Mỹ tiếp tục tấn công tàu Venezuela: Đòn răn đe ma túy hay mồi lửa xung đột?

Tổng thống Donald Trump đang dẫn dắt một chiến dịch tăng cường hiện diện quân sự quy mô lớn tại khu vực Caribe, sau khi phê chuẩn hàng loạt cuộc không kích của Mỹ nhằm vào các tàu bị cáo buộc vận chuyển ma túy từ Venezuela. Động thái này được đánh giá là bước leo thang đáng kể trong nỗ lực trấn áp các băng đảng ma túy xuyên quốc gia, song đồng thời cũng làm dấy lên lo ngại về tính hợp pháp và nguy cơ một cuộc xung đột quân sự rộng hơn trong khu vực.

Các cuộc tấn công gây tranh cãi

Theo thông tin từ chính quyền Mỹ, đến nay đã có ít nhất ba vụ tấn công bằng hỏa lực nhằm vào các tàu được cho là buôn lậu ma túy từ Venezuela. Những vụ việc này khiến nhiều nghị sĩ Quốc hội Mỹ đặt câu hỏi về tính hợp pháp và yêu cầu tăng cường giám sát. Một số nhà lập pháp cho rằng, các hành động quân sự này vượt quá thẩm quyền của Nhà Trắng.

Các cuộc tấn công này diễn ra trong bối cảnh chính quyền Tổng thống Trump hồi tháng 2 vừa qua đã xếp một loạt băng đảng vào danh sách tổ chức khủng bố quốc tế. Điều này mở đường cho các biện pháp trấn áp cứng rắn hơn.

Song, theo ông Geoff Ramsey, chuyên gia cấp cao tại Hội đồng Đại Tây Dương, việc triển khai lực lượng hải quân tại Caribe đang tiềm ẩn nhiều rủi ro, mang lại cho Mỹ không chỉ khả năng tấn công ở vùng biển quốc tế gần Venezuela mà còn mở ra khả năng tiến hành hoạt động trực tiếp bên trong lãnh thổ nước này.

Khi được hỏi về khả năng tấn công Venezuela, ông Donald Trump chỉ trả lời ngắn gọn: “Chúng ta sẽ xem điều gì xảy ra”. Tuy nhiên, theo ông Ramsey, nguy cơ leo thang là hiện hữu: “Chính quyền có thể dùng những cuộc tấn công như các màn biểu dương sức mạnh, hoặc leo thang thành chiến dịch có hệ thống. Nhưng rủi ro của việc đó là chúng ta có thể khiến Venezuela mất ổn định và châm ngòi cho một cuộc xung đột vũ trang nội bộ không có hồi kết”.

Ông cho rằng, phía Caracas xem các cuộc tấn công này là hành vi vi phạm chủ quyền. “Những cuộc tấn công bên trong lãnh thổ Venezuela có thể khơi mào một chu kỳ trả đũa. Điều đó sẽ làm tăng nguy cơ đối đầu rộng hơn giữa Mỹ và lực lượng Venezuela, thậm chí có thể kích hoạt một cuộc xung đột vũ trang, gây bất ổn toàn khu vực”, ông Ramsey nhấn mạnh.

Phản ứng từ các bên

Ngay sau khi Mỹ triển khai thêm tàu khu trục tới khu vực, Tổng thống Nicolás Maduro đã tuyên bố Venezuela sẵn sàng đáp trả. Ông gọi đây là “một mối đe dọa vô lý, vô đạo đức và hoàn toàn đẫm máu”. Sau vụ tấn công thứ hai, ông Maduro tiếp tục cáo buộc Washington tìm cách “đe dọa và mưu toan thay đổi chế độ” ở Venezuela. Trong khi đó chính quyền Tổng thống Trump tiếp tục khẳng định không công nhận ông Maduro là nguyên thủ hợp pháp của Venezuela, coi ông là “lãnh đạo một băng đảng ma túy”.

Trong nước, các nghị sĩ Mỹ chia rẽ sâu sắc về vấn đề này. Các Thượng nghị sĩ Dân chủ Adam Schiff và Tim Kaine đã đệ trình một nghị quyết về quyền lực chiến tranh, nhằm ngăn quân đội Mỹ tham gia “các hoạt động thù địch” chống lại những tổ chức phi nhà nước trong khu vực. Nghị quyết này sẽ được Thượng viện xem xét và bỏ phiếu.

Ông Tim Kaine khẳng định: “Tổng thống Donald Trump không có thẩm quyền pháp lý để tiến hành các cuộc tấn công hay sử dụng vũ lực ở Caribe hoặc bất kỳ nơi nào khác ở Tây bán cầu. Chính quyền đã từ chối cung cấp cho Quốc hội những thông tin cơ bản về các cuộc tấn công mà họ tiến hành, bao gồm ai đã bị giết, vì sao phải đặt tính mạng binh sĩ vào nguy hiểm, và tại sao không thực hiện một chiến dịch ngăn chặn tiêu chuẩn”.

“Quốc hội không thể để mình bị gạt ra ngoài khi chính quyền này tiếp tục phớt lờ luật pháp”, ông nhấn mạnh.

Bất chấp những tranh cãi, chính quyền Tổng thống Donald Trump vẫn thể hiện quyết tâm tiếp tục hành động. Bộ trưởng Chiến tranh Pete Hegseth gửi đi thông điệp cứng rắn: “Chúng ta có lực lượng trên không, trên biển và trên tàu, bởi đây là nhiệm vụ cực kỳ nghiêm túc đối với chúng ta, và nó sẽ không dừng lại ở cuộc tấn công này. Bất kỳ ai khác vận chuyển ma túy trong vùng biển đó, nếu bị xác định là khủng bố ma túy, sẽ phải chịu cùng số phận”.

Kịch bản nào cho tương lai?

Dù vậy, theo ông Bryan Clark, Giám đốc Trung tâm Công nghệ Quốc phòng thuộc Viện Hudson, các cuộc tấn công khó có thể kéo dài lâu. “Các cuộc tấn công này có thể gia tăng trong vài tuần rồi giảm bớt khi số tàu tìm cách vượt biển ít đi. Đó có lẽ là mục tiêu của chiến dịch. Tôi cho rằng khả năng dẫn tới một cuộc xung đột rộng hơn là rất thấp, vì chính phủ Venezuela không mong muốn điều đó”, ông nhận định.

Dù vậy, trong bối cảnh hiện nay, câu hỏi đặt ra vẫn là: Liệu các hoạt động quân sự của Mỹ sẽ dừng lại ở những đòn trừng phạt mang tính răn đe, hay sẽ trở thành khởi đầu cho một cuộc khủng hoảng mới tại Nam Mỹ? Điều này, theo các chuyên gia, sẽ phụ thuộc nhiều vào tính toán chính trị ở Washington, hơn là năng lực quân sự của các bên trên thực địa.

Hồng Nhung