Chủ động xây dựng cơ sở y tế không khói thuốc
Việc xây dựng cơ sở y tế không khói thuốc không chỉ là trách nhiệm của các cơ sở y tế trong thực hiện Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá mà còn góp phần quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe cho người bệnh, người nhà, nhân viên y tế, đồng thời nâng cao chất lượng dịch vụ và hình ảnh của ngành y tế.
Chủ động vào cuộc từ sớm, xác lập “lá chắn” y tế
Sau hơn 10 năm thực hiện Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá, tỷ lệ phơi nhiễm với khói thuốc thụ động giảm đáng kể tại hầu hết các địa điểm công cộng trong đó tại cơ sở y tế đã giảm từ 23,6% (năm 2010) xuống 21,3% (năm 2023).
Hiện nay, nhiều cơ sở y tế trên toàn quốc đã triển khai đồng bộ nhiều biện pháp như gắn biển “Cấm hút thuốc”, xây dựng quy chế nội bộ, gắn trách nhiệm của cán bộ y tế trong việc duy trì môi trường sạch - không khói thuốc; tư vấn tác hại thuốc lá và cai nghiện thuốc lá cho người bệnh và người nhà. Nhờ vậy, hàng chục triệu lượt bệnh nhân, người nhà, nhân viên y tế đã và đang được hưởng lợi ích từ môi trường y tế trong lành, không khói thuốc.
Bệnh viện Đa khoa Hà Đông là Bệnh viện đa khoa tuyến thành phố của ngành y tế Thủ đô. Thực hiện chỉ đạo của Sở Y tế Hà Nội và hưởng ứng ngày Thế giới không thuốc lá (31/5), Bệnh viện Đa khoa Hà Đông đã ban hành Công văn số 517/BV-KHTH và Kế hoạch số 111/KH-BV, lồng ghép nội dung phòng, chống tác hại thuốc lá, thuốc lá điện tử vào các hoạt động truyền thông, tập huấn và giám sát nội bộ.
BSCKII. Lê Hoàng Tú, Phó Giám đốc Bệnh viện Đa khoa Hà Đông cho biết, nếu không nhận diện sớm và hành động quyết liệt, thuốc lá điện tử có thể len lỏi vào chính môi trường y tế, nơi đáng ra phải là không gian mẫu mực về sức khỏe và lối sống lành mạnh. Chúng tôi coi đây là "trận chiến mới" trong cuộc chiến bảo vệ sức khỏe cộng đồng”.
Theo đó, Bệnh viện Đa khoa Hà Đông đã triển khai nhiều biện pháp cụ thể như tăng cường truyền thông nội bộ với chủ đề “Vạch trần sự hấp dẫn giả tạo”, giúp cán bộ y tế hiểu rõ tác hại của thuốc lá điện tử…. Các khoa, phòng đều treo biển “Cấm hút thuốc”, không mua bán hoặc sử dụng bất kỳ hình thức thuốc lá nào trong khuôn viên. Môi trường làm việc trong sạch, an toàn, tạo niềm tin và thiện cảm đối với bệnh nhân, người nhà và cộng đồng.
Nếu như trước đây các hoạt động phòng, chống tác hại của thuốc lá chủ yếu dừng ở mức “cấm hút”, thì hiện nay Bệnh viện Đa khoa Hà Đông hướng đến thay đổi hành vi và nhận thức của cả cán bộ y tế và người dân đến khám chữa bệnh. Mỗi bác sĩ, y tá, điều dưỡng không chỉ là người nêu gương thực hiện tốt, mà còn là một cán bộ truyền thông cho lối sống lành mạnh.
Bệnh viện đã đưa tiêu chí “Không sử dụng thuốc lá dưới mọi hình thức tại nơi làm việc” vào đánh giá thi đua, coi đây là chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp. Các buổi truyền thông không chỉ cung cấp kiến thức y học, mà còn giải thích cơ chế nghiện nicotine, cách nhận diện dấu hiệu lệ thuộc và hướng dẫn biện pháp hỗ trợ cai nghiện thuốc lá an toàn.
Không dừng ở việc “nói không với thuốc lá”, bệnh viện còn hướng tới xây dựng văn hóa không khói thuốc, là một phần trong phong trào thi đua “Đơn vị y tế văn minh, thân thiện, trách nhiệm”. Đây cũng là hướng đi phù hợp với Chiến lược quốc gia phòng, chống tác hại thuốc lá đến năm 2030 do Bộ Y tế ban hành.
“Môi trường y tế không khói thuốc không chỉ là nơi chữa bệnh, mà còn là nơi nuôi dưỡng niềm tin, sức khỏe và lan tỏa thông điệp vì một môi trường y tế văn minh”, ông Nguyễn Thành Vinh, Giám đốc Bệnh viện Đa khoa Hà Đông khẳng định.
Thưởng - phạt minh bạch
Bệnh viện Chợ Rẫy (TP. Hồ Chí Minh) là đơn vị tiên phong trong việc áp dụng các biện pháp kiểm soát chặt chẽ việc hút thuốc trong bệnh viện, lồng ghép công tác tuyên truyền, tư vấn bỏ thuốc trong các hoạt động khám chữa bệnh thường ngày. Đây là một trong những bệnh viện hàng đầu tại TP. Hồ Chí Minh trong việc giảm thiểu tác hại của thuốc lá đối với bệnh nhân, đặc biệt là những người đang điều trị các bệnh lý mãn tính như bệnh tim, phổi và ung thư. Bệnh viện đã tổ chức nhiều hoạt động nâng cao nhận thức cộng đồng, bao gồm các hội thảo và chương trình hỗ trợ bỏ thuốc lá.
Hay như Bệnh viện Đại học Y Hà Nội cũng đi đầu trong việc tổ chức các chương trình giáo dục sức khỏe, hỗ trợ người bệnh thay đổi thói quen sống và từ bỏ thuốc lá.
Cũng là một đơn vị y tế tích cực trong các hoạt động phòng, chống tác hại của thuốc lá, Theo Giám đốc Bệnh viện Đa khoa Hoài Đức Đoàn Thịnh Trường, một trong những cách làm được đánh giá cao là thiết lập cơ chế thưởng - phạt công bằng, minh bạch. Đây không phải biện pháp hành chính khô cứng, mà là công cụ tạo động lực thay đổi hành vi".
Tại Bệnh viện Đa khoa Hoài Đức, đối với những nhân viên nỗ lực cai thuốc hoặc tích cực tham gia vào hoạt động tuyên truyền, Bệnh viện có thể khen thưởng bằng phần quà hoặc cộng điểm đánh giá hiệu quả công việc. Ngược lại, với những trường hợp cố tình vi phạm, cần có chế tài rõ ràng, từ nhắc nhở đến kỷ luật tùy mức độ. Khi quy định được áp dụng công bằng, viên chức, người lao động sẽ thấy rằng giữ gìn môi trường không khói thuốc không chỉ vì sức khỏe bản thân mà còn là trách nhiệm với tập thể.
Quan trọng hơn, việc áp dụng thưởng - phạt minh bạch còn góp phần hình thành văn hóa kỷ luật, đề cao tinh thần trách nhiệm và lan tỏa giá trị sống lành mạnh trong cộng đồng lao động.