Nhớ lại nhiệm kỳ đại biểu Quốc hội đầu tiên
Tỉnh Bình Dương (cũ), nơi tôi vinh dự được ứng cử và trúng cử ĐBQH nhiệm kỳ đầu tiên (Khóa X), để lại biết bao kỷ niệm quý báu. Tôi luôn cảm nhận mình đã là một công dân của vùng miền Đông Nam Bộ vô cùng mến khách và giàu truyền thống cách mạng. Có lần trong gặp gỡ, tiếp xúc bà con nói vui: “Theo cách gọi của chúng tôi trong Nam thời trước, các ông bà là “Dân biểu”, là phải chú ý nghe “dân biểu” (nghĩa là: “dân bảo”) để có thể mang theo ý nguyện của chúng tôi lên Quốc hội nhé!”.
Năm 1997, năm anh em chúng tôi là cán bộ Văn phòng Quốc hội, lần đầu tiên được giới thiệu ứng cử Đại biểu Quốc hội (ĐBQH). Nhóm “lính mới’ đó gồm: anh Phạm Thanh Sơn, Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội; anh Trần Thế Vượng, Vụ trưởng Vụ Pháp luật; anh Lê Quang Vũ, Vụ trưởng Vụ Tổ chức cán bộ; anh Phan Trung Lý, Vụ trưởng Vụ Hoạt động đại biểu và tôi là Vụ trưởng Vụ Đối ngoại. Sau khi được Hội đồng Bầu cử Trung ương chốt vào danh sách cuối cùng, chúng tôi được cử đi các địa phương tham gia ứng cử cùng với đoàn ứng viên ĐBQH của tỉnh. Khi đó, anh em chúng tôi, tuy đã ở độ tuổi U50 cả rồi nhưng vẫn còn được coi là “lớp trẻ” (trừ anh Phạm Thanh Sơn là thế hệ đàn anh), được điều đi các tỉnh phía Nam hoặc miền núi phía Bắc.
“Dân biểu”, là phải chú ý nghe “dân biểu”
Về Bình Dương ứng cử cùng với tôi còn chị Nguyễn Thị Kim Thoa, GS. TSKH, Viện trưởng Viện Vật lý địa cầu. Thời gian đến ngày bắt đầu chính thức đợt vận động bầu cử còn không nhiều, tốp “lính mới” chúng tôi cần chuẩn bị kỹ càng về mọi mặt. Tôi và chị Thoa được bố trí gặp gỡ lãnh đạo chủ chốt của tỉnh với một chương trình làm việc dày đặc về các nội dung liên quan tới bầu cử. Lịch tiếp và làm việc được sắp xếp rất hợp lý.
Cuộc bầu cử tháng 7/1997 được tổ chức kết hợp với bầu cử HĐND tỉnh nên cả đoàn ứng cử viên ĐBQH Khóa X và HĐND họp mặt đầy đủ theo chương trình chung. Chúng tôi được thông tin đầy đủ về tình hình của Bình Dương với bộ tài liệu tổng hợp toàn diện kèm theo tấm bản đồ hành chính chi tiết để dễ dàng hình dung địa bàn ứng cử tổng thể trước khi xuống thực tế.
Chương trình thông tin tuyên truyền phục vụ bầu cử tại Bình Dương được tổ chức khá chu đáo và khoa học. Theo quy định, các ứng cử viên phải viết một bài báo về chương trình hành động của đại biểu, những cam kết khi trúng cử đăng trên báo của tỉnh, trả lời phỏng vấn trên đài phát thanh và truyền hình tỉnh. Thời điểm năm 1997, Bình Dương đã là một trong những địa phương tại miền Đông Nam bộ tiên phong phát triển khá toàn diện, cơ sở hạ tầng về truyền thông cũng được đầu tư tương đối hiện đại. Buổi ghi hình tại trường quay và trả lời phỏng vấn về chương trình hành động của ứng cử viên, chúng tôi được hỗ trợ chuẩn bị rất tỉ mỉ, chu đáo. Tác phong làm việc thân thiện và chuyên nghiệp để lại ấn tượng đáng nhớ trong tôi cho tới nay.
Quy trình tiến hành bầu cử đại biểu Quốc hội và HĐND tại Bình Dương được tiến hành theo đúng tiến độ và kế hoạch từ Trung ương. Những thông tin về các ứng cử viên được cung cấp tới từng hộ gia đình, bà con được thông tin đầy đủ về yêu cầu, thể thức bầu cử. Tất cả đều được tiến hành tại địa phương rất công khai, minh bạch. Chúng tôi được tạo điều kiện tối đa để tiếp xúc trực tiếp với đại diện đa dạng các tầng lớp Nhân dân, bà con cử tri hài lòng khi được gặp gỡ với các ứng cử viên. Đó cũng là cơ sở để cử tri đánh giá, lựa chọn trước khi bỏ phiếu…
Có lần trong gặp gỡ, tiếp xúc bà con còn nói vui: “Theo cách gọi của chúng tôi trong Nam thời trước, các ông bà là “Dân biểu”, là phải chú ý nghe “dân biểu” (nghĩa là: “dân bảo”) để có thể mang theo ý nguyện của chúng tôi lên Quốc hội nhé!”. Không ít lần, sau khi cuộc họp đã kết thúc, bà con còn nán lại chia sẻ những băn khoăn và nguyện vọng liên quan đến cuộc sống thường ngày mà họ muốn đại biểu của mình quan tâm, như vấn đề giá cả hạt điều, hạt tiêu, mủ cao su, rồi giá vật tư nông nghiệp… làm sao bảo đảm phù hợp, ổn định cho bà con yên tâm sản xuất. Bà con cử tri mong muốn các cấp có thẩm quyền cho mở thêm trường Phổ thông trung học cho các cháu đỡ phải đi học xa…
Chúng tôi phân công nhau trong đoàn, những nội dung nào tôi sẽ trao đổi với bà con, vấn đề nào thuộc phạm vi của tỉnh giải quyết thì mời đại diện của tỉnh, hoặc lãnh đạo huyện đi cùng trả lời luôn, đáp ứng mong muốn của cử tri. Có lẽ cách tiếp cận gần gũi, trực tiếp và thực tế này giúp cho các buổi TXCT của chúng tôi luôn sinh động, không có bất cứ hạn chế nào đối với cử tri, bà con đến dự rất đông vui.
