Từ lợi ích kinh tế đến trách nhiệm xã hội: Động lực đưa Việt Nam tiến gần mục tiêu Net Zero
Chia sẻ tại Tọa đàm “Hướng tới mục tiêu Net Zero – Cơ hội và thách thức” do Báo Đại biểu Nhân dân tổ chức, Đại biểu Quốc hội TP. Hà Nội Trương Xuân Cừ nhấn mạnh khi lợi ích kinh tế gắn liền với trách nhiệm xã hội, mỗi mô hình sáng tạo, mỗi hành động xanh đều góp phần hiện thực hoá con đường phát triển bền vững của Việt Nam.
Tin tưởng trước những kết quả nổi bật khi các doanh nghiệp Việt Nam thực thi cam kết Net Zero, theo đại biểu Trương Xuân Cừ, đó là những con số rất khả quan, cho thấy các hoạt động giảm phát thải có thể mang lại lợi ích kinh tế thông qua việc tạo ra doanh thu từ các dự án phát triển bền vững, bán tín chỉ carbon, hoặc tiết kiệm chi phí nhờ sử dụng năng lượng hiệu quả.
Đơn cử như trường hợp của Công ty Cổ phần Bamboo King Vina, nhờ những sáng tạo kết hợp giữa sản xuất và bảo vệ môi trường, mỗi năm đơn vị có thể tạo ra được doanh thu từ tín chỉ carbon từ 12-15 triệu USD/năm; cắt giảm hàng ngàn tấn CO2; giảm phát thải Metan và Nito Oxit. Một thành quả khác đó là hình thành nên mối liên kết nông dân - doanh nghiệp địa phương, vừa phát triển kinh tế nông thôn, vừa góp phần hiện thực hóa cam kết Net Zero của Việt Nam.
Ảnh: Khánh Duy
“Đó là những tín hiệu khả quan cho thấy khi có sự đầu tư chất xám và ý thức trách nhiệm của 1 doanh nghiệp, có thể xây dựng nên một cộng đồng biết bảo vệ môi trường. Đó là những cơ hội quý mà chúng ta nên nắm bắt”, đại biểu Trương Xuân Cừ nhấn mạnh.
Tuy nhiên thành công của Bamboo King Vina cũng cho thấy các doanh nghiệp vẫn phải đóng vai trò chủ thể chính trong các dự án, sự hỗ trợ của Nhà nước chỉ là phụ. Bởi số lượng doanh nghiệp hiện nay rất lớn, việc hỗ trợ hoặc bù lỗ sẽ tạo áp lực với nguồn ngân sách.
Do đó, các doanh nghiệp nên là người chủ động nắm bắt công nghệ mới để đảm bảo môi trường, dù lợi nhuận có thể giảm đi phần nào ở hiện tại, nhưng tương lai có thể xây dựng nên một hệ sinh thái phát triển bền vững, hướng tới mục tiêu mức phát thải ròng bằng 0.
.jpg)
Giải pháp thứ hai được đại biểu Trương Xuân Cừ đưa ra là việc triển khai trong thực tiễn của các chính sách. Bởi chủ trương chính sách đã thể hiện rất rõ quyết tâm của Đảng, Nhà nước, nhưng để triển khai chính sách trong cuộc sống thì quan trọng vẫn là tại các địa phương.
“Tất cả các khoản thu doanh nghiệp sẽ nộp cho địa phương chứ không nộp cho Bộ, ban, ngành. Vậy nên cấp uỷ chính quyền địa phương phải thực sự vào cuộc, ai làm chưa đúng, ai xả thải, hoạt động sản xuất không đảm bảo môi trường… thì chính quyền địa phương phải nắm được, không để xảy ra tình trạng dung túng, bao che, lợi ích nhóm, làm ngơ trước sai phạm”, thành viên đoàn ĐBQH thành phố Hà Nội nhận định.
Nhấn mạnh về trách nhiệm cộng đồng, ý thức cá nhân như một yếu tố then chốt để hướng tới mục tiêu Net Zero, theo đại biểu Trương Xuân Cừ, trong tất cả các hoạt động nông - lâm - ngư nghiệp phải gắn với hữu cơ, phát triển kinh tế xanh; dự án mới muốn được đầu tư đều phải đảm bảo thân thiện với môi trường, hướng đến mục tiêu xanh và bền vững.
