Mỹ phủ quyết nghị quyết của HĐBA kêu gọi ngừng bắn ngay lập tức ở Gaza

Cả 14 thành viên còn lại của cơ quan quyền lực nhất LHQ đều bỏ phiếu ủng hộ nghị quyết, vốn mô tả tình hình nhân đạo ở Gaza là “thảm khốc” và kêu gọi Israel dỡ bỏ mọi hạn chế đối với việc chuyển giao viện trợ cho 2,1 triệu người Palestine tại vùng lãnh thổ này.

“Việc Mỹ phản đối nghị quyết này sẽ không khiến ai bất ngờ”, bà Morgan Ortagus, Phó Đại diện thường trực của Mỹ về Trung Đông phát biểu trước khi bỏ phiếu. “Văn bản không lên án Hamas, không công nhận quyền tự vệ của Israel, và hợp pháp hóa những luận điệu sai lạc có lợi cho Hamas, vốn đáng tiếc lại được một số thành viên Hội đồng chấp nhận”.

Bà nói thêm rằng các thành viên khác của Hội đồng đã “phớt lờ” cảnh báo của Mỹ về ngôn từ “không thể chấp nhận được” và thay vào đó chọn “hành động mang tính biểu diễn nhằm dẫn đến một quyền phủ quyết”.

Kết quả này càng cho thấy tình trạng đơn độc của Mỹ và Israel trong lập trường về cuộc chiến kéo dài gần hai năm ở Gaza. Cuộc bỏ phiếu diễn ra chỉ vài ngày trước kỳ họp thường niên của Đại hội đồng LHQ, nơi vấn đề Gaza sẽ là tâm điểm và nhiều đồng minh lớn của Mỹ dự kiến sẽ công nhận một nhà nước Palestine độc lập. Đây là động thái mang tính biểu tượng nhưng bị Israel và Mỹ phản đối dữ dội, làm gia tăng chia rẽ giữa chính quyền Tổng thống Trump với các đồng minh, trong đó có Anh và Pháp.

Nghị quyết kêu gọi điều gì

Nghị quyết nhắc lại các yêu cầu từ các phiên bản trước, bao gồm việc trả tự do cho tất cả các con tin bị Hamas và các nhóm chiến binh khác bắt giữ sau cuộc tấn công bất ngờ vào ngày 7/10/2023 ở miền Nam Israel, sự kiện dẫn đến cuộc chiến ở Gaza.

Khi phản đối các nghị quyết tương tự kể từ tháng 11, Mỹ đã cho rằng các yêu cầu, bao gồm lệnh ngừng bắn, không liên quan trực tiếp đến việc thả con tin vô điều kiện và chỉ khiến các chiến binh Hamas thêm phần mạnh dạn hơn.

Nghị quyết mới bày tỏ "sự báo động sâu sắc" sau báo cáo được công bố vào tháng trước bởi cơ quan có thẩm quyền hàng đầu thế giới về khủng hoảng lương thực, trong đó lưu ý Gaza đang bị nạn đói hoành hành và có khả năng lan rộng khắp lãnh thổ nếu không có lệnh ngừng bắn và chấm dứt các hạn chế về viện trợ nhân đạo.

Lực lượng Israel đã tiếp tục một cuộc tấn công trên bộ mới vào thành phố Gaza. Chiến dịch mới nhất của Israel, càng làm leo thang cuộc xung đột đã làm rung chuyển Trung Đông và có khả năng đẩy bất kỳ lệnh ngừng bắn nào ra xa tầm tay.

Quân đội Israel, vốn tuyên bố muốn "phá hủy cơ sở hạ tầng quân sự của Hamas", không đưa ra mốc thời gian cho cuộc tấn công, nhưng có dấu hiệu cho thấy có thể mất nhiều tháng.

Tuần trước, Đại hội đồng LHQ đã bỏ phiếu áp đảo ủng hộ giải pháp hai nhà nước cho cuộc xung đột Israel-Palestine và kêu gọi Israel cam kết thành lập một nhà nước Palestine.

Phản ứng của các bên

Nghị quyết lần này do 10 thành viên không thường trực của HĐBA soạn thảo, nhấn mạnh hơn so với các dự thảo trước đó về tình trạng “đau khổ ngày càng gia tăng” của thường dân Palestine.

“Tôi có thể hiểu được sự tức giận và nỗi thất vọng của người dân Palestine đang theo dõi phiên họp này của HĐBA, hy vọng trong tuyệt vọng được trợ giúp và giúp họ chấm dứt cơn ác mộng này”, ông Riyad Mansour, Đại sứ Palestine tại LHQ phát biểu. “Tôi có thể hình dung được sự tức giận và thất vọng khi điều đó đã không xảy ra”.

Algeria, một trong những nước chủ trì nghị quyết, cũng bày tỏ sự thất vọng trước một lần thất bại nữa trong hành động của HĐBA đối với Gaza, đồng thời gửi lời xin lỗi tới người dân Palestine vì đã không làm đủ để cứu mạng thường dân.

Dù nỗ lực không thành, Đại sứ LHQ của Algeria, ông Amar Bendjama, khẳng định: “14 thành viên can đảm của HĐBA đã cất tiếng nói. Họ hành động với lương tâm và vì dư luận quốc tế”.

Đại sứ Pakistan gọi cuộc bỏ phiếu này, diễn ra trong phiên họp thứ 10.000 của HĐBA, là “một khoảnh khắc đen tối".

Trong khi đó, Đại sứ Israel tại LHQ Danny Danon, lên án nghị quyết mới, cho rằng nó “sẽ không giúp thả con tin và cũng không mang lại an ninh cho khu vực”. “Israel sẽ tiếp tục chiến đấu với Hamas và bảo vệ công dân của mình, ngay cả khi HĐBA chọn làm ngơ trước khủng bố”, ông nói trong một tuyên bố.

Việc Mỹ phủ quyết nghị quyết này diễn ra trong bối cảnh khoảng một nửa số người Mỹ cho rằng phản ứng quân sự của Israel tại Dải Gaza đã "đi quá xa", theo khảo sát của Trung tâm Nghiên cứu Quan hệ Công chúng NORC-The Associated Press . Con số này tăng so với tháng 11/2023, khi 40% cho rằng hành động quân sự của Israel đã đi quá xa.

Nhưng đồng thời, người Mỹ nói chung, đặc biệt là đảng Cộng hòa, ít có khả năng nói rằng đàm phán ngừng bắn nên là ưu tiên hàng đầu của Chính phủ Mỹ so với chỉ vài tháng trước khi Mỹ tổ chức các cuộc đàm phán ngừng bắn với Hamas.

Quỳnh Vũ