Chuyển đổi số toàn dân, toàn diện, toàn trình: Hiện thực hóa khát vọng thịnh vượng dân tộcBài 3: Động lực tăng trưởng mới từ "đường ray" chuyển đổi số
Trong bối cảnh các động lực truyền thống dần suy giảm, chuyển đổi số đang trở thành "đường ray" mới của tăng trưởng kinh tế Việt Nam. Nhờ sự dịch chuyển mạnh mẽ từ sản xuất - kinh doanh sang mô hình vận hành bằng dữ liệu, công nghệ và nền tảng số, kinh tế số đã đạt tỷ trọng 18,72% GDP trong quý I/2025 - mức cao nhất từ trước tới nay. Đằng sau sự vươn lên ấn tượng ấy là vai trò của cộng đồng doanh nghiệp, cùng hòa nhịp kéo đoàn tàu kinh tế số tăng tốc.
Nền tảng kiến tạo sức bật cho kinh tế số Việt Nam
Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh, tăng trưởng GDP đòi hỏi phải dựa vào các động lực mới, đặc biệt là khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và kinh tế số. Nói cách khác, hiệu quả của chuyển đổi số sẽ được đo bằng đóng góp vào tăng trưởng kinh tế, năng suất và sức cạnh tranh quốc gia.
Theo thống kê của Bộ Khoa học và Công nghệ, doanh thu ngành công nghiệp công nghệ thông tin năm 2024 đạt khoảng 2,772 triệu tỷ đồng (tương đương khoảng 118 tỷ USD), tăng 24% so với năm trước. Xuất khẩu phần cứng, điện tử tăng 29%; kinh tế số hiện chiếm khoảng 14 -15% GDP và đang tiến tới mục tiêu 20% GDP vào năm 2025. Những con số này cho thấy, khu vực số đang trở thành động lực tăng trưởng quan trọng của nền kinh tế.
Bức tranh kinh tế số Việt Nam trong 6 tháng đầu năm 2025 cho thấy, những bước tiến mang tính bứt phá. Báo cáo của Bộ Khoa học và Công nghệ tại họp báo tháng 7 (ngày 5/8/2025) cho thấy, tỷ trọng kinh tế số trên GDP tính đến hết quý I đạt 18,72%, tăng khoảng 10% so với cùng kỳ năm 2024. Cơ cấu kinh tế số gồm 8,63% từ kinh tế số lõi và 10,09% từ kinh tế số lan tỏa, phản ánh rõ chuyển đổi số không chỉ phát triển trong ngành công nghệ mà còn lan sâu vào mọi lĩnh vực kinh tế - xã hội.
Đằng sau những con số ấn tượng ấy là một quá trình chuyển đổi mạnh mẽ, nơi dữ liệu trở thành tài nguyên, nền tảng số trở thành công cụ điều hành và công nghệ là yếu tố nâng cao năng suất.
Chỉ trong 6 tháng đầu năm, thương mại điện tử đã đạt 202,3 nghìn tỷ đồng doanh số, tăng 41,52% so với cùng kỳ; sản lượng giao dịch trực tuyến đạt 1,93 tỷ sản phẩm, tăng 25,44%. Tỷ lệ người trưởng thành sở hữu chữ ký số hoặc chữ ký điện tử cá nhân đạt 35,48%, tương đương 20 triệu chứng thư số đã được cấp. Đây đều là những nền tảng quan trọng cho môi trường giao dịch trực tuyến an toàn, tin cậy và thuận tiện.
Ở lĩnh vực công nghiệp công nghệ số, báo cáo 6 tháng đầu năm 2025 của Bộ Khoa học và Công nghệ ghi nhận doanh thu đạt 2,289 triệu tỷ đồng, tăng gần 21%; xuất khẩu phần cứng - điện tử đạt 81 tỷ USD, tăng 27%; đóng góp vào GDP đạt 479.836 tỷ đồng, tăng 21%. Đây là sự tăng trưởng trực tiếp của những mô hình sản xuất dựa trên tự động hóa, điện toán đám mây, phân tích dữ liệu và ứng dụng AI - vốn là những thành quả của tiến trình chuyển đổi số sâu rộng trong doanh nghiệp.
Không thể có kinh tế số tăng gần 19% GDP nếu thiếu chuyển đổi số trong quản trị, sản xuất, vận hành và cung ứng dịch vụ. Không thể có thương mại điện tử bùng nổ nếu thiếu thanh toán số, định danh điện tử hay logistics thông minh. Cũng không thể có xuất khẩu phần cứng - điện tử tăng trưởng hai chữ số nếu doanh nghiệp không ứng dụng công nghệ để nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm.
Chuyển đổi số đã cung cấp "đường ray" hoàn toàn mới cho nền kinh tế: "Đường ray" dữ liệu, "đường ray" kết nối, "đường ray" dịch vụ số. Khi những "đường ray" này được mở rộng và liên thông, "đoàn tàu kinh tế số" vận hành nhanh hơn, ổn định hơn và bền vững hơn.
Doanh nghiệp - lực lượng vận hành hiệu quả
Theo Thứ trưởng Thường trực Bộ Khoa học và Công nghệ Vũ Hải Quân, đi đôi với tốc độ, chuyển đổi số phải "hiệu quả hơn", tạo ra những giá trị thực tiễn, đóng góp rõ rệt cho phát triển kinh tế - xã hội. Theo đó, chuyển đổi số không phải để cho có phong trào, mà để mang lại tăng trưởng cao, nâng cao năng suất lao động, chất lượng cuộc sống người dân.