Thực sự quan tâm lựa chọn người đại biểu của mình
Quá trình vận động bầu cử được tiến hành liền trong trong 15 ngày với 30 cuộc gặp gỡ từ sáng sớm tới chiều muộn. Các cuộc họp mặt với cử tri kể từ khi vận động bầu cử cho tới sau này tiếp xúc định kỳ, chúng tôi trực tiếp gặp mặt với đủ đại diện các thành phần, nghề nghiệp khác nhau…
Khi tổ chức TXCT, đoàn chúng tôi thường lấy địa điểm là trường học, trụ sở UBND xã, hay hội trường một công ty trên địa bàn. Thời gian và địa điểm các cuộc họp TXCT tại địa phương được thông báo rộng rãi, bà con hưởng ứng nhiệt tình, có hôm quá đông, hội trường hết cả chỗ. Ban tổ chức mắc loa truyền thanh ra vườn, bà con ngồi bên ngoài hội trường, dưới gốc cây theo dõi rất chăm chú, ai có câu hỏi đại biểu thì được mời vào hội trường lên bục phát biểu trước micro. Bà con cử tri quan tâm thực sự tới việc lựa chọn để bầu người đại biểu của mình. Tôi rất ấn tượng về cách bà con ứng xử với đại biểu của mình: rất chân thực, mộc mạc và cởi mở…
.png)
Một “sự cố” đáng nhớ, chuyện là tình cờ, khi giải lao giữa giờ TXCT tại một xã ở huyện Tân Uyên, tỉnh Bình Dương cũ, tôi và anh Tư Đương đi thực địa khu vườn quanh UBND xã thì trông thấy một quả bom tấn nằm lù lù ở gần gốc cây, xung quanh phủ đầy rêu và củi mục. Chúng tôi lập tức hỏi lãnh đạo xã thì được biết: quả bom Mỹ còn sót lại đã nằm đó từ bao năm rồi, bà con nghĩ là quả bom “xịt” không phát nổ, xã cũng báo Ban Chỉ huy Quân sự huyện rồi. Ngay tối hôm đó, anh Tư Đương đã gọi điện báo Ban Chỉ huy Quân sự tỉnh cử công binh tới xử lý quả bom. Sau này tôi hỏi lại thì được biết, bộ đội công binh đã di chuyển quả bom tấn đó ngay sau khi có ý kiến nhắc nhở của Phó Bí thư Tỉnh ủy…
Công dân thực thụ của Bình Dương
Thời gian trôi đi thật nhanh, thấm thoát đã kết thúc nhiệm kỳ Khóa X. Tháng 5/2002, Tỉnh ủy, HĐND, UBND và Ủy ban MTTQ tỉnh phối hợp với Đoàn ĐBQH tổ chức hội nghị tổng kết công tác cuối nhiệm kỳ. Cán bộ lãnh đạo chủ chốt từ tất cả các xã, phường và các huyện, thị của Bình Dương đều được mời tham gia. Cuối hội nghị, các đại biểu đã biểu quyết nhất trí đề nghị cho các ĐBQH Khóa X được tái cử để tiếp tục thực hiện chương trình hành động của mình, đóng góp cho tỉnh phát triển. Chị Thoa và tôi đã được mọi người coi là công dân thực thụ của Bình Dương, luôn dành cho những tình cảm hết sức thân tình.
Tỉnh Bình Dương, nơi tôi vinh dự được ứng cử và trúng cử ĐBQH nhiệm kỳ đầu tiên, để lại trong tôi biết bao kỷ niệm quý báu. Tôi luôn cảm nhận mình đã là một công dân của vùng miền Đông Nam Bộ vô cùng mến khách và giàu truyền thống cách mạng này. Cho tới nay, tôi còn nhớ mãi những câu hát về miền quê phương Nam ấy:
“Về Bình Dương nghe trong lòng bao nhiêu mến thương
Xuôi dòng Đồng Nai ta lại về Uyên Hưng lộng gió
Trời Thuận An xanh trong những con đường ngập trong nắng mai
Trái ngọt vườn cây Lái Thiêu ai qua có bao giờ quên
Anh đưa em về chiều Cầu Ngang lòng thêm lưu luyến
Qua đất Hiệp An trên con đường Bến Cát thênh thang
Và dòng sông Bé êm trôi đất thêm xanh màu mơ ước
Mát thơm như dòng sữa mẹ để con lớn khôn nên người…”.