Làm giàu từ tri thức bản địa truyền thống

Hành trình khởi nghiệp của chị gắn liền với những đồng vốn tín dụng ưu đãi từ Ngân hàng Chính sách xã hội (NHCSXH), giúp chị vươn lên thoát nghèo và tiếp tục lan tỏa cơ hội phát triển cho hàng trăm phụ nữ vùng cao.

Đi lên từ nghề truyền thống

Từ một người phụ nữ dân tộc thiểu số mới học hết cấp I, phải làm đủ các nghề để kiếm sống, đến nay chị Mẩy đã xây dựng thành công Hợp tác xã Cộng đồng Dao Đỏ với doanh thu hàng tỷ đồng mỗi năm, giúp đỡ cho nhiều người dân bản địa thoát nghèo.

Tám năm thành lập HTX với những bước tiến lớn và nhiều giải thưởng của Liên minh HTX Việt Nam, Hội Liên hiệp Phụ Nữ Việt Nam, UBND tỉnh Lào Cai… chị Mẩy vẫn không quên những ngày tháng khởi nghiệp đầy khó khăn cực nhọc. Chị Tần Tả Mẩy chia sẻ: “Tuổi thơ của tôi gắn bó với những bài thuốc tắm lá truyền thống của người Dao, được truyền lại qua nhiều thế hệ trong gia đình, bà ngoại tôi lại là thầy lang nổi tiếng và cũng là nghệ nhân làm thuốc tắm. Vậy nhưng, cuộc sống nghèo khó nơi vùng cao, nhất là đối với những người phụ nữ dân tộc thiểu số đã khiến tôi phải làm nhiều nghề để kiếm sống. Tôi đã từng bán hàng rong, làm hướng dẫn viên du lịch tại thị trấn Sa Pa. Cơ duyên đến khi tôi được mời làm nhân viên pha chế thuốc tắm và nước tắm tại một công ty kinh doanh dịch vụ nước tắm người Dao. Từ đó, tôi luôn đau đáu trong lòng làm thế nào để phát triển thương hiệu của riêng mình và phát triển các sản phẩm từ bài thuốc cổ truyền”, chị Mẩy cho biết.

Không nói nhiều về những thành quả đạt được, chị Tần Tả Mẩy say sưa kể về những ngày đầu thành lập HTX. Chị Tần Tả Mẩy cho biết, ngày đầu HTX chỉ có 7 chị em, số vốn chỉ đủ lợp 3 phòng tắm mái lá và mua 6 chiếc thùng gỗ. Đến cuối năm 2015, đánh dấu bước ngoặt thành công lớn của HTX khi chị tiếp cận được nguồn vốn vay tín dụng từ Ngân hàng Chính sách xã hội với 500 triệu đồng. Chị Tần Tả Mẩy cũng là một trong những doanh nghiệp được vay số tiền lớn nhất lúc đó tại Tà Phìn.

Từ những đồng vốn được vay này, chị đã đầu tư cơ sở khang trang với hơn 10 phòng tắm để phục vụ hàng trăm lượt khách tới trải nghiệm mỗi tháng. Ngoài ra, cơ sở của chị còn có thêm phòng nghỉ và phòng ăn cho khách du lịch lưu trú. Bên cạnh đó, chị Mẩy cũng dùng một phần vốn để đầu tư 3 nồi lớn với công suất gần 1.000 lít/ngày để tạo ra các sản phẩm mang đậm dấu ấn của người Dao đỏ.

Nhờ những đồng vốn vay ưu đãi, sau 8 năm thành lập HTX đã có hơn 120 thành viên với số phòng tắm đủ để phục vụ 200 khách mỗi ngày.

“Tôi không bao giờ quên những tháng ngày đầu tiên của HTX, mọi thứ vô cùng khó khăn với một phụ nữ vừa không có tiền lại vừa ít được học hành bài bản như tôi. Điều tôi cảm thấy may mắn nhất lúc đó là được tiếp cận nguồn tín dụng chính sách, được sự hướng dẫn tận tình của các tổ chức chính trị xã hội từ khâu sản xuất, đóng gói, thiết kế bao bì tới bán sản phẩm. Tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc tới những cán bộ của Ngân hàng Chính sách xã hội đã đồng hành cùng tôi trong những năm tháng khó khăn nhất” – chị Mẩy chia sẻ.

