Tránh tạo quá nhiều tầng lớp trách nhiệm cho các chủ thể tham gia thương mại điện tử

Quy định rõ trách nhiệm các chủ thể trong thương mại điện tử

Theo Tờ trình dự án Luật Thương mại điện tử, do Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân trình bày, dự thảo Luật gồm 8 Chương, 50 Điều, quy định về giao kết hợp đồng trong thương mại điện tử; các loại hình và trách nhiệm của các chủ thể trong hoạt động thương mại điện tử; trách nhiệm của tổ chức cung cấp dịch vụ hỗ trợ thương mại điện tử; phát triển thương mại điện tử; ứng dụng công nghệ trong quản lý hoạt động thương mại điện tử; giải quyết tranh chấp, kiểm tra và xử lý vi phạm trong thương mại điện tử.

Đối tượng áp dụng của Luật Thương mại điện tử là tổ chức, cá nhân trong nước và nước ngoài tham gia hoạt động thương mại điện tử tại Việt Nam.

Nêu cụ thể những nội dung của dự án Luật sửa đổi, bổ sung các quy định so với quy định pháp luật hiện hành, Thứ trưởng cho biết, dự thảo Luật bổ sung quy định để định vị pháp lý toàn diện các mô hình hoạt động thương mại điện tử, nhằm tăng cường trách nhiệm của chủ quản nền tảng thương mại điện tử, giúp bảo vệ người tiêu dùng tốt hơn.

Đồng thời, mở rộng trách nhiệm của các nền tảng mạng xã hội có hoạt động thương mại điện tử; bổ sung việc định danh người bán trong nước qua VNeID và người bán nước ngoài thông qua giấy tờ chứng minh tính hợp pháp nhằm định danh chính xác người bán và minh bạch các giao dịch qua thương mại điện tử; bổ sung trách nhiệm của các chủ thể tham gia hoạt động bán hàng livestream, tiếp thị liên kết trong việc định danh, minh bạch thông tin, lưu trữ và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng…

Cùng với đó, bổ sung trách nhiệm của chủ quản nền tảng thương mại điện tử nước ngoài trong việc thành lập hoặc ủy quyền cho pháp nhân tại Việt Nam.

Về thủ tục hành chính, dự thảo Luật quy định 18 thủ tục trong thương mại điện tử. Các thủ tục hành chính được bổ sung nhằm đáp ứng nhu cầu quản lý nhà nước đối với các mô hình hoạt động đang diễn ra hết sức phức tạp, tiềm ẩn nhiều nguy cơ thất thu thuế, xâm phạm quyền lợi người tiêu dùng, an ninh quốc gia.

Không tạo cơ chế “xin - cho”, phát sinh thủ tục hành chính không cần thiết

Trình bày tóm tắt Báo cáo thẩm tra sơ bộ, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết, Thường trực Ủy ban nhất trí với sự cần thiết, cơ sở chính trị, cơ sở thực tiễn và mục tiêu tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý về thương mại điện tử như đã nêu tại Tờ trình của Chính phủ.

Nhấn mạnh một số nguyên tắc trong định hướng hoàn thiện nội dung dự án Luật trong thời gian tới, Chủ nhiệm Ủy ban Phan Văn Mãi nêu rõ, cần rà soát để thể chế hóa đầy đủ quan điểm chỉ đạo, đường lối, nhiệm vụ, giải pháp về đổi mới tư duy trong công tác xây dựng pháp luật, phát triển kinh tế tư nhân, đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia tại các văn kiện của Đảng, trực tiếp nhất là 3 Nghị quyết của Bộ Chính trị gồm: Nghị quyết số 66-NQ/TW về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới, Nghị quyết số 68-NQ/TW về về phát triển kinh tế tư nhân và Nghị quyết số 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.

Chủ nhiệm Ủy ban cho rằng, cần xác định rõ phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng của Luật; đổi mới cách thức quản lý nhà nước, làm rõ phạm vi quản lý gắn với mục tiêu quản lý cụ thể và phù hợp với chức năng của Nhà nước; tránh tạo thêm quá nhiều tầng lớp trách nhiệm cho các chủ thể tham gia, không tạo cơ chế “xin - cho”, không làm phát sinh thủ tục hành chính không cần thiết và gánh nặng chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp, không tạo “điểm nghẽn”, vướng mắc, khó khăn trong việc triển khai thực hiện.

