Ủy ban Văn hóa và Xã hội lấy ý kiến đối với dự án Luật Phòng bệnh

Phó Cục trưởng Cục Phòng bệnh, Bộ Y tế Phạm Đức Mạnh cho biết, Bộ Y tế xây dựng dự thảo Luật Phòng bệnh trên cơ sở kế thừa, cập nhật và mở rộng so với Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm năm 2007 nhằm phù hợp, đáp ứng yêu cầu thực tiễn và khắc phục những khó khăn, vướng mắc trong công tác phòng, chống dịch, đặc biệt là đại dịch Covid-19.

Dự thảo Luật Phòng bệnh gồm 6 chương, 41 điều. Các nội dung bổ sung mới so với quy định hiện hành như: quy định về nguyên tắc thực hiện dinh dưỡng trong phòng bệnh và quy định dinh dưỡng cho một số đối đối tượng; quy định về yếu tố nguy cơ, phát hiện sớm và các biện pháp phòng ngừa mắc rối loạn sức khỏe tâm thần; quy định về quyền và trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong phòng, chống rối loạn sức khỏe tâm thần.

Về phòng, chống bệnh không lây nhiễm, quy định về các biện pháp phòng, chống bệnh không lây nhiễm; quy định về phòng, chống yếu tố nguy cơ gây bệnh không lây nhiễm; quy định về phát hiện sớm, dự phòng bệnh không lây nhiễm và quản lý điều trị bệnh không lây nhiễm tại cộng đồng.

Quy định về nghiên cứu, ứng dụng khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong phòng bệnh; đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực làm công tác phòng bệnh; kinh phí cho công tác phòng bệnh và Quỹ Phòng bệnh.

Cho ý kiến tại hội nghị, các đại biểu cơ bản đồng tình dự thảo Luật Phòng bệnh, cho rằng đây là cơ hội quan trọng để tăng cường công tác phòng ngừa và kiểm soát cả bệnh truyền nhiễm và bệnh không lây nhiễm; cũng như đặc biệt là đáp ứng được nguyện vọng của nhân dân và của lực lượng ngành y tế.

Nhiều ý kiến cho rằng, dự thảo lần này có nhiều điểm mới, đặc biệt là mở rộng phạm vi điều chỉnh sang các bệnh không lây nhiễm, sức khỏe tâm thần, dinh dưỡng, và các yếu tố nguy cơ khác. Đây là nội dung rất cần thiết, phù hợp với thực tiễn tại địa phương nơi tỷ lệ bệnh không lây nhiễm ngày càng gia tăng, các vấn đề về dinh dưỡng, sức khỏe tâm thần và yếu tố môi trường cũng đang đặt ra nhiều thách thức.

Dự thảo đã rút kinh nghiệm từ thực tiễn phòng, chống dịch Covid-19, phản ánh được yêu cầu cấp bách của công tác phòng bệnh trong bối cảnh mới. Đặc biệt là các quy định mới về phân loại dịch bệnh, phân cấp dịch bệnh theo mức độ kiểm soát, và các chính sách hỗ trợ toàn diện cho công tác phòng bệnh.

Về phạm vi điều chỉnh, bà Nguyễn Thị Kim Phương - Tổ chức Y tế thế giới tại Việt Nam cho rằng, phạm vi bao phủ của Luật quá rộng có thể ảnh hưởng đến độ sâu sắc của các điều khoản trong Luật. Ví dụ, riêng lĩnh vực kiểm soát bệnh lây truyền, kiểm soát dịch, kiểm soát tình huống sức khỏe khẩn cấp, đã là một lĩnh vực rất rộng; hoặc mỗi lĩnh vực (bệnh lây nhiễm, bệnh không lây nhiễm, dinh dưỡng) có đặc thù rất khác nhau.

Trên cơ sở kinh nghiệm quốc tế, bà Phương cho hay, sự nhất quán, gắn kết, bổ sung, không mâu thuẫn giữa các Luật khác nhau là tiên quyết để Luật đi vào cuộc sống, dù nước nào cũng có hệ thống pháp luật liên quan lĩnh vực phòng bệnh hay sức khỏe công cộng, nhưng không có hình mẫu chung. Mỗi nước sẽ xây dựng Luật phù hợp với bối cảnh phát triển, kinh tế, xã hội của mỗi nước. Tuy nhiên, có các nguyên tắc phổ cập bao gồm: tính toàn diện, toàn vẹn, xuyên suốt, nhất quán toàn hệ thống luật pháp, với sự phân công trách nhiệm cụ thể cho các cơ quan, chủ thể khác nhau để thực hiện Luật.

Đồng tình quan điểm này, Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP. Cần Thơ Huỳnh Minh Trúc cho rằng, dự thảo Luật có phạm vi điều chỉnh khá rộng, gồm cả dinh dưỡng, môi trường, thương tích, tâm thần, có thể giao thoa với nhiều luật khác như Luật An toàn thực phẩm, Luật Bảo vệ môi trường, Luật Khám chữa bệnh, Luật Sức khoẻ tâm thần… Do đó, cần quy định rõ giới hạn điều chỉnh, tránh trùng lặp, gây khó khăn cho việc thực thi.

Nhấn mạnh việc xây dựng Luật Phòng bệnh là bước tiến lớn trong việc bảo vệ sức khoẻ cộng đồng, thực hiện tốt sẽ giảm gánh nặng bệnh tật, tiết kiệm chi phí; song theo BSCK II Phan Thanh Tùng - Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Đồng Tháp, để bảo đảm tính khả thi, cần bổ sung cơ chế giám sát độc lập, minh bạch; làm rõ trách nhiệm từng cấp, tránh chồng chéo; đồng thời có cơ chế đào tạo quản lý y tế cho cán bộ cơ sở, thực hiện thí điểm liên thông dữ liệu ở một số tỉnh trước khi nhân rộng.

Phát biểu kết luận, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Hoàng Mai đánh giá cao các ý kiến đóng góp của các chuyên gia, nhà khoa học; đồng thời đề nghị các đại biểu tiếp tục nghiên cứu, rà soát, góp ý đa chiều, khách quan góp phần hoàn thiện dự thảo Luật Phòng bệnh với chất lượng cao nhất, thể hiện tư duy “lấy phòng bệnh làm trung tâm, chữa bệnh là hỗ trợ”.

Hoa Lê