TP. Hồ Chí Minh: Kiến nghị bổ sung, sửa đổi nhiều nội dung của Luật Đất đai năm 2024
TP. Hồ Chí Minh kiến nghị Trung ương xem xét sửa đổi, bổ sung nhiều nội dung tại Luật Đất đai năm 2024 để phù hợp với thực tiễn hoạt động của mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.
UBND TP. Hồ Chí Minh vừa có Văn bản số 1160/UBND-ĐT báo cáo, kiến nghị sửa đổi, bổ sung một số nội dung Nghị quyết số 18-NQ/TW ngày 16/6/2022 làm cơ sở sửa đổi Luật Đất đai (ĐĐ) năm 2024.
Theo UBND TP. Hồ Chí Minh sau gần 3 năm triển khai Nghị quyết số 18-NQ/TW và 1 năm thi hành Luật ĐĐ 2024, thực tiễn tại thành phố đã bộc lộ một số bất cập, vướng mắc. Đặc biệt với việc mô hình chính quyền địa phương 2 cấp đã đặt ra yêu cầu phải rà soát, điều chỉnh đồng bộ các quy định pháp luật, trong đó có pháp luật đất đai để bảo đảm tính thống nhất, khả thi và nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng đất, tạo động lực phát triển kinh tế - xã hội bền vững cho thành phố.
Trong khi đó, Nghị định số 151/2025/NĐ-CP có hiệu lực thi hành từ 1/7/2025 nhưng chỉ được thực hiện đến trước ngày 1/3/2027. Tính chất tạm thời của Nghị định này càng khẳng định sự cấp bách và cần thiết của việc sửa đổi Luật ĐĐ 2024 nhằm thể chế hóa các quy định về tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp và cơ chế phân quyền, phân cấp một cách ổn định, lâu dài, toàn diện, tạo cơ sở pháp lý vững chắc cho công tác quản lý và sử dụng đất đai.
Chính vì thế, UBND TP. Hồ Chí Minh kiến nghị sửa đổi, bổ sung Nghị quyết số 18-NQ/TW theo hướng bổ sung, làm rõ các định hướng về chính sách phát triển nhà ở và thị trường bất động sản (BĐS): bổ sung định hướng về cơ chế khuyến khích, ưu đãi; định hướng về quy hoạch, bố trí quỹ đất phát triển nhà ở xã hội; ưu tiên và tính khả thi; định hướng về giải pháp phát triển thị trường BĐS minh bạch, lành mạnh.
Về cơ chế phân cấp, phân quyền trong quản lý ĐĐ cần bổ sung, làm rõ: Định hướng về phân cấp, phân quyền mạnh mẽ hơn cho thành phố và cấp cơ sở (trong đó có đặc khu); định hướng về vai trò của cấp phường, xã và đặc khu trong việc giải quyết các vấn đề ĐĐ trực tiếp liên quan đến người dân và doanh nghiệp, giảm tải cho cấp thành phố.
UBND thành phố kiến nghị sửa đổi, bổ sung các điều, khoản cụ thể của Luật ĐĐ năm 2024 để thực hiện đúng quan điểm chỉ đạo của Đảng, đồng thời bảo đảm sự phù hợp với Nghị định số 151/2025/NĐ-CP trong giai đoạn chuyển tiếp và xây dựng cơ chế pháp lý lâu dài.
Cụ thể: Bổ sung quy định về quỹ đất phát triển nhà ở xã hội (NOXH) (Điều 125, 126 Luật ĐĐ 2024) nghiên cứu bổ sung quy định cụ thể về tỷ lệ, vị trí quỹ đất dành cho NOXH trong các dự án nhà ở thương mại phải được xác định rõ ràng, có tính bắt buộc và khả thi. Quy định rõ về cơ chế giao đất, cho thuê đất với giá ưu đãi hoặc cơ chế bồi thường, hỗ trợ riêng biệt cho phần quỹ đất này, để khuyến khích nhà đầu tư.
Bên cạnh đó cần hoàn thiện cơ chế tiếp cận đất đai cho dự án nhà ở. Cụ thể: Điều 122 (điều kiện giao đất, cho thuê đất) cần rà soát các điều kiện và yêu cầu về hồ sơ, quy trình để xem xét liệu có thể tinh gọn, giảm bớt các thủ tục không cần thiết hoặc trùng lặp.
Điều 228 (trình tự, thủ tục đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư dự án có sử dụng đất) cần rà soát nhằm: rút ngắn thời gian thực hiện; giảm bớt hồ sơ, giấy tờ; tăng cường sự phối hợp giữa các cơ quan; tăng tính minh bạch và công khai.
Cũng theo UBND TP. Hồ Chí Minh: Luật ĐĐ cần có cơ chế cho phép UBND thành phố được ủy quyền hoặc phân cấp cụ thể cho các cơ quan chuyên môn thực hiện một số nhiệm vụ quản lý nhà nước về đất đai trong phạm vi được giao, bảo đảm tính hiệu quả quản lý trong bối cảnh không còn chính quyền cấp huyện. Bổ sung các quy định riêng về quản lý đất đai tại đặc khu hành chính.
Ngoài ra, TP. Hồ Chí Minh cũng kiến nghị bổ sung quy định về cơ chế phối hợp chặt chẽ, hiệu quả giữa các cơ quan quản lý đất đai cấp thành phố, cấp xã, phường và các cơ quan quản lý đất đai tại đặc khu, cũng như giữa các phòng, ban chuyên môn của thành phố đặt tại các đơn vị hành chính trực thuộc, bảo đảm sự thông suốt và hiệu quả trong quản lý.
Bên cạnh đó là cần hoàn thiện phương pháp định giá đất (Điều 158, 159), nghiên cứu bổ sung phương pháp định giá đất cụ thể hơn, linh hoạt hơn, phù hợp với đặc thù từng khu vực, loại đất; quy định rõ về cơ chế kiểm tra, giám sát độc lập đối với việc định giá đất.
Quy định cụ thể hơn về chính sách hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp, đào tạo việc làm, hỗ trợ ổn định đời sống cho người dân bị thu hồi đất; cho phép đa dạng hóa hình thức tái định cư (bằng nhà ở có sẵn; bằng nền đất hoặc hỗ trợ tiền để người dân tự lo chỗ ở…).