Quảng Trị sáng tạo, đồng bộ vận hành chính quyền địa phương 2 cấp
Sau thời gian ngắn gấp rút thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, tỉnh Quảng Trị ghi nhận quá trình vận hành của bộ máy cơ bản thông suốt, hiệu quả. Đặc biệt, trước những thách thức đặt ra, chính quyền cơ sở đã có nhiều cách làm sáng tạo, thích ứng cao trong điều kiện mới, hướng tới sự ổn định cho hệ thống chính trị cũng như tạo tiền đề cho những kết quả kinh tế - xã hội ấn tượng.
Linh động, sáng tạo trong vận hành chính quyền mới
Sau khi sắp xếp đơn vị hành chính, tỉnh Quảng Trị (hợp nhất từ tỉnh Quảng Bình và tỉnh Quảng Trị) có 78 đơn vị hành chính cấp xã, gồm 69 xã, 8 phường và 1 đặc khu. Với vị trí là dải đất hẹp nhất miền Trung, địa phương có nhiều xã biên giới miền núi và vùng biển, giáp nước bạn Lào cũng như nằm tại các khu vực có điều kiện vô cùng khó khăn, cách trở. Đây cũng chính là các địa bàn gặp nhiều thách thức khi triển khai mô hình chính quyền 2 cấp mới, với việc hợp nhất các xã có điều kiện tự nhiên và kinh tế - xã hội đặc biệt.
Tại xã Thượng Trạch, được hình thành trên cơ sở hợp nhất 2 xã Thượng Trạch và Tân Trạch (Quảng Bình cũ), có dân số 3.615 người/832 hộ, phân bố tại 20 bản, chủ yếu là đồng bào dân tộc Bru - Vân Kiều và Chứt (chiếm 95,6%). Tỷ lệ hộ nghèo sau sắp xếp lên đến 60,45%. Địa bàn xã miền núi trải rộng, hiểm trở, nằm giữa vùng lõi Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng; bản xa nhất về trung tâm xã phải di chuyển hơn 70km. Đáng lưu ý, hiện chỉ có 9/20 bản có điện lưới và sóng điện thoại. Trong điều kiện hạ tầng còn hạn chế đó, đồng bào dân tộc thiểu số tại xã ít sử dụng điện thoại thông minh, tỷ lệ cài đặt VNeID đang rất thấp.
Trước khó khăn nhiều bề, một mặt, xã thông tin và báo cáo đến cấp trên; mặt khác, để vận hành thông suốt bộ máy chính quyền trong thời gian sớm nhất, địa phương dựa vào thực tiễn và tình hình, đã triển khai các mô hình “Đảng viên bám bản”, “Đồng hành và chia sẻ", Tổ hỗ trợ công nghệ và hỗ trợ giải quyết thủ tục hành chính… nhằm tháo gỡ những khó khăn trước mắt, bảo đảm vận hành xuyên suốt.
Đối với mô hình “Đảng viên bám bản”, Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Hồ Ngọc Thanh cho biết, cán bộ, công chức, viên chức được phân công để thành lập 20 tổ phụ trách 20 bản triển khai thực hiện nhiệm vụ, kế hoạch và các phần việc. Mô hình phù hợp với điều kiện các bản phân bố rải rác, cách xa nhau, điều kiện di chuyển còn nhiều khó khăn. Cùng với đó, chính quyền cơ sở triển khai thêm mô hình “Đồng hành và chia sẻ" cùng cán bộ, công chức đồng bào dân tộc trong thực hiện nhiệm vụ công tác Mặt trận và các tổ chức chính trị - xã hội.
