“Mỗi khoản vay ODA, vốn vay ưu đãi phải được sử dụng hiệu quả nhất”
Nghị định số 242/2025/NĐ-CP là bước ngoặt quan trọng nhằm tạo hành lang pháp lý đồng bộ, tháo gỡ các vướng mắc liên quan vốn ODA và vay ưu đãi nước ngoài. Bộ Tài chính cam kết sẽ luôn đồng hành với các bộ, ngành, địa phương, nhằm mục tiêu mỗi khoản vốn ODA, vốn vay phải được sử dụng hiệu quả nhất.
Sáng 26/9, Bộ Tài chính tổ chức hội thảo Phổ biến Nghị định số 242/2025/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý và sử dụng vốn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) và vay ưu đãi nước ngoài (Nghị định số 242).
Nghị định số 242 vừa được ban hành ngày 10/9/2025. Cục trưởng Quản lý nợ và kinh tế đối ngoại Nguyễn Quốc Phương cho biết, hội thảo có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, là dịp để Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương, cộng đồng doanh nghiệp và các đối tác quốc tế cùng tìm hiểu sâu về Nghị định.
Trong hơn 30 năm qua, vốn ODA và vay ưu đãi nước ngoài đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển của đất nước, với những cây cầu, đường cao tốc, dự án năng lượng sạch… Tuy nhiên, cùng với sự phát triển của đất nước và nhu cầu ngày càng lớn của các địa phương cũng như doanh nghiệp, việc triển khai thực hiện vốn ODA và vốn vay ưu đãi nước ngoài đã bộc lộ nhiều tồn tại, hạn chế từ cơ sở pháp lý liên quan, đặc biệt là các thủ tục và cần có sự thay đổi.
Từ yêu cầu của thực tế, Bộ Tài chính, Cục Quản lý nợ và kinh tế đối ngoại đã tiến hành sửa đổi Nghị định số 114/2021/NĐ-CP, được thay thế bằng Nghị định số 242.
“Nghị định số 242 là bước ngoặt quan trọng, nhằm tạo hành lang pháp lý đồng bộ, phù hợp Luật Đầu tư công 2024 và các luật liên quan. Đó cũng là minh chứng cho sự quyết tâm của cả hệ thống chính trị và sự cam kết với các nhà tài trợ cũng như các địa phương, doanh nghiệp để khơi thông nguồn lực quốc gia, đúng theo chỉ đạo của Đảng và Chính phủ”, Cục trưởng Nguyễn Quốc Phương phát biểu.
Theo lãnh đạo Cục Quản lý nợ và kinh tế đối ngoại, Nghị định số 242 tập trung vào 4 định hướng then chốt.
Một là, hoàn thiện khung pháp lý, đồng bộ với hệ thống pháp luật và hài hòa với thông lệ quốc tế.
Hai là, cải cách thủ tục hành chính, đơn giản hóa quy trình thủ tục, rút ngắn thời gian phê duyệt, điều chỉnh, triển khai dự án.
Ba là, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền rõ ràng, tăng cường tính chủ động cho các bộ, ngành, địa phương cùng với giải trình minh bạch.
Bốn là, có cơ chế tháo gỡ vướng mắc, đồng thời khuyến khích sự tham gia của khu vực tư nhân, qua đó giúp chủ động, linh hoạt hơn trong sử dụng nguồn vốn quốc tế và nâng cao năng lực quản trị cũng như hiệu quả đầu tư công.
Cục trưởng Nguyễn Quốc Phương cam kết, về phía Bộ Tài chính và Cục Quản lý nợ và kinh tế đối ngoại sẽ luôn đồng hành sát sao với các bộ, ngành, địa phương trong quá trình triển khai Nghị định; hướng dẫn tháo gỡ kịp thời, đơn giản nhất, dễ hiểu nhất các vướng mắc phát sinh; công tác cải cách thể chế luôn được cập nhật, nâng cao năng lực quản trị trong thời gian tới, nhằm mục tiêu mỗi khoản vốn ODA, vốn vay ưu đãi nước ngoài phải được sử dụng hiệu quả nhất, vì một Việt Nam phát triển hùng cường và bền vững.
Tại hội thảo, đại diện Cục Quản lý nợ và kinh tế đối ngoại đã trình bày tóm tắt về Nghị định số 242. Các đại biểu là đại diện các bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp, ban quản lý dự án, đối tác quốc tế bày tỏ đánh giá cao nội dung quy định tại Nghị định số 242 cũng như việc Bộ Tài chính tổ chức hội thảo này nhằm phổ biến kịp thời quy định tới các bên liên quan; đồng thời đề xuất các giải pháp để bảo đảm sử dụng vốn ODA và vay ưu đãi nước ngoài
Cũng tại hội thảo, đại diện Bộ Tài chính đã trao đổi làm rõ các câu hỏi, vướng mắc cụ thể của đại diện doanh nghiệp, ban quản lý dự án, đối tác quốc tế trong việc áp dụng Nghị định. số 242.
Các nội dung sửa đổi, bổ sung quan trọng của Nghị định số 242/2025/NĐ-CP
Đơn giản hóa thủ tục hành chính: bãi bỏ nhiều quy định phê duyệt, thẩm định trung gian không cần thiết đối với dự án ODA, vay ưu đãi; rút gọn thủ tục điều chỉnh văn kiện dự án, chỉ yêu cầu lấy ý kiến Bộ tài chính trong trường hợp điều chỉnh làm tăng vốn lớn; đơn giản hóa quy trình tiếp nhận khoản vay, giao kế hoạch vốn, sử dụng vốn dư, lựa chọn ngân hàng phục vụ; giảm đáng kể các trường hợp phải điều chỉnh chủ trương đầu tư, giúp đẩy nhanh tiến độ dự án.
Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền: trao quyền quyết định chủ trương đầu tư dự án nhóm A và nhiều dự án trước đây thuộc thẩm quyền Thủ tướng Chính phủ cho Bộ ngành, địa phương; giao cơ quan chủ quản thẩm quyền tham gia phần lớn các dự án khu vực, trừ một số lĩnh vực đặc thù; phân cấp cho cơ quan chủ quản quyết định việc sử dụng vốn dư và điều chỉnh dự án của doanh nghiệp nhà nước vay lại vốn ODA, vốn vay ưu đãi.
Hoàn thiện cơ chế, tháo gỡ vướng mắc: làm rõ quy định về doanh nghiệp nhà nước sử dụng vốn vay ODA, vay ưu đãi, tạo điều kiện thuận lợi cho đầu tư công; bổ sung quy định về xử lý tài sản, trang thiết bị do nhà tài trợ bàn giao, bảo đảm cơ sở pháp lý minh bạch; có điều khoản chuyển tiếp đối với hỗ trợ ngân sách có mục tiêu; bổ sung quy định phân cấp chi ngân sách cho khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, tạo thuận lợi phát triển các lĩnh vực mới; cho phép thực hiện rút vốn trên môi trường điện tử, phù hợp xu thế chuyển đổi số và yêu cầu của nhà tài trợ.