Mỹ chuẩn bị trừng phạt toàn diện Tòa án Hình sự quốc tế

Một quan chức Mỹ xác nhận Washington đang cân nhắc lệnh trừng phạt toàn diện nhưng không tiết lộ thời điểm cụ thể. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ cáo buộc ICC “tự cho mình có thẩm quyền” đối với công dân Mỹ và Israel, đồng thời nhấn mạnh Washington sẽ thực hiện thêm các bước cần thiết để bảo vệ lợi ích quốc gia.

“ICC vẫn có cơ hội thay đổi hướng đi bằng những điều chỉnh mang tính cấu trúc. Mỹ sẽ tiếp tục có hành động để bảo vệ binh sĩ và những người khác chừng nào ICC còn là mối đe dọa đối với lợi ích quốc gia”, phát ngôn viên này cho biết.

Trước đó, Washington đã áp đặt các biện pháp trừng phạt cá nhân nhắm vào một số công tố viên và thẩm phán của ICC. Tuy nhiên, nếu chính thức đưa cả tòa án vào danh sách trừng phạt, điều này sẽ đánh dấu một sự leo thang căng thẳng nguy hiểm giữa Mỹ và tổ chức quốc tế này.

ICC được thành lập năm 2002 theo một hiệp ước quốc tế, có thẩm quyền xét xử tội diệt chủng, tội ác chống loài người và tội ác chiến tranh nếu những tội này do công dân của một quốc gia thành viên gây ra hoặc diễn ra trên lãnh thổ của quốc gia thành viên.

Vào tháng 2 vừa qua, Nhà Trắng đã áp đặt lệnh trừng phạt đối với Công tố viên trưởng Karim Khan, người đã yêu cầu phát lệnh bắt Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu và cựu Bộ trưởng Quốc phòng Israel Yoav Gallant.

ICC bị đối phó khẩn cấp

Theo các nguồn tin am hiểu vấn đề, quyết định áp dụng “trừng phạt toàn diện” dự kiến sẽ được Tổng thống sớm đưa ra. Một nguồn tin cho biết ICC đã tiến hành các cuộc họp khẩn cấp nội bộ để thảo luận về tác động có thể xảy ra. Nguồn tin khác cho biết, các nhà ngoại giao từ các quốc gia thành viên ICC cũng đã họp để trao đổi về biện pháp ứng phó.

Nếu bị trừng phạt toàn diện, ICC có thể gặp khó khăn trong các hoạt động cơ bản như trả lương nhân viên, truy cập tài khoản ngân hàng và sử dụng phần mềm văn phòng.

Để giảm thiểu rủi ro, nhân viên ICC đã được trả trước tiền lương cho cả phần còn lại của năm 2025. Đây không phải lần đầu tiên ICC áp dụng biện pháp này để phòng ngừa nguy cơ trừng phạt. Tòa án cũng đang tìm kiếm nguồn cung ứng dịch vụ ngân hàng và phần mềm thay thế.

Bối cảnh căng thẳng với Israel và Palestine

ICC, có trụ sở tại La Haye, đã phát lệnh truy tố Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu và cựu Bộ trưởng Quốc phòng Yoav Gallant, cùng một số thành viên phong trào vũ trang Hamas, với cáo buộc phạm tội ác trong cuộc chiến tại Gaza.

Washington từng trừng phạt các quan chức ICC vì vai trò của họ trong các vụ việc này cũng như trong cuộc điều tra riêng về tội ác tại Afghanistan, vốn từng xem xét hành động của binh sĩ Mỹ.

Mỹ và Israel không phải là thành viên ICC. Tuy nhiên, Tòa án công nhận Nhà nước Palestine là thành viên, và từ đó khẳng định có thẩm quyền đối với các hành động trên lãnh thổ Palestine - điều mà Mỹ và Israel kiên quyết bác bỏ.

Phản ứng của các nước thành viên

Ba nguồn tin ngoại giao cho biết một số trong 125 quốc gia thành viên ICC sẽ tìm cách phản đối các biện pháp trừng phạt bổ sung của Mỹ trong khuôn khổ cuộc họp Đại hội đồng Liên Hợp Quốc tại New York trong tuần này.

Tuy nhiên, bốn nguồn tin khác tại La Hay và New York nhận định, Washington dường như quyết tâm mở rộng các hành động chống ICC. “Giờ đây vấn đề chỉ là khi nào, chứ không còn là có hay không", một nhà ngoại giao cấp cao của Mỹ cho biết.

Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio gọi ICC là “mối đe dọa an ninh quốc gia, công cụ để tiến hành chiến tranh pháp lý” chống lại Mỹ và đồng minh Israel.

Quỳnh Vũ