Cũng tại địa bàn miền núi khác ở xã Hướng Hiệp, với hơn 67% dân số là người đồng bào dân tộc thiểu số, hộ nghèo chiếm 27,22%, Tổ ứng cứu công nghệ và nghiệp vụ hỗ trợ giải quyết thủ tục hành chính được thành lập nhằm phục vụ người dân tốt hơn. Đại diện Trung tâm phục vụ hành chính công xã cho biết, các thành viên của tổ sẽ hướng dẫn, giúp người dân cài đặt tài khoản VNeID, cách thức truy cập các phần mềm và cổng dịch vụ công để thực hiện các giao dịch liên quan; đồng thời phối hợp với Đoàn Thanh niên, Hội Phụ nữ… về tận các thôn, xóm tuyên truyền và hướng dẫn trực tiếp, giải quyết thấu đáo, thỏa đáng nguyện vọng của Nhân dân.
Đồng bộ tháo gỡ khó khăn
Những cách làm linh động, sáng tạo nhằm giải quyết khó khăn trước mắt và phù hợp với điều kiện thực tiễn của địa phương đã giúp nhiều xã, phường tại tỉnh Quảng Trị thống nhất mục tiêu về một bộ máy 2 cấp thông suốt, hiệu quả, ngày một gần dân, vì dân. Song song với đó, những khó khăn, thách thức tại từng địa bàn cũng được kịp thời báo cáo để cấp tỉnh hỗ trợ, giải quyết, nhằm tạo sự thống nhất, xuyên suốt trong cả hệ thống chính trị.
Trong đó, trước tình trạng thiếu cán bộ chuyên môn ở một số địa bàn, năng lực cán bộ, công chức tại các đơn vị hành chính cấp xã nhìn chung chưa đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ mới, khối lượng công việc mỗi công chức đảm nhiệm còn khá lớn, đa lĩnh vực, tỉnh Quảng Trị đã biệt phái 40 cán bộ có chuyên môn hỗ trợ chính quyền cấp xã trong lĩnh vực đất đai trong tháng 8/2025. Trong đó, sẽ có 35 cán bộ tăng cường cho các xã có Dự án đường sắt tốc độ cao đi qua để hỗ trợ công tác quản lý đất đai, giải phóng mặt bằng, định giá đất... Thời gian cán bộ xuống tăng cường, biệt phái là 3 tháng.
Bên cạnh đó, Sở Nông nghiệp và Môi trường sẽ thành lập Hội đồng tham vấn để bàn thảo, hỗ trợ từ xa những vấn đề khó, phức tạp ở cơ sở trong lĩnh vực đất đai qua phản ánh của cán bộ tăng cường. Đơn vị cũng sẽ trao đổi với các cán bộ được cử đi tăng cường, biệt phái để tháo gỡ khó khăn, giúp người dân và chính quyền cấp xã quản lý hiệu quả lĩnh vực này. Các sở, ban, ngành, đơn vị cấp tỉnh khác cũng được yêu cầu chủ động nắm bắt tình hình, kịp thời hỗ trợ, hướng dẫn chính quyền cấp xã xử lý, tháo gỡ ngay các khó khăn, vướng mắc phát sinh trong vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp...
Tại phiên họp thường kỳ đánh giá tình hình kinh tế - xã hội vừa qua, cùng với ghi nhận kết quả trong thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh Trần Phong yêu cầu các xã, phường, đặc khu rà soát, giải quyết dứt điểm các thủ tục hành chính tồn đọng, không để gián đoạn, kéo dài, ảnh hưởng đến quyền lợi của người dân, doanh nghiệp. Duy trì kỷ cương, nền nếp, tinh thần và thái độ làm việc; chủ động giải quyết công việc theo thẩm quyền; kiên quyết xử lý nghiêm các biểu hiện trì trệ, né tránh trách nhiệm trong thực thi công vụ.
Có thể thấy, cùng với sự linh hoạt, sáng tạo của cấp cơ sở, sự quyết liệt, thống nhất và đồng bộ của cấp tỉnh, mô hình chính quyền 2 cấp đang ngày càng rõ vai, rõ việc, vận hành thông suốt, hướng tới chính quyền “gần dân, sát dân, vì dân”, quyết tâm hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng cao trong năm 2025.