“Hướng đến tạo lập hành lang pháp lý thực sự thúc đẩy cho các hoạt động thương mại điện tử phát triển, bảo đảm khả thi, bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của các chủ thể tham gia vào hoạt động thương mại điện tử, phù hợp với tính chất đặc thù của thương mại điện tử và xu thế phát triển chung của thế giới. Mức độ chi tiết của quy định tại Luật bảo đảm hợp lý, phù hợp, cũng như cần thực hiện chủ trương đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho bộ, ngành, địa phương và phù hợp với tính chất đặc thù của hoạt động thương mại điện tử”, Chủ nhiệm Ủy ban Phan Văn Mãi nhấn mạnh.

Xác định rõ vị trí, vai trò của dự án Luật trong hệ thống pháp luật

Tán thành với Báo cáo thẩm tra sơ bộ của Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính, các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị, cơ quan chủ trì soạn thảo làm rõ những hạn chế, khoảng trống trong pháp luật hiện hành và các dự án luật đang trình Quốc hội xem xét, thông qua.

Qua đó, xác định rõ vị trí vai trò của dự án Luật Thương mại điện tử trong hệ thống pháp luật, rà soát kỹ lưỡng dự thảo luật với các luật có liên quan, bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất trong hệ thống pháp luật.

Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Lâm Văn Mẫn cũng đề nghị, Ban soạn thảo tiếp tục rà soát các nội dung về thủ tục hành chính trong dự thảo Luật theo đúng tinh thần của Nghị quyết số 66-NQ/TW của Bộ Chính trị, nhằm tạo điều kiện cho công tác quản lý nhà nước cũng như thuận lợi trong cân bằng giữa mục tiêu thúc đẩy phát triển thương mại điện tử và bảo đảm an ninh, an toàn chủ quyền quốc gia trên không gian mạng.

“Hoàn thiện dự thảo Luật theo hướng tách bạch phạm vi điều chỉnh, không lặp lại quy định đã có trong luật khác, tránh chồng chéo mâu thuẫn pháp luật, không phát sinh thủ tục hành chính không cần thiết hay gây vướng mắc trong thi hành”, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc đề nghị.

Nội dung quy định tại dự thảo Luật có sự chồng lấn với quy định các luật, các dự án luật có liên quan. Nêu vấn đề này, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại Lê Tấn Tới lưu ý, hoạt động thương mại điện tử trên thực tế đang đặt ra yêu cầu về bảo đảm an ninh mạng, an toàn thông tin cũng như kiểm soát các giao dịch có liên quan đến hàng hóa kinh doanh có điều kiện hoặc hàng hóa cấm kinh doanh theo quy định của pháp luật. Điều này đòi hỏi Ban soạn thảo cần trao đổi với Bộ Công an và Bộ Quốc phòng về lĩnh vực này để hoàn chỉnh dự thảo Luật tốt hơn.

Về trách nhiệm của chủ quản nền tảng thương mại điện tử, Chủ nhiệm Ủy ban Lê Tấn Tới đề nghị, Ban soạn thảo nghiên cứu bổ sung quy định phải tuân thủ pháp luật về đầu tư liên quan đến ngành nghề kinh doanh và ngành nghề kinh doanh có điều kiện.

Đồng thời, nghiên cứu, bổ sung vào khoản 6, Điều 14 quy định về trách nhiệm khuyến cáo hoặc cảnh báo khi phát hiện có dấu hiệu vi phạm pháp luật về kinh doanh có điều kiện, hoặc khi có giao kết hợp đồng về những hàng hóa cấm kinh doanh theo quy định của pháp luật.

Tại phiên họp, Thứ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Sinh Nhật Tân đã giải trình, làm rõ những vấn đề các Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội quan tâm.

Phát biểu kết luận về nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh đề nghị, các cơ quan tiếp tục rà soát bảo đảm thể chế hóa đầy đủ quan điểm chỉ đạo, đường lối, nhiệm vụ, giải pháp được quy định tại các Nghị quyết của Bộ Chính trị; đồng thời, bám sát Quy định số 178-QĐ/TW ngày 27/6/2024 của Bộ Chính trị về kiểm soát quyền lực, phòng, chống tham nhũng, tiêu cực trong công tác xây dựng pháp luật; chủ động báo cáo, xin ý kiến cấp có thẩm quyền đối với những nội dung cần thiết theo quy định.

Tin: Thanh Hải; Ảnh: Hồ Long