Công nghiệp hỗ trợ công nghệ sốDư địa lớn cho doanh nghiệp nội địa
Với sự bùng nổ của cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0 và xu hướng chuyển đổi số toàn cầu, lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ công nghệ số tại Việt Nam đang mở ra dư địa thị trường khổng lồ cho các doanh nghiệp nội địa.
Tuy nhiên, để tận dụng được cơ hội này, các doanh nghiệp cần phải tăng tốc nắm bắt xu hướng, tự chủ công nghệ và xây dựng năng lực cạnh tranh vững chắc.
Tiềm năng lớn cho doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ công nghệ số
Theo bà Hồ Thị Quyên, Phó Giám đốc Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư TP. Hồ Chí Minh (ITPC), sự bùng nổ của sản xuất xanh, kinh tế tuần hoàn và chuyển đổi số đã tạo ra vị thế rất lớn cho ngành công nghiệp hỗ trợ, đặc biệt là trong lĩnh vực sản xuất thiết bị điện tử và công nghệ thông tin. Dư địa phát triển cho ngành này là vô cùng lớn.
Báo cáo từ Bộ Khoa học và Công nghệ cho thấy, tính đến cuối năm 2024, Việt Nam có 73.788 doanh nghiệp công nghệ số, tăng 10,1% so với năm 2023. Trong số này, khoảng 1.900 DN có doanh thu từ thị trường nước ngoài, tăng 26,67%, với tổng doanh thu đạt 11,5 tỷ USD, tăng 53,3% so với năm 2023. Những con số này cho thấy tiềm năng mạnh mẽ của doanh nghiệp công nghệ số Việt Nam.
Ông Phí Anh Tuấn, Phó chủ tịch Hội Tin học TP. Hồ Chí Minh (HCA), nhấn mạnh rằng các công nghệ nền tảng như AI, Big Data, IoT và Cloud đang tạo nên một cuộc cách mạng, giúp doanh nghiệp tối ưu hóa vận hành và đưa ra các quyết định kinh doanh thông minh. "Trong bối cảnh tốc độ phát triển công nghệ được tính bằng tuần, bằng tháng, việc ứng dụng công nghệ số đã trở thành yêu cầu bắt buộc đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ để tồn tại và phát triển", ông Tuấn nhận định.
Các giải pháp AI, Big Data, IoT, điện toán đám mây và mạng xã hội cho phép SME tối ưu hóa vận hành, khai thác dữ liệu để ra quyết định kinh doanh thông minh và xây dựng mô hình kinh doanh số sáng tạo. Nhờ đó, các doanh nghiệp nhỏ có thể mở rộng phạm vi hoạt động, gia tăng khả năng cạnh tranh với các tập đoàn lớn.
Cũng theo ông Tuấn, năm 2025 đánh dấu bước chuyển mình rõ rệt của ngành công nghiệp hỗ trợ trong lĩnh vực điện - điện tử tại Việt Nam. Hiện, cả nước có hơn 6.000 doanh nghiệp trong ngành công nghiệp hỗ trợ. Tuy nhiên theo các chuyên gia, các doanh nghiệp Việt mới chỉ đáp ứng khoảng 10% nhu cầu nội địa về linh kiện và vật tư, với tỷ lệ nội địa hóa chỉ đạt khoảng 15,7%.
Trước làn sóng dịch chuyển sản xuất từ Trung Quốc, Việt Nam đã khẳng định vị trí chiến lược trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Nhiều tập đoàn lớn như Samsung, Foxconn mở rộng chuỗi sản xuất linh kiện điện tử tại Bắc Ninh và các khu vực lân cận. Bên cạnh đó, sự gia tăng đầu tư vào linh kiện bán dẫn, chip và đóng gói vi mạch cũng đang là điểm sáng khi các doanh nghiệp như Hana Micron và Amkor triển khai các dự án triệu đô tại Việt Nam.
Một ví dụ điển hình về sự hợp tác nội khối là việc Công ty TNHH thiết bị điện Atec (TP. Hồ Chí Minh) và FPT hợp tác chiến lược để cùng phát triển các giải pháp phần mềm ô tô. Sự hợp tác này nhằm hỗ trợ sự phát triển bền vững của hệ sinh thái công nghệ ô tô Nhật Bản, trong bối cảnh nhu cầu về phần mềm ngày càng tăng và thiếu hụt nhân lực chuyên sâu. Giới phân tích đánh giá, việc các doanh nghiệp nội địa hợp tác chặt chẽ sẽ giúp gia tăng năng lực cạnh tranh và củng cố sự hiện diện toàn cầu.
Triển vọng thị trường trung tâm dữ liệu và tự chủ công nghệ
Thị trường trung tâm dữ liệu (Data Center - DC) cũng là một cơ hội lớn cho các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ công nghệ số. Bà Lương Thị Kim Chi, Giám đốc phân tích ngành thuộc Công ty chứng khoán ACBS, cho biết Việt Nam có tiềm năng lớn để thu hút đầu tư vào lĩnh vực DC nhờ định hướng trở thành trung tâm công nghệ của khu vực.
Giá trị thị trường DC Việt Nam được dự báo sẽ đạt 1,04 tỷ USD vào năm 2028, với tỷ lệ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) là 10,7%. Chi phí thấp, việc triển khai mạng 5G và mở rộng mạng lưới cáp quang là những yếu tố hỗ trợ mạnh mẽ cho triển vọng này.
Để tận dụng tốt những cơ hội đó, các doanh nghiệp nội địa cần có những bước tiến mới trong nỗ lực tự chủ công nghệ. Tiến sĩ Sreenivas Tirumala, chuyên gia ngành Công nghệ thông tin tại Đại học RMIT, cho rằng bằng cách thúc đẩy đổi mới trong nước và giảm phụ thuộc vào các nền tảng nước ngoài, Việt Nam đang đặt nền móng để trở thành quốc gia lãnh đạo nền kinh tế số Đông Nam Á.
Tiến sĩ Tirumala cho rằng với đầu tư đúng đắn vào kỹ năng và hạ tầng, các doanh nghiệp Việt Nam có thể học hỏi Ấn Độ để tạo ra các nền tảng nội địa phù hợp với nhu cầu địa phương như Ola và Rapido. "Luật Công nghiệp công nghệ số là một bước đi chiến lược, tạo cơ chế ưu đãi tài chính và hỗ trợ kinh phí mua sắm công nghệ, giúp các doanh nghiệp Việt có thể cạnh tranh sòng phẳng hơn," ông nhận định.
Ngoài ra, Tiến sĩ Tirumala cũng gợi mở về tiềm năng trở thành trung tâm dịch vụ số của khu vực. Vị trí chiến lược, sự tương đồng văn hóa và trình độ số ngày càng tăng có thể giúp Việt Nam xuất khẩu các sản phẩm, dịch vụ công nghệ số được "địa phương hóa" sang các nước láng giềng như Campuchia và Thái Lan.
Các chuyên gia đều nhận định hiện nay dư địa thị trường công nghiệp hỗ trợ công nghệ số là rất lớn. Tuy nhiên, để tận dụng được, các doanh nghiệp nội địa cần chủ động tăng tốc nắm bắt xu hướng, hợp tác nội khối, và có những bước đi chiến lược để tự chủ công nghệ, từ đó khẳng định vị thế và vươn mình ra khu vực.