ty cho vợ là bà Bùi Thị Hương và sau đó ít ngày ông Lãm chết. Ngày 17.1.2017, công ty chuyển từ Công ty TNHH hai thành viên trở lên chuyển thành Công ty TNHH một thành viên, chủ sở hữu là ông Bùi Văn Sĩ (anh trai bà Bùi Thị Hương) sở hữu 100% vốn góp, đồng thời làm Giám đốc công ty. Đến ngày 17.11.2020, ông Bùi Văn Sĩ đã chuyển nhượng lại toàn bộ phần vốn góp của công ty sang cho bà Phạm Thị Mai Hương. Sau đó, bà Phạm Thị Mai Hương lại chuyển toàn bộ phần vốn góp cho ông Phạm Xuân Khánh. Theo giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp thay đổi lần thứ 17 ngày 28.1.2021 thì ông Phạm Xuân Khánh là chủ sở hữu Công ty Xuân Lãm; bà Phạm Thị Mai Hương là Tổng giám đốc và cũng là người đại diện theo pháp luật.
Đến tháng 11.2022, Công ty Xuân Lãm đã có đơn khởi kiện đến TAND tỉnh thành phố Uông Bí, tỉnh Quảng Ninh về việc tranh chấp hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất, hợp đồng thế chấp bất động sản, trong đó có nội dung yêu cầu huỷ bỏ hợp đồng chuyển nhượng bất động sản giữa Công ty Xuân Lãm đã ký kết với Công ty Thành Công trước đó hơn 4 năm.
Sau khi thụ lý, TAND thành phố Uông Bí chuyển vụ án lên TAND tỉnh Quảng Ninh thụ lý xét xử theo thẩm quyền. Trong khi thực tế là hợp đồng này đã được thanh lý giữa các bên và trước khi ông Bùi Văn Sĩ chuyển nhượng lại toàn bộ vốn góp cho bà Phạm Thị Mai Hương. Tuy nhiên, TAND tỉnh Quảng Ninh vẫn thụ lý vụ án, để xét xử việc mua bán đã được pháp luật công nhận.
Cần bản án khách quan, đúng pháp luật
Sau khi tiếp nhận thụ lý vụ khởi kiện của Công ty Xuân Lãm, TAND tỉnh Quảng Ninh đã thụ lý và trong các ngày 27.9 và 26.10.2023 đã đưa vụ án ra xét xử.
Luật sư Vũ Quang Vượng - Giám đốc Công ty Luật TNHH Quang Vượng (Đoàn luật sư TP Hà Nội) bày tỏ quan điểm cho rằng: Liên quan đến vụ án này, nhiều người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan đã được HĐXX triệu tập thế nhưng người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan trực tiếp được uỷ quyền làm đại diện cho các bên (Công ty Xuân Lãm cũ và Công ty Thành Công) ký kết hợp đồng chuyển nhượng lại bị HĐXX không đưa vào tham gia tố tụng và sau khi đưa vụ án ra xét xử, HĐXX vẫn đưa ra phán quyết của mình, tuyên chấp nhận yêu cầu khởi kiện của Công ty Xuân Lãm và tuyên bố Hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất (lô C2) giữa Công ty Xuân Lãm và Công ty Thành Công ký ngày 26.5.2017 vô hiệu vì HĐXX cho rằng, việc Công ty Xuân Lãm (cũ) chuyển nhượng lô C2 cho Công ty Thành Công là không đúng quy định.
"Có thể thấy, việc không đưa ông Bùi Văn Sĩ và bà Lê Thị Tươi tham gia tố tụng là có dấu hiệu vi phạm tố tụng nghiêm trọng. Điều này sẽ ảnh hưởng đến bản chất sự thật khách quan của vụ án", luật sư Vượng nhận định.
