ERPA đòn bẩy tài chính chiến lược giữ rừng ở Quảng Trị

Với nguồn tài chính được phân bổ hiệu quả, ERPA không chỉ củng cố lá phổi xanh của tỉnh mà còn mở ra những cơ hội phát triển sinh kế chưa từng có cho cộng đồng địa phương, đồng thời khẳng định vai trò tiên phong của Việt Nam trong nỗ lực ứng phó với biến đổi khí hậu toàn cầu.

Trao quyền cho cộng đồng - mở rộng lợi ích

Câu chuyện về sự thay đổi tích cực tại bản Rum Ho, xã Kim Ngân, là minh chứng sống động cho sức mạnh của ERPA. Anh Hồ Mong, một người dân tộc Bru-Vân Kiều, chia sẻ với niềm phấn khởi: "Trước đây, do không có việc làm ổn định, người dân thường vào rừng chặt phá, săn bắt động vật hoang dã. Bây giờ thì khác rồi. Nhờ có nguồn kinh phí từ ERPA, bản thân tôi cùng nhiều người Vân Kiều khác đã tích cực tham gia vào các tổ tuần tra rừng. Chúng tôi đã cùng nhau bảo vệ hơn 15.000 ha rừng đặc dụng, rừng sản xuất quanh khu vực Cầu Khỉ".

Không chỉ anh Mong, vợ anh, chị Hồ Thị Mĩm, cũng đã có cơ hội cải thiện cuộc sống gia đình: "Vợ tôi, Hồ Thị Mĩm, bây giờ cũng được hỗ trợ một con bò và một mô hình homestay để phát triển kinh tế hộ kết hợp du lịch cộng đồng, sinh thái. Giờ đây, rất nhiều người Bru-Vân Kiều tại xã Kim Ngân đều hiểu rằng, tích cực chung tay giữ rừng thật tốt chính là giữ lấy sự ấm no cho bản làng bền vững." Lời chia sẻ chân thành này nhấn mạnh sự thay đổi về nhận thức và hành động, từ phá rừng sang bảo vệ rừng vì tương lai của chính mình và cộng đồng.

Món quà xứng đáng cho Người giữ rừng

Ông Bạch Thanh Hải, Giám đốc Ban Quản lý Khu Dự trữ thiên nhiên Động Châu - Khe Nước Trong, khẳng định vai trò then chốt của ERPA trong công tác quản lý rừng tại địa phương. Ông cho biết: "Rất nhiều người Bru-Vân Kiều tại xã Kim Ngân đều hiểu rằng, tích cực chung tay giữ rừng thật tốt chính là giữ lấy sự ấm no cho bản làng bền vững. Với tổng diện tích đất rừng hơn 34 nghìn ha được giao quản lý, chỉ tính riêng năm 2023 và 2024, đơn vị đã được Quỹ Bảo vệ và Phát triển Rừng (BV-PTR) tỉnh phân bổ số tiền hơn 10 tỷ đồng từ ERPA. Nguồn kinh phí năm 2025 vẫn đang trong quá trình thực hiện chi trả."

Ông Hải cũng nhấn mạnh những hiệu quả cụ thể mà nguồn tài chính này mang lại: "Nhờ được hưởng lợi từ ERPA, rất nhiều cộng đồng người Bru -Vân Kiều ở các bản Rum Ho, Mít Cát, Trung Đoàn, An Bai, Hà Lẹc, Bạch Đàn thuộc xã Kim Ngân đã có thêm cơ hội nâng cao chất lượng cuộc sống. Họ tham gia vào việc nhận khoán bảo vệ rừng, phòng cháy, chữa cháy rừng, bảo vệ động vật hoang dã, bảo tồn đa dạng sinh học, và phát triển sinh kế từ chăn nuôi, trồng trọt, du lịch cộng đồng và sinh thái."

Để tăng cường hiệu quả bảo vệ rừng, Ban Quản lý còn chủ động ký hợp đồng thời vụ với người dân địa phương: "Ngoài ra, từ năm 2023 đến nay, ban quản lý còn ký hợp đồng thời vụ (3 tháng/lần) bảo vệ rừng với 16 người, hầu hết là người Bru-Vân Kiều, với mức lương từ 7-10 triệu đồng/lao động/tháng. Nguồn kinh phí này đã giúp các chủ rừng tăng cường lực lượng bảo vệ rừng thông qua hợp đồng khoán với các cộng đồng sống ven rừng; đồng thời có thêm nguồn kinh phí phục vụ cho công tác phát triển rừng bằng việc triển khai các hoạt động lâm sinh, góp phần cải thiện chất lượng rừng tự nhiên.

“Tỉnh Quảng Trị hiện có tổng diện tích tự nhiên 1.270.000ha, trong đó diện tích có rừng 841.224ha (rừng tự nhiên hơn 596.000ha, rừng trồng gần 245.000ha). Đến 30/6/2025, tổng số tiền tiếp nhận từ Quỹ Trung ương và lãi ngân hàng đạt gần 365 tỉ đồng. Quỹ BV-PTR tỉnh Quảng Trị đã giải ngân về tài khoản các chủ rừng hơn 328,7 tỉ đồng, đạt 90,21%. Cụ thể, tỉnh Quảng Bình (cũ) giải ngân hơn 271 tỉ đồng, đạt 90,78%; tỉnh Quảng Trị (cũ) giải ngân hơn 57 tỉ đồng, đạt gần 90%. Nguồn kinh phí này đã hỗ trợ cho 11.900 hộ gia đình, 23 chủ rừng là tổ chức và 56 chủ rừng là UBND cấp xã nâng cao hiệu quả công tác BV-PTR, góp phần cải thiện sinh kế ổn định. Ngoài ra, toàn tỉnh có 127 cộng đồng được giao quản lý rừng đã được thụ hưởng ERPA với số tiền 8,2 tỉ đồng; 92 cộng đồng tham gia nhận khoán bảo vệ rừng cũng đã được phê duyệt kế hoạch tài chính năm 2024; 160 cộng đồng dân cư được hỗ trợ thêm 50 triệu đồng/cộng đồng/năm để thực hiện các hoạt động phát triển sinh kế do chính cộng đồng lựa chọn”

Võ Linh