Từ người vay vốn đến người truyền cảm hứng

Trong quá trình xây dựng và phát triển HTX chị đã Mẩy không ngừng tìm tòi, sáng tạo. Từ những vị thuốc trong bài thuốc tắm của người Dao đỏ như chù dù, địa giản, atiso… chị đã vận dụng kiến thức y học được bà ngoại truyền dạy cùng sự giúp đỡ của các chuyên gia Trường Đại học Dược Hà Nội để sản xuất ra tinh dầu chù dù, tinh dầu xoa bóp, tinh dầu atiso, nước tắm cho trẻ em sơ sinh, nước tắm phục hồi sức khỏe cho sản phụ… Nhờ hiệu quả cao và có thành phần tự nhiên nên các sản phẩm này đã nhanh chóng trở thành sản phẩm ưa thích của mỗi du khách khi tới Sa Pa.

Với doanh thu gần 3 tỷ đồng/năm, lượng bán sản phẩm ngày một tăng nên đòi hỏi về nguồn cung nguyên liệu lại trở thành mối lo của HTX, chỉ tính riêng cây chù dù và atiso mỗi năm cũng tiêu thụ vài trăm tấn. Những năm 2015- 2016 chị Mẩy phải thuê các hộ đi hái thuốc ở trong rừng với số lượng lớn, nhưng càng ngày lượng thuốc càng ít đi, những người dân phải đi ngày một xa hơn mới đủ lượng thuốc cung cấp.

Một mặt vì lo ngại cho tương lai sẽ thiếu nguyên liệu, mặt khác chị cũng muốn bảo tồn thảm thực vật và hệ sinh thái của những cánh rừng nên chị Mẩy đã quyết định phối hợp Vườn Quốc gia Hoàng Liên để mở rộng vùng nguyên liệu, đồng thời phát triển một trung tâm sản xuất giống cây dược liệu với diện tích 4 ha cùng 300 hộ gia đình và 120 chị em phụ nữ dân tộc Dao tham gia canh tác.

Việc phát triển vùng dược liệu này không những góp phần bảo vệ thảm thực vật tại địa phương mà còn giúp tăng thu nhập đáng kể cho chị em xã viên. Bình quân 1ha trồng dược liệu thu về 40 triệu đồng, cao hơn nhiều so với trồng lúa hoặc ngô, thêm vào đó các chị em xã viên còn được tổ chức tập huấn kỹ năng canh tác, cung cấp giống cây trồng và được cam kết thu mua vào mùa thu hoạch… Hơn nữa, các kiến thức và kinh nghiệm gia truyền về cây thuốc và thuốc tắm người Dao cũng được chị Mẩy nhiệt tình chia sẻ thông qua các hoạt động đào tạo và nâng cao kĩ năng.

Song song với đó, nhờ sự thấu hiểu và đồng cảm với chị em phụ nữ dân tộc thiểu số phải chịu nhiều thiệt thòi, chị cũng thường xuyên tổ chức các buổi chia sẻ về bình đẳng giới tới các hộ gia đình với mong muốn cải thiện vị thế của phụ nữ trong gia đình và cộng đồng và giúp họ có thêm sự tự tin.

Lan tỏa giá trị từ hiệu quả vốn tín dụng chính sách

Từ một người vay vốn để xây dựng cơ sở, chị Tần Tả Mẩy đã trở thành người truyền cảm hứng cho rất nhiều mô hình khởi nghiệp của phụ nữ vùng cao. Chị cũng thường xuyên tham gia cùng với hội phụ nữ, tổ trưởng tổ vay vốn của NHCSXH tại địa phương vận động chị em vay vốn phát triển kinh tế. “Bản thân tôi cũng xây dựng thương hiệu và phát triển HTX từ những đồng vốn tín dụng chính sách nên tôi muốn tạo động lực cho các chị em đam mê kinh doanh mạnh dạn vay vốn, đầu tư sản xuất. Với lãi suất thấp, thời gian trả nợ ưu đãi, đây thực sự là điểm tựa để nhiều gia đình vươn lên thoát nghèo” – chị Tần Tả Mẩy chia sẻ.

Câu chuyện của chị Tần Tả Mẩy là minh chứng rõ nét về hiệu quả của nguồn vốn tín dụng chính sách trong đồng hành cùng người dân phát triển kinh tế, bảo tồn tri thức bản địa và xây dựng mô hình sinh kế bền vững. Từ một phụ nữ ít học, khởi nghiệp với hai bàn tay trắng, nhờ tiếp cận nguồn vốn ưu đãi, chị đã xây dựng được HTX hàng tỷ đồng, tạo việc làm và thu nhập cho hàng trăm người dân, đặc biệt là phụ nữ dân tộc thiểu số.

Những đồng vốn vay đúng chỗ, đúng người đã thực sự trở thành động lực để người dân vùng cao mạnh dạn thay đổi tư duy, đầu tư sản xuất, vươn lên thoát nghèo và xây dựng cuộc sống mới trên chính quê hương mình.

Dương Lê