Cần chính sách hỗ trợ đầu tư xây dựng nhà ở xã hội độc lập
Tại buổi làm việc với các Sở Xây dựng, Tài chính, Nông nghiệp và Môi trường, Quy hoạch Kiến trúc mới đây, Đoàn giám sát Ban Đô thị HĐND thành phố Hà Nội cho rằng, các cơ quan chuyên môn của thành phố cần sớm rà soát, cập nhật các quy định phạm pháp luật để tham mưu UBND thành phố trình HĐND thành phố hồ sơ dự thảo Nghị quyết quy định một số chính sách hỗ trợ về đầu tư xây dựng nhà ở xã hội độc lập trên địa bàn, nhằm triển khai thực hiện điểm b khoản 2 Điều 29 Luật Thủ đô năm 2024.
Khoảng cách giữa báo cáo và thực tế triển khai
Theo báo cáo tại buổi làm việc, nỗ lực của Hà Nội trong lĩnh vực nhà ở xã hội giai đoạn 2021 - 2025 đã mang lại những kết quả đáng ghi nhận. Thành phố đã ban hành nhiều chương trình, kế hoạch và văn bản chỉ đạo, tạo hành lang pháp lý tương đối thuận lợi. Mục tiêu đặt ra cho giai đoạn này là phát triển mới khoảng 1,25 triệu mét khối sàn, quy đổi tương đương 20.800 căn hộ.
Các con số báo cáo cũng cho thấy tín hiệu rất khả quan khi tổng số căn hộ đã hoàn thành và dự kiến hoàn thành đến hết năm 2025 là 16.388 căn (đạt 78,79% kế hoạch), tương ứng khoảng 1,008 triệu m² sàn (đạt 80,64%). Tuy nhiên, Đoàn giám sát HĐND thành phố đã chỉ ra một khoảng cách đáng kể giữa báo cáo với thực tiễn. Con số 16.388 căn hộ trên bao gồm cả những dự án đang trong quá trình thi công và chưa chắc chắn về đích đúng hẹn. Thực tế, số lượng căn hộ đã hoàn thành toàn bộ, sẵn sàng bàn giao cho người dân mới chỉ là 11.334 căn, tức chỉ đạt 54,4% kế hoạch.
Đoàn giám sát đánh giá, nếu các dự án trên không hoàn thành theo tiến độ thì tỷ lệ hoàn thành thực tế có thể thấp hơn đáng kể. Bởi, không ít dự án vẫn đang đối mặt với các vướng mắc liên quan đến thủ tục pháp lý; chậm trong công tác giải phóng mặt bằng hay khó khăn trong việc tiếp cận nguồn vốn ưu đãi của chủ đầu tư...
Để bảo đảm đạt đủ và vượt kế hoạch, nhiều ý kiến đề nghị, cần giám sát chặt chẽ các dự án đang triển khai, tháo gỡ khó khăn kịp thời trong 6 tháng cuối năm 2025. Cùng với đó, thay đổi chính sách về nhà ở xã hội. Thay vì bán, Nhà nước có thể xây dựng để cho thuê, sau khi các hộ có đủ điều kiện thì chuyển hợp đồng cho người có nhu cầu, bởi không thể xây dựng nhà ở xã hội mãi được do quỹ đất có hạn...
Siết chặt quản lý, không để trục lợi chính sách
Trước thực trạng trên, nội dung trao đổi, làm rõ tại buổi làm việc không chỉ tập trung đánh giá tiến độ mà còn thẳng thắn để đề xuất các giải pháp căn cơ, tháo gỡ các "nút thắt". Trong đó, nhiều ý kiến đề nghị, phải siết chặt quản lý để chống trục lợi chính sách; làm sai lệch mục tiêu nhân văn của chính sách, khiến những người thực sự khó khăn mất đi cơ hội an cư. Giải pháp được đưa ra là cần xây dựng một phần mềm quản lý dữ liệu tập trung, minh bạch về đối tượng thụ để rà soát, đối chiếu thông tin, bảo đảm mỗi đối tượng đủ điều kiện chỉ được hưởng chính sách một lần.
Cũng theo Đoàn giám sát, quỹ đất của Thủ đô là hữu hạn; bởi vậy, Nhà nước có thể đứng ra xây dựng các khu nhà ở để cho thuê với giá ưu đãi. Khi người thuê có điều kiện kinh tế tốt hơn, họ có thể nhường lại suất thuê cho những người có nhu cầu cấp thiết hơn. Mô hình này tạo ra một quỹ nhà ở bền vững, có tính luân chuyển và phục vụ được nhiều thế hệ người lao động.
Từ thực tiễn triển khai, đại diện các sở, ngành kiến nghị, thành phố cần có quy hoạch rõ ràng, công khai quỹ đất sạch dành riêng cho phát triển nhà ở xã hội đến năm 2030, tầm nhìn 2050. Khi có quỹ đất sạch, vị trí thuận lợi, hạ tầng đồng bộ, doanh nghiệp mới có thể "yên tâm đầu tư". Đồng thời, việc thành lập một tổ công tác liên ngành chuyên trách rà soát, đẩy nhanh tiến độ tháo gỡ vướng mắc cho từng dự án cụ thể được cho là giải pháp cấp bách và hiệu quả.
Phó trưởng Ban đô thị HĐND thành phố Trần Hợp Dũng đề nghị các sở, ngành chuyên môn của thành phố rà soát, theo dõi, cập nhật thông tin về việc sửa đổi, bổ sung các Luật và văn bản quy phạm pháp luật liên quan để xây dựng, tham mưu UBND thành phố trình HĐND thành phố hồ sơ dự thảo Nghị quyết quy định một số chính sách hỗ trợ về đầu tư xây dựng nhà ở xã hội độc lập trên địa bàn bảo đảm chất lượng, đủ điều kiện theo quy định nhằm triển khai thực hiện điểm b khoản 2 Điều 29 Luật Thủ đô năm 2024.
Đồng thời, bổ sung quy hoạch đô thị, bảo đảm dành đủ quỹ đất cho phát triển nhà ở xã hội, bao gồm nhà lưu trú cho công nhân và nhà ở lực lượng vũ trang Nhân dân. Cập nhật, công bố công khai quy hoạch quỹ đất dành cho nhà ở xã hội đến năm 2030, tầm nhìn 2050. Ưu tiên bố trí quỹ đất sạch, giao thông thuận lợi, đồng bộ hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội cho các dự án nhà ở xã hội...