Cần xây dựng hành lang pháp lý chặt chẽ và nhân văn cho AI

Tham dự hội thảo có Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương, GS.TS Nguyễn Xuân Thắng; Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Công an, Đại tướng Lương Tam Quang.

Cùng dự có các Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng; Thứ trưởng Bộ Quốc phòng, Thượng tướng Lê Huy Vịnh và gần 400 đại biểu đến từ các cơ quan Đảng, Nhà nước, viện, trường và doanh nghiệp.

Phát biểu khai mạc, Bộ trưởng Bộ Công an, Đại tướng Lương Tam Quang nhấn mạnh, AI là công nghệ then chốt của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, có thể làm thay đổi trật tự toàn cầu. Đảng đã ban hành Nghị quyết 57, xác định khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là "chìa khóa" đưa đất nước vượt bẫy thu nhập trung bình, trong đó AI giữ vai trò đột phá.

Tuy nhiên, đi kèm với tiềm năng là những thách thức chưa từng có, không chỉ về mặt kỹ thuật hay đạo đức công nghệ, mà còn về pháp lý, an ninh, chủ quyền dữ liệu và nguy cơ gia tăng bất bình đẳng nếu không có định hướng phát triển đúng đắn. Bộ trưởng Lương Tam Quang nhấn mạnh: "Phát triển AI trong bối cảnh hiện nay đòi hỏi sự cân bằng tinh tế giữa đổi mới và kỷ cương, giữa tốc độ và kiểm soát, giữa hội nhập và độc lập, tự chủ. Việc xây dựng một hệ sinh thái AI không thể tách rời yêu cầu bảo đảm chủ quyền công nghệ, an ninh dữ liệu và bảo vệ lợi ích quốc gia. AI không chỉ là công nghệ của thị trường, mà phải là một cấu phần trong chiến lược quốc gia về phát triển bền vững và an ninh toàn diện".

Hội thảo khoa học cấp quốc gia là bước thiết thực cụ thể hóa triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị, đồng thời minh chứng cho sự quan tâm, đồng hành và trách nhiệm của các nhà quản lý, chuyên gia, nhà khoa học, doanh nghiệp đối với những tác động, thách thức và ứng phó chính sách với sức mạnh không giới hạn của AI.

Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương, GS.TS Nguyễn Xuân Thắng khẳng định: AI đang mở ra “thời cơ vàng” để Việt Nam bứt phá, nhưng cũng tiềm ẩn rủi ro về an sinh xã hội, bất bình đẳng, vi phạm quyền riêng tư và an ninh quốc gia. Đồng chí nhấn mạnh “công nghệ là công cụ, con người mới là mục tiêu”, đòi hỏi sự đồng hành từ chính sách quốc gia tới cộng đồng doanh nghiệp, xã hội.

Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, năm 2024, Việt Nam đứng thứ 51/188 quốc gia về chỉ số sẵn sàng AI; cũng chính AI có thể đóng góp tới 79,3 tỷ USD, tương đương 12% GDP vào năm 2030 nếu được ứng dụng rộng rãi.

Các tham luận tại hội thảo tập trung 3 nhóm vấn đề: xác định AI như lực lượng sản xuất chủ lực; phân tích rủi ro kinh tế, xã hội, an ninh; và đề xuất chính sách phát triển AI tự chủ, an toàn, nhân văn. Các chuyên gia cũng nêu rõ thách thức: thiếu nhân lực chất lượng cao, hạ tầng nghiên cứu và công nghiệp bán dẫn còn yếu…

Hội thảo khẳng định yêu cầu cấp bách về định hướng chiến lược dài hạn, đồng bộ cho AI: xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, luật pháp chặt chẽ, phát triển nhân lực, bảo vệ dữ liệu và quyền riêng tư. Các kiến nghị, đề xuất từ sự kiện sẽ được tiếp thu để hoàn thiện văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng.

Nhật Anh