Nghị viện và truyền thông qua mạng xã hộiKhi nghị viện trở thành “nhà xuất bản số”

Sự hiện diện ngày càng mạnh mẽ này không phải là trào lưu nhất thời, bắt trend cho hợp thời đại, mà là một phần tất yếu của truyền thông trong kỷ nguyên số, đồng thời là nằm trong chiến lược xây dựng niềm tin, minh bạch hóa hoạt động và nâng cao nhận thức về dân chủ. Nhiều quốc hội đã đầu tư bài bản cho chính sách truyền thông xã hội và đạt được những kết quả đáng ghi nhận.

Nghị viện Anh: Dùng cách của người trẻ để tiếp cận cử tri trẻ

Nghị viện Anh là một trong những cơ quan tiên phong xây dựng bộ “Hướng dẫn cộng đồng trên mạng xã hội”. Các tài khoản chính thức của Hạ viện và Thượng viện được quản lý như những kênh thông tin trung lập, chuyên nghiệp, tránh mọi dấu hiệu thiên vị đảng phái.

Hiện nay, tài khoản Twitter (nay là X) của Nghị viện Anh có hơn 2,1 triệu người theo dõi, trong khi kênh YouTube đạt hơn 440.000 người đăng ký. Các phiên tranh luận, phiên chất vấn thủ tướng đều được phát trực tiếp, thu hút hàng triệu lượt xem mỗi năm.

Đặc biệt, chiến lược “giải thích chính sách” qua video ngắn, infographic hay podcast đã giúp Hạ viện tiếp cận thế hệ trẻ, vốn ít theo dõi truyền hình truyền thống. Một khảo sát nội bộ năm 2022 cho thấy hơn 60% người dưới 35 tuổi ở Anh biết đến hoạt động nghị viện thông qua mạng xã hội, thay vì báo chí.

Nghị viện châu Âu: “Đa ngôn ngữ, đa nền tảng” để gần dân

Với 27 quốc gia thành viên và hơn 20 ngôn ngữ chính thức, Nghị viện châu Âu đối mặt thách thức truyền thông vô cùng lớn. Giải pháp được áp dụng là chiến lược “đa ngôn ngữ, đa nền tảng”.

Trên Facebook, trang chính thức của Nghị viện có hơn 3 triệu lượt thích. Trên Instagram, tài khoản của họ đạt hơn 1,5 triệu người theo dõi, thường xuyên đăng tải video ngắn giải thích các đạo luật phức tạp bằng ngôn ngữ trực quan, dễ hiểu. YouTube cũng là một kênh quan trọng với hơn 600.000 người đăng ký, phát livestream các phiên họp nghị trường.

Đặc biệt, trong các cuộc bầu cử châu Âu 2019, chiến dịch #ThisTimeImVoting của Nghị viện đã trở thành hiện tượng trên mạng xã hội, góp phần nâng tỷ lệ cử tri đi bầu từ 42,6% năm 2014 lên 50,7% năm 2019 - mức cao nhất trong 20 năm. Đây là minh chứng rõ rệt cho sức mạnh của mạng xã hội khi được sử dụng bài bản.

Quốc hội Đức: Live-tweet và sự hấp dẫn của “hậu trường nghị trường”

Tại Đức, cả Bundestag (Quốc hội Liên bang) và Bundesrat (Hội đồng Liên bang) đều có cách tiếp cận năng động. Bundesrat thường tweet trực tiếp trong các phiên họp, cung cấp diễn biến theo thời gian thực cho công chúng.

Bundestag cũng xây dựng kho ảnh, video công khai, cho phép báo chí và công dân sử dụng miễn phí. Trang Instagram của Bundestag hiện có hơn 200.000 người theo dõi, nơi họ chia sẻ hình ảnh hậu trường từ phòng họp, ủy ban và các hoạt động ngoại giao nghị viện.