Để làm được điều này đòi hỏi sự thay đổi trong tư duy sản xuất của từng hộ nông dân, bởi mỗi thay đổi trong nhận thức và lối sống của cá nhân đều góp phần định hình tương lai xanh cho đất nước.
“Tất cả hệ thống chính trị phải vào cuộc, từ chính quyền - doanh nghiệp – người dân bắt tay nhau cùng thực hiện sẽ tạo nên thế kiềng ba chân vững chắc đưa Việt Nam tiến thẳng tới mục tiêu kỳ vọng”, đại biểu Trương Xuân Cừ tin tưởng.
Cùng với đó, đại biểu Trương Xuân Cừ cũng nhấn mạnh xu hướng phát triển trong thời gian tới của nông nghiệp phải là nông nghiệp hữu cơ và nông nghiệp tuần hoàn, không còn con đường nào khác.
Do đó, ngoài tuyên truyền vận động có thể tận dụng các doanh nghiệp lớn làm “bà đỡ”, một tập đoàn khuyến nông hỗ trợ hàng nghìn hộ sản xuất nông nghiệp hữu cơ – đó là một mô hình rất hứa hẹn trong thời gian tới.
Chia sẻ về mô hình kết hợp giữa các đơn vị, hội nhóm để nâng cao hiệu quả bảo vệ môi trường của Hội Người cao tuổi Việt Nam, đại biểu Trương Xuân Cừ cho biết Đề án "Người cao tuổi tham gia đẩy mạnh chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, khởi nghiệp và tạo việc làm" được phê duyệt bởi Thủ tướng Chính phủ tại Quyết định số 379/QĐ-TTg ngày 20/02/2025. Trong đó, Chính phủ giao người cao tuổi từ nay đến năm 2030 trồng thêm 100 triệu cây xanh và đến giai đoạn năm 2030 - 2035 trồng được 200 triệu cây xanh.
Để triển khai đề án này, Hội đã phối hợp với doanh nghiệp hỗ trợ về cây giống, công trồng, kỹ thuật,… người cao tuổi sẽ phối hợp địa phương xin đất để triển khai. Sau này tín chỉ carbon sẽ được chia đôi cho cả 2 đơn vị.
"Đó cũng là một mô hình hay và nếu triển khai hiệu quả có thể nhân rộng để các đơn vị khác cùng làm, tạo nên sự phát triển bền vững và sức sống cho chính sách”, Phó Chủ tịch Hội người Cao tuổi Việt Nam thông tin.
Môi trường và sức khoẻ có mối quan hệ mật thiết, không thể tách rời lẫn nhau, do đó trong thông tin tuyên truyền, đại biểu Trương Xuân Cừ đề xuất nên nhấn mạnh về yếu tố tuổi thọ và sức khoẻ.
Dù tuổi thọ trung bình của người dân Việt Nam tăng nhanh nhưng sức khoẻ lại yếu, người cao tuổi phải đối mặt với các bệnh như tim mạch, huyết áp,… Những căn bệnh đó đều liên quan đến vấn đề môi trường.
“Theo tôi, mục tiêu cuối cùng của môi trường là đảm bảo sức khoẻ, tuổi thọ, cuộc sống cho người dân. Vậy nên hệ thống chính trị, chính quyền địa phương, doanh nghiệp và người dân đều phải vào cuộc. Nếu chúng ta quyết tâm thì không gì không làm được với truyền thống của dân tộc Việt Nam”, Đại biểu Quốc hội Trương Xuân Cừ tin tưởng.
Tựu chung, hành trình hiện thực hóa mục tiêu phát thải ròng bằng “0” không thể chỉ trông chờ vào nỗ lực đơn lẻ của Nhà nước hay doanh nghiệp, mà cần được nuôi dưỡng từ ý thức và trách nhiệm của từng cá nhân trong cộng đồng. Khi mỗi hành động nhỏ đều hướng tới giá trị xanh, khi phát triển kinh tế gắn liền với gìn giữ môi trường, thì Net Zero sẽ không còn là mục tiêu xa vời, mà trở thành hiện thực sống động trong từng bước tiến của đất nước trên con đường phát triển bền vững.