Tăng kiến thức, thêm kỹ năng phòng ngừa bạo lực gia đình

Các vụ hòa giải tập trung vào lĩnh vực hôn nhân và gia đình

Xã Tân Kỳ, tỉnh Thái Nguyên được hình thành trên cơ sở sáp nhập ba xã Tân Sơn, Hòa Mục và Cao Kỳ (huyện Chợ Mới, tỉnh Bắc Kạn cũ). Hiện nay, xã có diện tích hơn 167km², dân số 7.629 người với 1.812 hộ, sinh sống tại 22 thôn. Đáng chú ý, tới 94,2% dân số là đồng bào dân tộc thiểu số, chủ yếu thuộc các dân tộc Tày, Dao và Hoa.

Là địa bàn miền núi còn nhiều khó khăn, tỷ lệ hộ nghèo của xã Tân Kỳ chiếm gần 24%, hộ cận nghèo gần 8%. Trình độ dân trí còn hạn chế, điều kiện tiếp cận thông tin chưa thuận lợi, lại chịu ảnh hưởng của phong tục, tập quán lạc hậu. Chính vì vậy, những mâu thuẫn nhỏ trong gia đình hoặc cộng đồng dễ phát sinh và trở thành vấn đề phức tạp.

Trong bối cảnh đó, công tác hòa giải ở cơ sở đóng vai trò quan trọng để giữ gìn hạnh phúc gia đình, tình làng nghĩa xóm, giảm gánh nặng cho chính quyền. Tuy vậy, thống kê cho thấy tỷ lệ hòa giải thành tại Tân Kỳ mới đạt 79%, thấp hơn mức trung bình chung của cả nước. Các vụ việc hòa giải tập trung nhiều vào lĩnh vực hôn nhân, gia đình và phòng, chống bạo lực gia đình.

Trên thực tế, công tác này hòa giải ở Tân Kỳ vẫn còn nhiều vướng mắc. Các mâu thuẫn ngày càng phức tạp, nhận thức của một bộ phận người dân về vai trò tổ hòa giải còn hạn chế, thậm chí coi đây là việc “riêng trong nhà” hoặc “của chính quyền”. Trong khi đó, nhiều hòa giải viên còn thiếu kỹ năng, kiến thức pháp luật, dẫn đến hiệu quả chưa đáp ứng yêu cầu.

Vừa củng cố kiến thức pháp luật, vừa trang bị kỹ năng mềm

Nhằm xây dựng đội ngũ hòa giải viên có trình độ, bản lĩnh, đáp ứng yêu cầu trong giai đoạn mới, tháng 4/2024, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Đề án “Nâng cao năng lực đội ngũ hòa giải viên ở cơ sở giai đoạn 2024 - 2030” (Quyết định số 315/QĐ-TTg). Tân Kỳ là một trong những xã được lựa chọn làm điểm thực hiện Đề án này.

Vừa qua, 130 hòa giải viên của xã đã tham gia Hội nghị tập huấn kiến thức pháp luật về hôn nhân, gia đình, phòng chống bạo lực gia đình và kỹ năng hòa giải.

Qua khảo sát sơ bộ, phần lớn các mâu thuẫn, tranh chấp tại xã Tân Kỳ liên quan đến lĩnh vực hôn nhân và gia đình. Xuất phát từ thực tế đó, TS. Nguyễn Phương Lan, Giảng viên Trường Đại học Luật Hà Nội, đã trực tiếp tập huấn chuyên đề về pháp luật hôn nhân, gia đình và phòng, chống bạo lực gia đình gắn với công tác hòa giải cơ sở.

Nội dung tập huấn tập trung vào những điểm cốt lõi: đặc điểm quan hệ hôn nhân, gia đình; những dạng mâu thuẫn thường phát sinh; các quy định của Luật Hôn nhân và gia đình; phân loại các vụ việc được hòa giải và những trường hợp không thể tiến hành hòa giải ở cơ sở.

Không dừng lại ở lý thuyết, giảng viên còn đưa ra nhiều tình huống thực tiễn cụ thể, giúp hòa giải viên hiểu rõ cách áp dụng pháp luật vào từng vụ việc. Nhiều hòa giải viên cũng nêu ra những khó khăn thường gặp như: tranh chấp đất đai kéo dài giữa anh em ruột; bạo lực gia đình xuất phát từ thói quen rượu chè; hay tình huống vợ chồng trẻ muốn ly hôn vì bất đồng quan điểm nuôi dạy con. Các câu hỏi đã được báo cáo viên giải đáp cụ thể, từ cách tiếp cận phù hợp với đặc thù văn hóa, tâm lý từng nhóm dân cư, đến những lưu ý khi phải chuyển vụ việc lên cấp trên. Qua đó, các hòa giải viên vừa được củng cố kiến thức pháp luật, vừa được trang bị thêm kỹ năng mềm để xử lý các tình huống nhạy cảm, nhất là các vụ bạo lực gia đình hay tranh chấp vợ chồng.

Hòa giải cơ sở là một trong những thiết chế gần gũi, góp phần xây dựng cộng đồng dân cư đoàn kết, hạn chế tranh chấp, giữ gìn hạnh phúc gia đình, tình làng nghĩa xóm. Bởi vậy, việc nâng cao kiến thức và kỹ năng cho hòa giải viên không chỉ mang tính ngắn hạn mà còn có ý nghĩa lâu dài trong quản lý xã hội nói chung và trong phòng chống bạo lực gia đình nói riêng.

Những kiến thức, kỹ năng mà hơn 130 hòa giải viên xã Tân Kỳ vừa tiếp nhận không chỉ giúp họ tự tin hơn trong công tác, mà còn lan tỏa tinh thần thượng tôn pháp luật đến từng thôn, bản. Đây cũng chính là chìa khóa để phòng ngừa và giải quyết hiệu quả bạo lực gia đình ngay từ cơ sở.

Cục Văn hóa cơ sở, Gia đình và Thư viện - Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp thực hiện

Tiểu Phong