6 nguyên tắc vàng để bảo vệ não bộ
Vận động thể chất đều đặn, chế độ ăn uống lành mạnh cho não, tăng cường tương tác xã hội,… là một trong những nguyên tắc vàng để bảo vệ não bộ.
ThS.BS Nguyễn Văn Hải - Viện Sức khỏe tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai khuyến nghị 6 nguyên tắc đơn giản và hiệu quả mà mọi người nên áp dụng ngay từ hôm nay, không chỉ người cao tuổi mà cả những người trẻ tuổi:
Vận động thể chất đều đặn: Không cần các bài tập quá nặng. Đi bộ, dưỡng sinh, yoga, làm vườn ….ít nhất 30 phút mỗi ngày
Chế độ ăn uống lành mạnh cho não: Ưu tiên rau xanh, cá, các loại hạt, dầu thực vật (chế độ ăn Địa Trung Hải). Hạn chế đường, mỡ động vật và thực phẩm chế biến sẵn.
Luôn thử thách trí não: Đừng để bộ não "nghỉ hưu". Hãy đọc sách, chơi cờ, giải ô chữ, học một ngôn ngữ mới hoặc một kỹ năng mới. Các hoạt động này giúp duy trì sự linh hoạt và khả năng thích ứng của não bộ.
Tăng cường tương tác xã hội: Tham gia các câu lạc bộ, hoạt động cộng đồng, thường xuyên trò chuyện với con cháu, bạn bè. Giao tiếp xã hội là một hình thức "tập thể dục" tuyệt vời cho não.
Ngủ đủ giấc và chất lượng: Giấc ngủ sâu (7-9 tiếng mỗi đêm) là thời gian để não bộ tự "dọn dẹp" và củng cố trí nhớ. Hạn chế sử dụng thiết bị điện tử trước khi ngủ.
Quản lý tốt các bệnh nền: Kiểm soát chặt chẽ huyết áp, đường huyết, mỡ máu. Điều trị dứt điểm các rối loạn tâm thần như trầm cảm, lo âu.
Nhận diện yếu tố nguy cơ làm suy giảm nhận thức
ThS.BS Nguyễn Văn Hải - Viện Sức khỏe tâm thần, Bệnh viện Bạch Mai cho biết thêm, có hai nhóm yếu tố nguy cơ chính dẫn đến suy giảm nhận thức như:
Nhóm không thể thay đổi
- Tuổi tác: Nguy cơ tăng lên đáng kể sau tuổi 65.
- Di truyền: Có người thân (bố, mẹ, anh chị em ruột) mắc bệnh, đặc biệt là bệnh Alzheimer, làm tăng nguy cơ. Tuy nhiên, tiền sử gia đình làm tăng nguy cơ chứ không phải là một bản án. Mọi người hoàn toàn có thể chủ động phòng ngừa.
Nhóm có thể thay đổi và kiểm soát
- Bệnh lý tim mạch và chuyển hóa: Tăng huyết áp, tiểu đường, rối loạn Lipid máu, béo phì.
- Lối sống không lành mạnh: Hút thuốc, lạm dụng rượu bia, chế độ ăn nhiều đường và chất béo bão hòa.
- Thiếu vận động thể chất và trí tuệ: Lối sống tĩnh tại, ít đọc sách, ít tham gia các hoạt động trí óc.
- Ít tương tác xã hội: Sống cô lập, ít giao tiếp với bạn bè, người thân.
- Sức khỏe tinh thần: Trầm cảm, lo âu kéo dài, rối loạn giấc ngủ không được điều trị.
"Tin tốt là phần lớn các yếu tố nguy cơ đều nằm trong tầm kiểm soát của chúng ta. Thay đổi lối sống chính là chìa khóa hiệu quả nhất để bảo vệ sức khỏe não bộ," bác sĩ Hải thông tin.
Bác sĩ khuyến cáo, mọi người đừng bao giờ ngần ngại tìm kiếm sự giúp đỡ từ chuyên gia y tế. Việc tự chẩn đoán hoặc bỏ qua các triệu chứng có thể làm chậm trễ quá trình điều trị.
Một số nguyên nhân gây suy giảm nhận thức như thiếu vitamin B12 hay bệnh lý suy giáp hoàn toàn có thể điều trị và đảo ngược, nếu được phát hiện kịp thời.
Trong trường hợp bạn hoặc người thân có những dấu hiệu đáng lo ngại về trí nhớ, hành vi và cảm xúc, hãy đến các cơ sở y tế uy tín để được thăm khám. Bởi chẩn đoán sớm không chỉ giúp cải thiện chất lượng cuộc sống mà còn giảm gánh nặng cho cả gia đình và xã hội.