Lộ trình Net Zero - Nhận diện thách thức và các giải pháp đột phá

Ba thách thức lớn: Tài chính, công nghệ và nhận thức

Chia sẻ từ thực tế giám sát, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Tạ Văn Hạ nhấn mạnh để đạt được mục tiêu Net Zero trong điều kiện của Việt Nam đòi hỏi "nỗ lực quyết tâm tinh thần rất lớn" và "sức mạnh tổng hợp".

Theo ông Tạ Văn Hạ, rào cản hàng đầu chính là nguồn lực tài chính. "Khó khăn lớn nhất của Việt Nam hiện nay là tài chính để phục vụ cho chuyển đổi này" - Ông dẫn chứng thực tế từ các doanh nghiệp năng lượng như nhiệt điện, than... cho thấy riêng công nghệ để giảm phát thải, kinh phí đã đội lên rất lớn.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Tạ Văn Hạ dẫn số liệu ước tính từ Ngân hàng Thế giới (World Bank) khuyến cáo Việt Nam cần khoảng 368 tỷ USD từ nay đến năm 2040 để thực hiện lộ trình phát triển thích ứng với khí hậu và đạt mục tiêu phát thải ròng bằng không. "Đây là nguồn kinh phí không nhỏ" - Ông Tạ Văn Hạ nhấn mạnh.

Khó khăn thứ hai được xác định là vấn đề công nghệ và hạ tầng. Ông Tạ Văn Hạ chỉ rõ, ngay cả khi có hạ tầng cơ bản, thì nguồn nhân lực để vận hành công nghệ ấy cũng chưa thể đáp ứng được, kéo theo đó là thách thức về giải quyết công ăn việc làm cho người lao động...

Cuối cùng, một thách thức rất quan trọng là nhận thức. Ông cho rằng bên cạnh quyết tâm chính trị, phải nâng cao nhận thức của nhân dân và cộng đồng các doanh nghiệp cũng như trách nhiệm trong việc triển khai mục tiêu hướng tới Net Zero.

Giải pháp mang tính đột phá

Từ việc nhận diện các thách thức, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Tạ Văn Hạ đề xuất các giải pháp mang tính đột phá mà Chính phủ đang hướng tới. Đột phá lớn nhất, theo ông là đột phá về chuyển dịch năng lượng. Theo đó, Chính phủ, các bộ ngành khuyến khích, thu hút đầu tư ở lĩnh vực năng lượng tái tạo, ưu tiên phát triển kinh tế xanh và kinh tế tuần hoàn.

Đột phá thứ hai là về công nghệ và đổi mới sáng tạo, thúc đẩy mạnh mẽ chuyển đổi số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo. Trong đó, bản thân các doanh nghiệp cũng cần tự vận động, tự thích ứng với bối cảnh mới.

Để giải quyết bài toán tài chính, đột phá thứ ba chính là chính sách thu hút nguồn lực. Ông Tạ Văn Hạ cho rằng, vấn đề làm sao chúng ta có chính sách để thu hút được nguồn lực trong nước và quốc tế để đầu tư, hợp tác vào lĩnh vực này. Ông đặc biệt lưu ý đến việc sớm hoàn thiện thị trường carbon nội địa và liên kết quốc tế. "Hiện nay, Bộ Tài chính đang tích cực triển khai để vận hành được thị trường giao dịch carbon" ông Tạ Văn Hạ thông tin.

Giải pháp đột phá cuối cùng là về thể chế, chính sách. Ông Tạ Văn Hạ khẳng định: "Quan trọng của doanh nghiệp là cần chính sách, pháp luật. Phải có pháp luật hoàn thiện và có những cơ chế chính sách thực sự ưu việt, ưu đãi". Ông cũng chỉ ra thực tế nhiều doanh nghiệp chưa tiếp cận được chính sách hỗ trợ và Nhà nước cần tạo cơ chế khuyến khích, bổ trợ tích cực hơn.

"Hiện nay, các chính sách, quy định tập trung vào khuyến khích các doanh nghiệp, đơn vị thực hiện chuyển đổi xanh nhưng thời gian tới cần tính tới việc chuyển đổi từ khuyến khích sang bắt buộc thực thi, gắn với điều kiện cụ thể, giai đoạn nhất định. Phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050 là cam kết đặt ra nhưng để thực hiện được là cả chương trình lớn. Đứng trước rất nhiều vấn đề thách thức, thời gian đạt được mục tiêu tính ra cũng không phải dài, Chính phủ nên có chương trình, đề án cụ thể, có lộ trình từng bước một, cụ thể ngắn hạn, dài hạn... Từ lộ trình đó xây dựng hoàn thiện chính sách pháp luật và có chính sách hỗ trợ để làm sao từng bước chúng ta đạt được mục tiêu đề ra tại COP26", ông Tạ Văn Hạ nhấn mạnh.

Thái Minh