Trở lại diễn biến tại phiên toà, nhiều người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan như đại diện UBND tỉnh Quảng Ninh, Sở TN&MT Quảng Ninh, Văn phòng Công chứng Quảng Yên, Văn phòng đăng ký đất đai (Sở TN&MT Quảng Ninh)… đều khẳng định, việc Công ty Xuân Lãm và Công ty Thành Công ký kết hợp đồng chuyển nhượng quyền sở hữu đất là hoàn toàn đúng quy định của pháp luật.
Cụ thể, người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan UBND tỉnh Quảng Ninh là ông Nguyễn Viết Hùng cho rằng, việc Văn phòng Đăng ký đất đai đã đăng ký biến động chuyển quyền sử dụng đất cho Công ty Thành Công trên GCN số phát hành CĐ 919799 do Sở TN&MT Quảng Ninh cấp ngày 14.10.2016 đối với việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất cho Công ty Thành Công là phù hợp với quy định. Lô đất C2 được phép chuyển nhượng quyền sử dụng đất chứ không phải chuyển nhượng một phần dự án, không phải áp dụng Luật Kinh doanh bất động sản.
Tương tự, các đại diện Sở TN&MT Quảng Ninh; Văn phòng Công chứng Quảng Yên hay Văn phòng Đăng ký đất đai (Sở TN&MT Quảng Ninh)… đều có ý kiến khẳng định, việc chuyển nhượng lô C2 giữa Công ty Xuân Lãm (cũ) với Công ty Thành Công là đúng theo quy định của pháp luật; thủ tục công chứng, thay đổi chủ sử dụng đất tại GCN quyền sử dụng đất được thực hện đúng trình tự, thẩm quyền. Với việc tuân thủ hợp đồng và hoàn thành các thủ tục pháp lý tại cơ quan nhà nước giữa các bên, Công ty Thành Công hoàn toàn không có lỗi trong việc nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất từ Công ty Xuân Lãm.
Theo luật sư Vũ Quang Vượng, căn cứ quy định tại Điều 174 Luật Đất đai năm 2013 thì việc chuyển nhượng lô đất C2 nằm trong dự án xây dựng hạ tầng kỹ thuật khu dân cư và dịch vụ thương mại tại phường Trưng Vương, thành Phố Uông Bí giữa Công ty Xuân Lãm cũ và Công ty Thành Công là đúng quy định pháp luật. Do vậy, đại diện của Công ty Xuân Lãm (mới) không có quyền tranh chấp hợp đồng chuyển nhượng này.
“Trong vụ án này, toà án cấp sơ thẩm tỉnh Quảng Ninh không đưa các ông, bà Bùi Văn Sĩ, Bùi Thị Hương và bà Lê Thị Tươi cùng vai trò là người đại diện ký hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất ngày 26.5.2017 tham gia tố tụng theo quy định tại các Điều: 17, 68, 70, 73 và Điều 201 của Bộ luật Tố tụng dân sự năm 2015 là có dấu hiệu vi phạm nghiêm trọng luật tố tụng. Bên cạnh đó, liên quan đến tranh chấp về hợp đồng góp vốn giữa ông Bùi Văn Sĩ và bà Phạm Thị Mai Hương đã được TAND tỉnh Quảng Ninh thụ lý nhưng chưa được giải quyết lại không ban hành quyết định tạm đình chỉ giải quyết vụ án mà vẫn đưavụ tranh chấp giữa Công ty Xuân Lãm mới và Công ty Thành Công là có dấu hiệu vi phạm quy định theo điểm d, khoản 1, Điều 214 của Bộ luật tố tụng Dân sự 2015. Do vậy, nếu vụ án này được đưa lên toà án cấp phúc thẩm giải quyết thì việc bị huỷ bản án là điều dễ xảy ra”, luật sư Vũ Quang Vượng nhận định.
* Báo Đại biểu Nhân dân tiếp tục giám sát, thông tin kết quả thực thi pháp luật trong vụ việc trên đến bạn đọc và cử tri cả nước.
