Air Canada tê liệt vì đình công, công đoàn bác bỏ yêu cầu của Chính phủ
Cho tới sáng 18/8, toàn bộ đội bay của hãng hàng không Air Canada vẫn chưa thể hoạt động sau khi các tiếp viên hàng không kiên quyết từ chối tuân thủ lệnh của Chính phủ buộc họ quay lại làm việc, đồng thời kêu gọi ban lãnh đạo hãng trở lại bàn đàm phán.
ngày 17/8/2025. Ảnh: Reuters
Air Canada, thành viên của liên minh hàng không toàn cầu Star Alliance, vận chuyển trung bình 130.000 hành khách mỗi ngày đã dự kiến nối lại một phần hoạt động từ tối 17/8. Tuy nhiên, kế hoạch này nhanh chóng bị trì hoãn khi Liên đoàn Công đoàn Nhân viên công (CUPE) đại diện cho 10.000 tiếp viên hàng không, tuyên bố bác bỏ quyết định về sử dụng trọng tài bắt buộc của Hội đồng Quan hệ lao động Canada (CIRB).
Công đoàn phản đối “trọng tài”, đòi đàm phán trực tiếp
Theo lệnh của CIRB, vốn được Chính phủ Thủ tướng Mark Carney đề nghị ban hành, hai bên phải bước vào tiến trình trọng tài để giải quyết bế tắc hợp đồng. Nhưng công đoàn cho rằng, đây là quyết định “vi Hiến” và làm giảm sức ép lên hãng hàng không, đồng thời khẳng định chỉ có thương lượng trực tiếp mới mang lại một thỏa thuận công bằng. “Chúng tôi mời lãnh đạo Air Canada trở lại bàn đàm phán để đi đến một thỏa thuận công bằng”, đại diện Công đoàn tuyên bố.
Air Canada đáp trả gay gắt, gọi động thái của Công đoàn là “bất hợp pháp” và thông báo sẽ hoãn kế hoạch khôi phục bay ít nhất đến tối 18/8.
Động thái của công đoàn thẳng thừng bác bỏ lệnh CIRB được coi là “chưa từng có tiền lệ”. Trong những năm qua, Chính phủ Canada đôi khi đã can thiệp để ngăn chặn đình công trong các ngành then chốt như đường sắt hay cảng biển. Tuy nhiên, việc một công đoàn công khai thách thức mệnh lệnh pháp lý như lần này là cực kỳ hiếm hoi.
Bất đồng bắt nguồn từ đâu?
Nguyên nhân chính của cuộc đình công là cách tính lương cho tiếp viên. Hiện tại, Air Canada chỉ trả lương cho thời gian máy bay di chuyển, trong khi các nhiệm vụ trên mặt đất như đón khách, hướng dẫn an toàn… lại không được tính.
Trong các cuộc đàm phán mới đây, tiếp viên hàng không ở cả Canada và Mỹ đều yêu cầu được trả lương cho mọi giờ làm việc. Một số hãng lớn tại Mỹ như American Airlines và Alaska Airlines đã chấp nhận ký thỏa thuận mới, trong đó tính lương ngay từ thời điểm khách bắt đầu lên máy bay. American Airlines còn đồng ý trả thêm cho một số giờ chờ giữa các chuyến bay. United Airlines hiện cũng đang chịu áp lực từ công đoàn với yêu cầu tương tự.
Thách thức đối với Chính phủ
Chính phủ của Thủ tướng Carney, vốn chỉ chiếm thiểu số tại Nghị viện, đang đối mặt với những lựa chọn khó khăn: Chính phủ có thể đưa vụ việc ra tòa để cưỡng chế thi hành lệnh sử dụng trọng tài bắt buộc; tiến hành một phiên điều trần khẩn cấp hoặc tìm cách ban hành luật chấm dứt đình công, nhưng điều này sẽ cần sự ủng hộ của phe đối lập và Nghị viện, vốn đang trong kỳ nghỉ đến 15/9.
Các chuyên gia cảnh báo, Chính phủ phải hết sức thận trọng. Giáo sư Dionne Pohler (Đại học Cornell, Mỹ) nhận định: “Tòa án Tối cao Canada từng phán quyết rằng các Chính phủ phải rất cẩn trọng khi hạn chế quyền đình công, ngay cả với những ngành nghề thiết yếu trong khu vực công”.
Hành khách khốn đốn
Cuộc đình công kéo dài khiến hàng chục nghìn hành khách bị mắc kẹt tại các sân bay. Tại Toronto Pearson, sân bay quốc tế nhộn nhịp nhất Canada, nhiều hành khách tỏ ra bối rối và thất vọng.
Francesca Tondini, 50 tuổi, du khách người Italy, ngồi chờ chuyến về nhà nói: “Tôi hoàn toàn ủng hộ họ, dù chưa biết khi nào mới có thể bay”.
Cuộc đối đầu giữa Air Canada và công đoàn ngành hàng không được dự báo sẽ còn căng thẳng, khi cả hai bên đều khẳng định sẽ không nhượng bộ. Trong lúc đó, hàng trăm máy bay Air Canada vẫn nằm bất động trên đường băng, còn hành khách thì chỉ biết… chờ đợi.