Nếu chuyển đổi số là "đường ray", thì doanh nghiệp cũng đóng vai trò rất quan trọng trong vận hành "đoàn tàu kinh tế số". Trong đó, có thể kể đến những doanh nghiệp trụ cột như Viettel và VNPT; không chỉ chuyển đổi cho chính mình mà còn kiến tạo hạ tầng, nền tảng và hệ sinh thái giúp toàn xã hội chuyển đổi.
Trong 5 năm trở lại đây, Viettel đã tạo ra một cuộc cách mạng về hạ tầng kết nối. Mạng 4G phủ tới 98,6% dân số, mạng 5G đạt 91,2% vùng phủ ngoài trời tại các khu vực trọng điểm, còn băng rộng cố định tiếp cận 95% hộ gia đình. Nhờ đó, từ đồng bằng đến miền núi, người dân và doanh nghiệp đều có cơ hội tiếp cận dịch vụ số - nền tảng để thương mại điện tử, giáo dục số, y tế số hay du lịch thông minh phát triển mạnh mẽ.
Cùng với đó, Viettel đầu tư mạnh mẽ vào hệ thống cáp quang biển với các tuyến quan trọng; như AAE-1, ADC, APG, TGN-IA và sở hữu 5 trạm cập bờ, đưa Viettel trở thành doanh nghiệp có dung lượng kết nối quốc tế lớn nhất Việt Nam. Điều này không chỉ giảm phụ thuộc vào hạ tầng quốc tế mà còn bảo đảm an toàn, ổn định cho toàn bộ hoạt động giao dịch số.
Tầm nhìn dài hạn của Viettel được thể hiện rõ ở hệ sinh thái trung tâm dữ liệu và điện toán đám mây. Chủ tịch - Tổng giám đốc Tập đoàn Tào Đức Thắng cho biết, kế hoạch ngay trong năm nay, Viettel sẽ hoàn thành 20.000 trạm phát sóng 5G, bảo đảm phủ 95% khu vực trung tâm dân cư đô thị trên cả nước. Hạ tầng kết nối tốc độ vượt trội cùng hạ tầng tính toán siêu quy mô sẵn sàng cung cấp dịch vụ toàn diện cho người dân, doanh nghiệp và Chính phủ.
Trung tâm dữ liệu và Nghiên cứu phát triển công nghệ cao Viettel tại Khu công nghiệp Tân Phú Trung vừa được Viettel khởi công trên diện tích gần 4 ha, tổng công suất thiết kế lên tới 140MW điện với khoảng 10.000 rack; là minh chứng giúp đưa Việt Nam trở thành điểm trung chuyển dữ liệu của khu vực. Đây cũng là nền tảng để phát triển GPU Cloud - hạ tầng then chốt cho kỷ nguyên AI, giúp doanh nghiệp Việt có thể huấn luyện, triển khai mô hình trí tuệ nhân tạo ngay trong nước.
Việc khởi công trung tâm dữ liệu Tân Phú Trung là cột mốc quan trọng trong hành trình Viettel kiến tạo hạ tầng số quốc gia, thể hiện cam kết tiên phong, chủ lực trong việc xây dựng xã hội số tại Việt Nam.
Là đơn vị vận hành Cổng Dịch vụ công Quốc gia, nền tảng giải quyết thủ tục hành chính, hệ thống văn bản điện tử, nền tảng tích hợp dữ liệu và hàng chục hệ thống trọng yếu tại nhiều bộ, ngành, địa phương, VNPT đang bảo đảm cho hoạt động hành chính - kinh tế không bị gián đoạn trong môi trường số. Khi người dân nộp hồ sơ trực tuyến, khi doanh nghiệp đăng ký kinh doanh online, hay khi một tỉnh tích hợp dữ liệu từ nhiều ngành để ra quyết định điều hành - đều có sự tham gia của VNPT.
VNPT cũng là doanh nghiệp tiên phong trong việc chuẩn hóa và làm sạch dữ liệu nền tảng quan trọng nhất của kinh tế số. Từ mô hình quản trị dữ liệu, danh mục dữ liệu, kho dữ liệu dùng chung đến triển khai RPA, AI Chatbot hỗ trợ người dân và công chức, VNPT đã đưa dữ liệu trở thành công cụ phục vụ phát triển, thay vì chỉ là "tài sản ngủ yên".
Không chỉ đồng hành với Nhà nước, VNPT còn triển khai hệ sinh thái giải pháp giúp doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ chuyển đổi số dễ dàng hơn: Hóa đơn điện tử, chữ ký số, Cloud, quản trị bán hàng, phân tích dữ liệu… Nhờ đó, chuyển đổi số lan tỏa tới cả những nhóm doanh nghiệp chưa từng có điều kiện tiếp cận công nghệ, tạo nên sự dịch chuyển toàn diện từ sản xuất, kinh doanh đến cung ứng dịch vụ.
Sự tăng trưởng của kinh tế số Việt Nam trong năm 2025 không phải là kết quả nhất thời, mà là thành quả của một hành trình chuyển đổi số bền bỉ, quyết liệt và bao trùm. Chuyển đổi số đã trở thành đường ray mới, còn kinh tế số là đoàn tàu đang vận hành với tốc độ ngày càng mạnh. Viettel, VNPT và cộng đồng doanh nghiệp công nghệ số chính là những động lực kéo đoàn tàu ấy tiến về phía trước.
Khi hạ tầng số đủ rộng, dữ liệu đủ sạch, nền tảng đủ mạnh và doanh nghiệp đủ quyết tâm đổi mới, Việt Nam hoàn toàn có thể đạt mục tiêu quy mô kinh tế số chiếm 30% GDP vào năm 2030 và trở thành một trong những quốc gia dẫn đầu khu vực về năng lực số.