Thời khắc nhạy cảm với Venezuela?

Những ngày qua, việc Mỹ triển khai nhiều tàu chiến đến Caribe cùng những tuyên bố cứng rắn từ Tổng thống Donald Trump nhằm vào Tổng thống Nicolás Maduro đã làm dấy lên lo ngại nguy cơ xảy ra một cuộc đối đầu quân sự.

Tại Caracas, hình ảnh đối lập xuất hiện song song: Một bên là những cuộc mít tinh rầm rộ với người ủng hộ Chính phủ cầm súng cam kết bảo vệ đất nước, bên kia là sự lo lắng của giới doanh nhân và ngoại giao trước viễn cảnh bạo lực bùng phát. Cũng có nhiều người dân tỏ ra mệt mỏi, hoài nghi về khả năng thay đổi chính trị, coi tình trạng căng thẳng là điều “đã quá quen thuộc”.

Washington siết vòng vây, Caracas phản ứng

Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đã tuyên bố mục tiêu điều tàu chiến là nhằm ngăn chặn ma túy vào Mỹ, cáo buộc Tổng thống Maduro đứng đầu một “tổ chức khủng bố”. Mỹ trong tháng này đã phá hủy ba tàu được cho là buôn lậu ở Caribe, trong đó có hai tàu xuất phát từ Venezuela.

Tuy nhiên, số liệu của chính Mỹ cho thấy, lượng cocaine qua Venezuela chỉ chiếm tỷ lệ nhỏ so với Colombia và Ecuador, trong khi fentanyl - loại ma túy gây tử vong nhiều nhất lại chủ yếu có nguồn gốc từ Mexico và Trung Quốc. Điều này khiến nhiều nhà quan sát cho rằng mục tiêu thực sự của chính quyền Tổng thống Trump là nhằm vào Tổng thống Maduro.

Trước sức ép từ Washington, Tổng thống Maduro đáp trả bằng việc vũ trang dân sự, đưa xe tăng xuống phố, tổ chức tập trận trên toàn quốc. Tuy nhiên, các cố vấn của ông cho biết thông điệp chính mà Venezuela muốn gửi đến Washington là họ không muốn chiến tranh.

Theo The New York Times, Tổng thống Venezuela tháng này đã gửi thư cho ông Trump, ca ngợi những nỗ lực của ông trong việc ngăn chặn các cuộc xung đột khác và cho biết sẵn sàng “đối thoại trực tiếp và thẳng thắn” với đặc phái viên của ông Trump tại Venezuela Richard Grenell.

Phe đối lập chia rẽ quan điểm

Trong nội bộ Venezuela, quan điểm về khả năng Mỹ can thiệp chia thành nhiều luồng. Phó Tổng thống Delcy Rodríguez cáo buộc Washington “tuyên chiến với thế giới”, tuy nhiên cũng kêu gọi hai nước bình thường hóa quan hệ kinh tế, chấm dứt các lệnh trừng phạt dầu mỏ, trong khi Ngoại trưởng Yván Gil cho biết Caracas vẫn tiếp nhận các chuyến bay hồi hương người di cư từ Mỹ, cho thấy kênh liên lạc chưa hoàn toàn bị cắt đứt.

Một bộ phận đối lập, đứng đầu là lãnh đạo María Corina Machado thì công khai ủng hộ biện pháp cứng rắn và khẳng định đã có kế hoạch chuyển tiếp trong “100 giờ đầu tiên” sau khi ông Maduro rời bỏ quyền lực.

Tuy nhiên, nhiều người Venezuela khác, kể cả những người mong muốn thay đổi chính trị trong nước, lại bày tỏ hoài nghi. Họ lo ngại hành động quân sự của Mỹ nếu có sẽ gây ra nhiều tổn thất hơn.

Họ cũng lo ngại nếu Mỹ can thiệp cũng sẽ không duy trì sự hiện diện quân sự đủ lâu để đảm bảo ổn định, đồng thời cảnh báo khoảng trống quyền lực có thể dẫn tới tranh chấp giữa quân đội, các nhóm vũ trang Colombia và băng đảng địa phương.

Cuộc sống vẫn tiếp diễn

Dù tình hình chính trị căng thẳng, đời sống ở Caracas vẫn tiếp diễn. Trong khi một số người tham gia mít tinh theo yêu cầu công việc và được phát súng không nạp đạn, nhiều gia đình vẫn tất bật chuẩn bị lễ sinh nhật hay đám cưới.

Người dân không tích trữ lương thực vì không tin Mỹ sẽ tấn công, hoặc đơn giản vì không đủ khả năng tài chính.

Một số nhà ngoại giao và giới kinh doanh tại Caracas vẫn đặt hy vọng vào đối thoại. “Người dân Mỹ chắc chắn không muốn xung đột ở vùng Caribe”, Phó Tổng thống Delcy Rodríguez khẳng định.

Giữa những toan tính chính trị, hình ảnh Venezuela hôm nay là sự đan xen giữa lo sợ và hy vọng, giữa lời kêu gọi đấu tranh và khát vọng hòa bình. Câu hỏi còn bỏ ngỏ là liệu có thể có đối thoại, và đối thoại có đủ sức ngăn chặn một kịch bản bạo lực hay không.

Hồng Nhung