Theo số liệu năm 2023, tổng lượng người theo dõi các tài khoản mạng xã hội chính thức của Bundestag vượt 1 triệu, gấp đôi so với năm 2019. Điều này phản ánh nỗ lực làm mới cách truyền thông, biến nghị trường thành không gian “mở cửa” hơn với xã hội.

Quốc hội Mỹ: Đa dạng nhưng phân tán

Quốc hội Mỹ là trường hợp đặc biệt vì không có một tài khoản tập trung cho cả hai viện, mà mỗi cơ quan và mỗi nghị sĩ đều có tài khoản riêng.

Trang Twitter chính thức của Hạ viện (@HouseFloor) có hơn 500.000 người theo dõi, thường xuyên cập nhật lịch làm việc và nghị quyết. Thượng viện cũng có tài khoản riêng với hơn 400.000 người theo dõi.

Tuy nhiên, tác động mạnh mẽ nhất đến công chúng lại đến từ tài khoản cá nhân của các nghị sĩ. Ví dụ: cựu Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi có hơn 6 triệu follower, trong khi các nghị sĩ trẻ như Alexandria Ocasio-Cortez sử dụng Instagram Live để giải thích chính sách cho hàng trăm nghìn người xem cùng lúc.

Điều này cho thấy ở Mỹ, mạng xã hội vừa là công cụ của thể chế, vừa là vũ khí chính trị cá nhân, mang lại sức mạnh truyền thông khổng lồ nhưng cũng tiềm ẩn rủi ro chia rẽ.

Nghị viện Canada: Chú trọng giáo dục và tiếp cận thanh niên

Quốc hội Canada triển khai nhiều kênh mạng xã hội, trong đó nổi bật là YouTube với hơn 100.000 lượt đăng ký. Thư viện Nghị viện còn sản xuất loạt video hoạt hình ngắn “Our Commons” (Hạ viện của chúng ta) để giải thích về quy trình lập pháp, hướng đến đối tượng học sinh, sinh viên.

Theo khảo sát của Thư viện Nghị viện năm 2022, hơn 70% người trẻ 18 - 24 tuổi biết đến nghị viện qua các kênh số, so với chỉ 30% qua báo in. Đây là tín hiệu tích cực, cho thấy chiến lược “giáo dục công dân số” của Canada đạt hiệu quả.

Quốc hội Thụy Điển: Tính kỷ luật và điều hành chặt chẽ

Quốc hội Thụy Điển (Riksdag) cũng khai thác Instagram, Facebook, X và YouTube để giới thiệu hoạt động nghị trường. Các tài khoản được Ban hành chính quản lý, với quy định rõ ràng: bình luận sẽ được phản hồi trong giờ hành chính, nội dung vi phạm (thù ghét, thông tin sai) sẽ bị xóa.

Hiện nay, Instagram của Riksdag có hơn 70.000 người theo dõi, thường xuyên đăng ảnh từ các phiên họp và sự kiện chính thức. Phong cách truyền thông có phần “truyền thống” hơn so với Anh hay Đức, nhưng tính kỷ luật và sự rõ ràng trong điều hành giúp duy trì uy tín.

Nhìn vào cách một số nghị viện điển hình sử dụng và quản lý mạng xã hội phục vụ cho hoạt động truyền thông nghị viện, hoặc truyền thông chính sách có thể nhận thấy, mạng xã hội là một kênh đặc biệt hiệu quả khi nó làm nổi bật nguyên tắc của nghị viện - đó là minh bạch và trung lập. Bên cạnh đó, việc sử dụng đa nền tảng, đa ngôn ngữ, đa định dạng về thông tin cũng mang lại hiệu quả tiếp cận cao, thu hút được giới cử tri trẻ. Đây sẽ là lợi thế rất lớn trong quá trình tiếp cận với công chúng.

Mặc dù sẽ có những khó khăn và hạn chế khi sử dụng ở một không gian quá tự do, song mạng xã hội khi được vận hành minh bạch, sáng tạo và có chiến lược, nó không chỉ giúp tăng lượng người theo dõi, mà còn củng cố niềm tin vào dân chủ.

Đạt Quốc