Hỗ trợ cán bộ quản lý giáo dục cấp xã là nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách
Nhấn mạnh tiếp tục hỗ trợ cán bộ quản lý giáo dục cấp xã là nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn khẳng định, đây là yếu tố nền tảng của hệ thống giáo dục. “Nếu không củng cố đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục cấp xã tốt thì rất nhiều đổi mới giáo dục ở các tầng trên không thực hiện được”.
Ủy ban Văn hóa và Xã hội phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo vừa tổ chức tọa đàm “Tổ chức và quản lý giáo dục cấp xã sau khi sắp xếp tổ chức bộ máy chính quyền địa phương”. Các Ủy viên Trung ương Đảng: Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh; Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn đồng chủ trì tọa đàm.
Tham dự tọa đàm có đại diện lãnh đạo Sở Giáo dục và Đào tạo một số tỉnh, thành phố phía Bắc; cán bộ quản lý giáo dục cấp xã; các chuyên gia, nhà khoa học…
Tiếp nhận, hỗ trợ và giải đáp vướng mắc kịp thời
Thực hiện nhiệm vụ được Đảng, Chính phủ, Quốc hội giao, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã rà soát các nội dung văn bản quy phạm pháp luật và đề xuất phương án quản lý nhà nước về giáo dục khi thực hiện sắp xếp, tổ chức lại chính quyền địa phương 2 cấp. Bộ đã tham mưu Chính phủ ban hành 2 Nghị định và ban hành theo thẩm quyền 6 Thông tư về phân cấp, phân quyền, phân định thẩm quyền của chính quyền địa phương theo mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp trong lĩnh vực giáo dục.
Từ ngày 1/7/2025, khi chính quyền địa phương hai cấp chính thức được vận hành, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã thành lập đường dây nóng tiếp nhận các phản ánh, kiến nghị của địa phương và hướng dẫn, tháo gỡ các vấn đề liên quan đến lĩnh vực giáo dục, đào tạo khi vận hành chính quyền địa phương hai cấp. Việc giải đáp các vướng mắc của địa phương được thực hiện kịp thời, thường xuyên và ngay lập tức qua đường dây nóng, bảo đảm không gây khó khăn cho địa phương trong quá trình thực hiện nhiệm vụ.
Bộ cũng đã hoàn thành biên soạn tài liệu “Hướng dẫn thực hiện quản lý nhà nước về giáo dục theo chính quyền địa phương hai cấp” nhằm cung cấp thông tin một cách hệ thống, đầy đủ và dễ tiếp cận trong công tác đào tạo, bồi dưỡng, hướng dẫn chuyên môn nghiệp vụ cho cho đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục của các Sở Giáo dục và Đào tạo và cán bộ, công chức cấp xã phụ trách về giáo dục trong việc triển khai thi hành Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025 và các văn bản pháp luật lĩnh vực giáo dục và đào tạo mới được ban hành.
Ban hành Công văn yêu cầu báo cáo cập nhật tình hình và kế hoạch kiểm tra, đồng thời chủ động thiết lập các kênh thông tin nắm bắt thực trạng triển khai, khó khăn, vướng mắc của địa phương, đơn vị khi thực thi các nhiệm vụ giáo dục. Hướng dẫn các địa phương tăng cường công tác chỉ đạo thực hiện chương trình, sách giáo khoa, tài liệu giáo dục địa phương năm học 2025 - 2026 đối với giáo dục phổ thông đáp ứng chính quyền địa phương hai cấp và sắp xếp địa giới hành chính…
Quản lý nhà nước về giáo dục cơ bản thông suốt
Theo báo cáo của Bộ Giáo dục và Đào tạo đánh giá kết quả bước đầu trong quản lý nhà nước về giáo dục khi triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp, hoạt động quản lý nhà nước về giáo dục trên toàn quốc bảo đảm vận hành thông suốt. Việc phân công, phân cấp trách nhiệm giữa các cấp chính quyền, các cơ quan chuyên môn được xác định rõ ràng. Trong đó, Sở Giáo dục và Đào tạo giữ vai trò chủ đạo trong chỉ đạo chuyên môn; Ủy ban nhân dân cấp xã đảm nhiệm công tác quản lý trực tiếp tại địa bàn, tạo sự phối hợp hiệu quả.
Cả nước cơ bản đã triển khai đồng bộ các phần mềm quản lý trường học (VnEdu, SMAS, CSDL ngành...), kết nối liên thông giữa Sở - Xã - Nhà trường.
Sau sáp nhập, các tỉnh, thành phố thực hiện rà soát, quy hoạch lại mạng lưới trường lớp phù hợp với điều kiện dân cư.
