Việt Nam đứng thứ 44/139 quốc gia về chỉ số Đổi mới sáng tạo toàn cầu
Chiều tối 16/9, Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO) chính thức công bố Báo cáo Chỉ số Đổi mới sáng tạo toàn cầu (Global Innovation Index - GII) năm 2025 tại Geneva (Thụy Sĩ). Theo đó, Việt Nam giữ nguyên thứ hạng 44/139 quốc gia và nền kinh tế.
Chỉ số đổi mới toàn cầu - công cụ quản lý điều hành quan trọng
Hàng năm, Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO) tổ chức công bố Báo cáo Chỉ số Đổi mới sáng tạo toàn cầu (Global Innovation Index - GII). Đây là một bộ công cụ đánh giá năng lực đổi mới sáng tạo quốc gia có uy tín trên thế giới, phản ánh mô hình phát triển kinh tế - xã hội dựa trên khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo (ĐMST) của các quốc gia. Qua đó, các quốc gia thấy được bức tranh tổng thể cũng như các điểm mạnh, điểm yếu của mình.
Vì lý do này mà GII hiện được Chính phủ nhiều quốc gia sử dụng như một công cụ tham chiếu quan trọng cho quản lý nhà nước về Khoa học, Công nghệ và Đổi mới sáng tạo, cũng như để xây dựng các chính sách khoa học, công nghệ và ĐMST (Ấn Độ, Trung Quốc, Philippines, Columbia, Brazil, v.v…). Theo kết quả khảo sát năm 2024 của WIPO, có 77% quốc gia thành viên (tăng hơn 20% so với kết quả khảo sát năm 2022) sử dụng kết quả GII trong xây dựng các chiến lược, chính chính sách khoa học, công nghệ và ĐMST.
Thời gian qua, Chính phủ đã sử dụng bộ chỉ số này như một trong các công cụ quản lý điều hành quan trọng và đã phân công các bộ, cơ quan, địa phương cùng có trách nhiệm cải thiện chỉ số. Trong đó, Bộ Khoa học và công nghệ được giao nhiệm vụ là đầu mối theo dõi, điều phối chung. Từ năm 2017 đến nay, chỉ số GII của Việt Nam liên tục được cải thiện.
Giữ kỷ lục thành tích vượt trội về đổi mới sáng tạo
Theo lễ công bố Báo cáo GII 2025 tại Geneva, Việt Nam được xếp hạng 44/139 quốc gia, nền kinh tế, duy trì thứ hạng năm 2024. Thứ hạng đầu vào ĐMST tăng 3 bậc, từ vị trí 50 lên 53 (đầu vào ĐMST gồm 5 trụ cột: Thể chế; nguồn nhân lực và nghiên cứu; cơ sở hạ tầng; trình độ phát triển của thị trường; trình độ phát triển của doanh nghiệp). Đầu ra ĐMST vẫn có thứ hạng tốt hơn đầu vào ĐMST dù thứ hạng giảm 1 bậc so với 2024, từ vị trí 36 xuống 37 (đầu ra ĐMST gồm 2 trụ cột: sản phẩm tri thức và công nghệ; sản phẩm sáng tạo).
Việt Nam duy trì vị trí thứ 2 trong nhóm các quốc gia thu nhập trung bình thấp. Quốc gia thu nhập trung bình thấp xếp trên Việt Nam là Ấn Độ với thứ hạng 38. Ngoài ra, có 3 quốc gia có thu nhập trung bình cao xếp trên Việt Nam là: Trung quốc xếp hạng 10, Malaysia xếp hạng 34, Thổ Nhĩ Kỳ xếp hạng 43. Còn lại tất cả các quốc gia xếp trên Việt Nam đều là các quốc gia có nền công nghiệp phát triển, thuộc nhóm thu nhập cao, tỉ lệ chi cho NC&PT/GDP cao. Trong khu vực ASEAN, Việt Nam vượt lên trên Thái Lan, đứng thứ 3 sau Singapore và Malaysia.
Trong Báo cáo GII 2025 của WIPO, Việt Nam được WIPO ghi nhận là một trong 9 quốc gia thu nhập trung bình cải thiện thứ hạng nhanh nhất tính từ năm 2013 (gồm Trung Quốc, Ấn Độ, Thổ Nhĩ Kỳ, Việt Nam, Philippines, Indonesia, Ma-rốc, Albania và Iran). Việt Nam cũng là một trong 2 quốc gia giữ kỷ lục có thành tích vượt trội so với mức độ phát triển trong 15 năm liên tiếp (gồm Ấn Độ và Việt Nam). Trong 15 năm liền, Việt Nam luôn có kết quả ĐMST cao hơn so với mức độ phát triển, cho thấy hiệu quả trong việc chuyển các nguồn lực đầu vào thành kết quả đầu ra ĐMST. Việt Nam là một trong ba quốc gia (Trung Quốc, Việt Nam, Ethiopia) có tốc độ tăng trưởng năng suất lao động nhanh nhất trong giai đoạn 2014 - 2024.
Nhiều chỉ số đạt kết quả ấn tượng
Năm 2025, Việt Nam có nhiều chỉ số đạt kết quả ấn tượng. Đặc biệt, ba chỉ số đứng đầu thế giới: nhập khẩu công nghệ cao; xuất khẩu công nghệ cao; và xuất khẩu hàng hóa sáng tạo lần đầu tiên Việt Nam vươn lên dẫn đầu chỉ số này.
Cùng đó, ba chỉ số lọt Top 10 toàn cầu: tốc độ tăng năng suất lao động (hạng 4), số lượng ứng dụng điện thoại thông minh được tạo ra (hạng 7) và tỷ lệ chi nghiên cứu - phát triển do doanh nghiệp trang trải (hạng 8).
Bên cạnh đó, một số trụ cột đầu vào có sự cải thiện đáng kể: Ổn định của môi trường kinh doanh tăng 14 bậc, lên hạng 28. Hiệu quả thực thi pháp luật tăng 5 bậc, đạt hạng 67. Đa dạng sản xuất trong nước tăng 10 bậc, lên hạng 13. Hợp tác nghiên cứu giữa viện - trường - doanh nghiệp tăng 15 bậc, đạt hạng 51...
Những con số này cho thấy Việt Nam đang tiếp tục phát huy thế mạnh trong việc gắn kết nguồn lực đầu tư, khuyến khích doanh nghiệp đổi mới và thúc đẩy sản phẩm sáng tạo lan tỏa trên thị trường quốc tế.
Nếu nhìn lại giai đoạn 2017 - 2025, Việt Nam cho thấy xu hướng tiến bộ rõ rệt. Chỉ số đầu vào ĐMST đã tăng từ hạng 71 (năm 2017) lên hạng 50 (năm 2025). Trong khi đó, chỉ số đầu ra tuy dao động nhưng vẫn duy trì ở nhóm 40 trở lên, chứng tỏ khả năng chuyển đổi nguồn lực thành kết quả ngày càng ổn định.
Trong khu vực ASEAN, Việt Nam đã khẳng định vị trí thứ 3, vượt qua Thái Lan. So với các nước có thu nhập trung bình, Việt Nam là một trong số ít quốc gia duy trì tốc độ tăng trưởng năng suất lao động nhanh, lọt Top 3 thế giới giai đoạn 2014 - 2024 cùng Trung Quốc và Ethiopia.
Việt Nam đã và đang làm rất tốt trong cuộc đua Đổi mới sáng tạo. Vị trí 44 là một thành công đáng tự hào, là minh chứng cho sự nỗ lực của cả một hệ thống chính trị và cộng đồng.