Doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh từ chuyển đổi xanh

Đây là diễn đàn quan trọng nhằm làm rõ mối quan hệ giữa chuyển đổi xanh và năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp, đồng thời khẳng định vai trò đồng hành của cộng đồng doanh nghiệp cùng Quốc hội và Chính phủ trong việc hiện thực hóa các mục tiêu phát triển bền vững quốc gia.

Phát biểu khai mạc, ông Khuất Quang Hưng, Thành viên Ban Thường trực VBCSD, Phó Tổng Giám đốc phụ trách Đối ngoại và Truyền thông Nestlé Việt Nam nhấn mạnh, biến đổi khí hậu đang diễn ra ngày càng nhanh và nghiêm trọng, để lại những hậu quả lâu dài cho môi trường và phát triển kinh tế - xã hội. Trong bối cảnh đó, chuyển đổi xanh đã trở thành xu hướng tất yếu toàn cầu và được Đảng, Nhà nước Việt Nam thể chế hóa trong nhiều văn bản pháp lý quan trọng như Chiến lược quốc gia về Tăng trưởng xanh giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn 2050, hay Nghị quyết 55-NQ/TW về định hướng phát triển năng lượng quốc gia. Những chủ trương lớn này vừa khẳng định cam kết phát triển bền vững của Việt Nam, vừa tạo động lực mạnh mẽ để doanh nghiệp đổi mới mô hình sản xuất, nâng cao hiệu quả và hội nhập sâu hơn vào các chuỗi giá trị quốc tế.

Thực tế cho thấy nhiều doanh nghiệp trong nước đã chủ động triển khai các giải pháp xanh đa dạng, từ tối ưu hóa quy trình sản xuất, áp dụng năng lượng sạch, công nghệ số và điện hóa, đến quản lý hiệu quả tài nguyên, giảm phát thải và tích hợp phát triển bền vững vào chiến lược quản trị. Theo báo cáo của Cơ quan Năng lượng quốc tế (IEA), điện hóa là một trong những giải pháp quan trọng giúp các quốc gia đạt mục tiêu phát thải ròng bằng “0”. Với Việt Nam, điện hóa và năng lượng sạch đang trở thành hướng đi tất yếu để doanh nghiệp vừa tiết giảm chi phí vừa nâng cao vị thế cạnh tranh. Một số khảo sát gần đây cho thấy doanh nghiệp áp dụng mô hình sản xuất sạch hơn có thể tiết kiệm 10-15% nguyên liệu và năng lượng, đồng thời giảm khoảng 4% chi phí sản xuất. Không chỉ vậy, việc đáp ứng các tiêu chuẩn bền vững còn củng cố uy tín thương hiệu, mở rộng cơ hội xuất khẩu sang các thị trường khó tính như Liên minh châu Âu và Hoa Kỳ.

Chuyển đổi xanh không chỉ là giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh về kinh tế mà còn mang lại tác động xã hội tích cực. Tổng Giám đốc Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) tại Hội nghị Lao động Quốc tế lần thứ 113 hồi tháng 6/2025 đã khẳng định, chuyển đổi xanh không đồng nghĩa với mất việc làm, ngược lại sẽ mở ra cơ hội lớn cho những ngành nghề mới, việc làm xanh, bền vững và mang tính bao trùm. Đây cũng là một định hướng phù hợp với cam kết của Việt Nam tại COP26 về phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050, đồng thời gắn với yêu cầu phát triển kinh tế tri thức, nhân lực chất lượng cao và đổi mới sáng tạo.

Tại hội thảo, các chuyên gia cũng nhấn mạnh đến cơ hội từ thị trường các-bon. Theo ông Trần Hà Ninh, Cục Biến đổi khí hậu, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, nếu các cơ sở sản xuất chủ động lập kế hoạch giảm phát thải, doanh nghiệp không chỉ tiết kiệm được chi phí mua tín chỉ mà còn có thể tham gia tạo lập và kinh doanh tín chỉ các-bon, qua đó hình thành nguồn thu mới. Đây sẽ là động lực để doanh nghiệp tích cực hơn trong đổi mới công nghệ và quản trị sản xuất theo hướng xanh, đồng thời đóng góp thiết thực vào mục tiêu giảm phát thải quốc gia.

Hội thảo cũng ghi nhận nhiều ý kiến khẳng định phát triển bền vững không còn là lựa chọn mà là yêu cầu bắt buộc để doanh nghiệp tồn tại và phát triển trong dài hạn. Để quá trình chuyển đổi xanh mang lại hiệu quả thực chất, cần tiếp tục hoàn thiện khung khổ chính sách, bảo đảm tính đồng bộ, ổn định và tạo điều kiện cho doanh nghiệp yên tâm đầu tư dài hạn. Đồng thời, cần thúc đẩy các cơ chế hỗ trợ về tài chính xanh, tín dụng ưu đãi, chuyển giao công nghệ và nâng cao năng lực quản trị ESG (Môi trường - Xã hội - Quản trị) cho khối doanh nghiệp nhỏ và vừa vốn chiếm tới 97% tổng số doanh nghiệp cả nước.

Có thể khẳng định, chuyển đổi xanh là lộ trình tất yếu, mang tính quyết định cho tương lai kinh tế toàn cầu và của Việt Nam. Dù còn nhiều thách thức, song đây cũng là cơ hội lớn để doanh nghiệp nâng cao sức cạnh tranh, khẳng định vị thế và đóng góp vào sự phát triển bền vững của quốc gia. Với sự đồng hành của Quốc hội, Chính phủ và các cơ quan hoạch định chính sách, cùng nỗ lực chủ động của cộng đồng doanh nghiệp, Việt Nam hoàn toàn có thể hiện thực hóa khát vọng xây dựng nền kinh tế xanh, tuần hoàn, thịnh vượng và bao trùm, hướng tới mục tiêu quốc gia thu nhập cao vào năm 2045 và phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.

Vũ Quang