Một số tỉnh cơ bản đã hoàn thành việc bố trí 1 cán bộ chuyên trách theo dõi lĩnh vực giáo dục tại 100% UBND cấp xã và có kế hoạch tổ chức tập huấn về kỹ năng phối hợp, quản lý hoạt động trường học, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý ở cơ sở cho đội ngũ.
Nhiều Sở Giáo dục và Đào tạo đã xây dựng kế hoạch kiểm tra liên ngành về an toàn trường học, dạy học hai buổi/ngày, chuẩn quốc gia... gắn trách nhiệm cho chính quyền cấp xã trong giám sát, xử lý các tình huống phát sinh.
Công tác tuyển sinh đầu cấp năm học 2025 - 2026 hoàn thành đúng kế hoạch, bảo đảm yêu cầu. Với giải pháp tuyển sinh không giới hạn theo địa giới hành chính đã nhận được sự đồng thuận rất lớn của phụ huynh và học sinh, không chỉ giúp học sinh tránh phải đi học xa nhà, mà còn giảm những tiêu cực phát sinh của tình trạng học trái tuyến, nhất là tại các khu vực giáp ranh.
Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025 cơ bản được tổ chức bảo đảm an toàn, nghiêm túc, đúng quy chế.
Bổ sung, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ quản lý giáo dục cấp xã
Tuy nhiên, quá trình vận hành chính quyền địa phương hai cấp cũng đặt ra một số thách thức đối với công tác quản lý nhà nước về giáo dục. Đặc biệt, hiện nay thiếu công chức cấp xã am hiểu, có chuyên môn về giáo dục. Như phường Láng, TP Hà Nội, có 9 cơ sở giáo dục công lập và ngoài công lập, từ bậc mầm non đến THPT, nhưng chỉ có 1 chuyên viên chuyên ngành giáo dục mầm non phụ trách cả 3 cấp học.
Theo báo cáo của nhiều địa phương, có tới 50% đơn vị hành chính cấp xã không có lãnh đạo, cán bộ từng công tác trong ngành giáo dục để theo dõi, quản lý nhà nước trong lĩnh vực giáo dục.
Công tác tuyển dụng, bổ nhiệm, thuyên chuyển giáo viên gặp khó khăn vì thiếu thông tin đầu vào, khó bảo đảm phân bổ hợp lý theo thực tiễn từng địa bàn các xã, phường. Các trường được trao quyền tự chủ cao hơn nhưng nhiều nơi chưa đủ năng lực để thực thi hiệu quả, đặc biệt là các trường ở vùng sâu, vùng xa…
Từ thực tiễn vận hành mô hình chính quyền hai cấp hơn một tháng qua, đại diện các địa phương, cơ sở giáo dục đề nghị bổ sung, phân bổ số lượng công chức có chuyên môn về giáo dục tại cấp xã phù hợp với khối lượng nhiệm vụ lớn, đòi hỏi chuyên môn sâu theo từng cấp học. Bộ Giáo dục và Đào tạo cần sớm có hướng dẫn cụ thể trong việc tuyển dụng giáo viên trước thềm năm học mới trong bối cảnh mới…
Phát biểu tại tọa đàm, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh cho rằng, có ba vấn đề cần quan tâm. Thứ nhất, việc phân định, phân quyền quản lý giáo dục đã khá rõ, cần tổ chức triển khai hiệu quả gắn với công việc cụ thể, cá nhân cụ thể.
Thứ hai, xác định yêu cầu, nhiệm vụ cụ thể đối với công chức quản lý giáo dục xã/ phường, từ đó đào tạo, bồi dưỡng; giải đáp kịp thời vướng mắc trong quá trình thực hiện nhiệm vụ mới, với nhân sự mới, mô hình mới.
Thứ ba, cần quan tâm hơn mối tương quan giữa 4 nhóm đối tượng: cơ sở giáo dục - UBND cấp xã - Sở Giáo dục và Đào tạo - Bộ Giáo dục và Đào tạo. Trong đó, quy định rõ nhiệm vụ; phân cấp, phân quyền trong quá trình triển khai.
Nhấn mạnh tiếp tục hỗ trợ cán bộ quản lý giáo dục cấp xã là nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn khẳng định, đây là yếu tố nền tảng của hệ thống giáo dục. “Nếu không củng cố đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục cấp xã tốt thì rất nhiều đổi mới giáo dục ở các tầng trên không thực hiện được”.
Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cũng cho rằng, ngành Giáo dục phải tranh thủ việc sắp xếp lại, xây dựng chính quyền địa phương hai cấp để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, có được hệ thống quản lý giáo dục tốt hơn, quản lý nhanh gọn, trực tiếp hơn, điều phối tốt hơn. “Cái đích là hệ thống giáo dục - đào tạo của cả nước phải tốt hơn”.