TP. Hồ Chí Minh: Đề xuất đầu tư gần 500.000 tỷ đồng cho giao thông đường thủy
Sở Xây dựng TP. Hồ Chí Minh đề xuất đầu tư gần 500.000 tỷ đồng phát triển giao thông đường thủy, khai thác tiềm năng vận tải, du lịch, giảm tải đường bộ.
TP. Hồ Chí Minh sau sáp nhập sở hữu hệ thống sông ngòi, kênh rạch phong phú trải dài từ nội thành đến ngoại thành và đặc khu Côn Đảo. Sự đa dạng này, cộng với lợi thế cảng biển đón tàu cỡ lớn, tuyến cao tốc Bạch Đằng – Vũng Tàu, phà Cần Giờ – Vũng Tàu cùng các tuyến vận tải, du lịch đường thủy, đang mở ra nhiều cơ hội phát triển vận tải, du lịch và logistics, đồng thời góp phần giảm tải cho giao thông đường bộ.
Theo Sở Xây dựng TP. Hồ Chí Minh, hiện thành phố mới có 37/108 cảng thủy trong quy hoạch và 354/636 bến thủy nội địa đi vào hoạt động; hệ thống cảng cạn còn manh mún, nhiều vướng mắc về đầu tư và đất đai. Cảng biển quy mô lớn còn ít, chưa đủ khả năng đón nhiều tàu mẹ cùng lúc. Ngoài ra, liên kết đa phương thức giữa đường bộ, đường sắt và đường thủy vẫn chưa liền mạch, nhiều tuyến vận tải hàng hóa chưa phát huy hiệu quả do hạn chế về luồng lạch và tĩnh không.
Thành phố hiện có 132 tuyến đường thủy nội địa, tổng chiều dài 1.433 km, cùng 5 tuyến vận tải hành khách đường thủy kết hợp sản phẩm du lịch, gồm: buýt sông số 1 (Bạch Đằng – Linh Đông), tàu cao tốc Bạch Đằng – Vũng Tàu, phà biển Cần Giờ – Vũng Tàu, tàu cao tốc từ Cảng Sài Gòn – Nhà Rồng – Khánh Hội đi Bến Đầm (Côn Đảo), và tàu cao tốc từ Vũng Tàu đi Bến Đầm (Côn Đảo). Con số này được đánh giá chưa đáp ứng đủ nhu cầu đi lại và du lịch.
Theo định hướng, thành phố sẽ hình thành mô hình một trung tâm (khu vực đô thị trung tâm trước sáp nhập) và hai cực (Bình Dương ở phía Bắc, Hiệp Phước – Cần Giờ – Bà Rịa - Vũng Tàu ở phía Nam). Trong giai đoạn 2026 – 2030, một số mục tiêu cụ thể được xác định. Khu vực trung tâm ưu tiên hoàn thành hệ thống cảng hành khách quốc tế Nhà Rồng – Khánh Hội, cảng hành khách công viên Bến Bạch Đằng; khuyến khích hình thành các bến thủy nội địa phục vụ hành khách công cộng; đồng thời nạo vét, nâng cấp tuyến Rạch Chiếc, Trau Trảu, Ông Nhiêu và một số tuyến khác.
Khu vực phía Bắc sẽ hoàn thành ít nhất một cảng thủy hàng hóa, một cảng thủy hành khách và một cảng cạn; khuyến khích phát triển thêm bến thủy nội địa tại Bình Dương cũ. Khu vực phía Nam phấn đấu đưa vào hoạt động cảng khách quốc tế Vũng Tàu, khởi động các bến cảng container quốc tế tại Cần Giờ – Cái Mép – Thị Vải, đồng thời nâng cấp các tuyến Rạch Đỉa – Rạch Rơi, Rạch Tôm, Rạch Dơi – Sông Kinh.
Trong hai giai đoạn (2026 – 2030 và sau 2030), danh mục dự án trọng điểm được Sở Xây dựng thành phố đề xuất gồm: Nạo vét, nâng cấp 3 tuyến luồng hàng hải với tổng mức đầu tư 7.000 tỷ đồng; chỉnh trị, cải tạo 4 tuyến thủy nội địa quốc gia với kinh phí 7.101 tỷ đồng; nâng cấp 20 tuyến đường thủy với tổng vốn khoảng 45.439 tỷ đồng từ ngân sách; đầu tư 7 cảng biển (3 cảng hành khách quốc tế và 4 cảng hàng hóa) với tổng vốn 436.615 tỷ đồng từ các nguồn vốn khác.
Ngoài ra, thành phố sẽ phát triển 18 cảng thủy nội địa (14 cảng hành khách và 4 cảng hàng hóa) với tổng mức đầu tư 9.306 tỷ đồng, kêu gọi đầu tư ít nhất một cảng cạn phục vụ kho ngoại quan tại khu vực Bình Dương cũ.
Với kế hoạch đầu tư đồng bộ, TP. Hồ Chí Minh kỳ vọng khai thác tối đa tiềm năng giao thông thủy, gia tăng năng lực logistics, nâng cao sức cạnh tranh kinh tế, đồng thời tạo thêm không gian phát triển bền vững trong những thập kỷ tới.