Cao Bằng nỗ lực ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số

Triển khai hiệu quả các luật mới về khoa học công nghệ

Tại Kỳ họp thứ Chín, Quốc hội Khóa XV đã thông qua 5 luật trong lĩnh vực khoa học công nghệ gồm: Luật Khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật; Luật Công nghiệp công nghệ số; Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi). Theo Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Cao Bằng Nông Thị Thanh Huyền, 5 dự án luật với nhiều cơ chế, chính sách mới rất thiết thực nên ngay khi ban hành, sở đã nhanh chóng tham mưu UBND tỉnh triển khai thực hiện.

Điển hình, Luật Khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo “thí điểm cơ chế đặc biệt để thúc đẩy đổi mới sáng tạo” và “ưu tiên nguồn lực cho các chương trình khoa học trọng điểm”. Với quy định này, tỉnh Cao Bằng có thể linh hoạt trong cơ chế thử nghiệm chính sách để thí điểm mô hình mới về ứng dụng công nghệ trong sản xuất nông - lâm nghiệp, du lịch cộng đồng, bảo tồn tri thức bản địa mà không bị ràng buộc bởi các quy định truyền thống. Đồng thời, người dân, hợp tác xã, doanh nghiệp có thể đề xuất và triển khai các sáng kiến đổi mới phù hợp điều kiện địa phương và nhu cầu thị trường. Các quy định mới trong luật cũng cho phép tỉnh có thể kêu gọi tổ chức khoa học công nghệ về địa phương làm nghiên cứu ứng dụng, được hưởng cơ chế tài chính thuận lợi, giúp khắc phục hạn chế về vốn, công nghệ, nhân lực khoa học công nghệ.

Bên cạnh nghiên cứu các luật mới để chủ động tham mưu cho HĐND tỉnh, UBND tỉnh xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan, Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Cao Bằng đã chủ động triển khai thực hiện Nghị quyết số 193/2025/QH15 của Quốc hội. Theo đó, tỉnh tổ chức quản lý chặt chẽ 50 nhiệm vụ khoa học công nghệ, đồng thời kiểm tra thực tế và đánh giá hiệu quả ứng dụng của các mô hình đã nghiệm thu từ năm 2022 đến nay. Việc xây dựng cơ sở dữ liệu thực tiễn từ các mô hình này giúp tỉnh đề xuất giải pháp duy trì, nhân rộng và lan tỏa giá trị ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất và đời sống.

Trong lĩnh vực chuyển đổi số, tỉnh đã hoàn tất kết nối với Cổng Dịch vụ công Quốc gia, đồng bộ hóa dữ liệu với các ngành dân cư, tư pháp, y tế, doanh nghiệp. Nền tảng “Công dân số Cao Bằng” đã thu hút gần 18.000 lượt tải, cho thấy sự quan tâm và sẵn sàng tiếp cận của người dân với các dịch vụ số. Bên cạnh đó, với sự hỗ trợ tích cực từ các tập đoàn công nghệ lớn như VNPT, Viettel, Bưu điện Việt Nam, tỉnh đã xóa bỏ 31 điểm lõm sóng, nâng cấp các dịch vụ công nghệ thông tin. Đặc biệt, Cao Bằng đã bảo đảm hệ thống họp trực tuyến hoạt động ổn định từ Trung ương đến 56 xã, phường mới, góp phần nâng cao hiệu quả quản trị công và năng lực điều hành số trong toàn bộ hệ thống chính quyền địa phương.

Phát huy nội lực, tìm kiếm sự hợp tác bằng tư duy mở

Từ thực tiễn triển khai hoạt động khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ chia sẻ, Cao Bằng là tỉnh miền núi, biên giới còn nhiều khó khăn, song luôn xác định khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là động lực then chốt để rút ngắn khoảng cách phát triển, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội nhanh và bền vững. Do đó, tỉnh luôn triển khai nhiệm vụ khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số với tư duy mở, vừa chủ động phát huy nội lực bên trong vừa tìm kiếm sự hợp tác, hỗ trợ từ bên ngoài.

Bên cạnh đó, tỉnh luôn xác định việc tập trung thúc đẩy phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là nhiệm vụ chính trị, cần sự chỉ đạo trực tiếp từ người đứng đầu; chuyển từ tư duy “quản lý” sang “kiến tạo”, từ bị động sang chủ động đề xuất, đặt hàng, hợp tác với các đơn vị, tổ chức; luôn lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm, lấy sự hài lòng làm thước đo cho chất lượng chuyển đổi số. Mạnh dạn thí điểm, dám chọn việc khó, kiên trì làm từng bước nhưng có lộ trình và mục tiêu rõ ràng.

Để lĩnh vực khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trên địa bàn tỉnh nói riêng và cả nước tiếp tục phát triển mạnh mẽ, Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Cao Bằng cho rằng, Bộ Khoa học và Công nghệ cần sớm xây dựng và ban hành các nghị định, thông tư hướng dẫn thi hành 5 luật về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số tạo thuận lợi để các địa phương triển khai luật. Quan tâm tổ chức tập huấn, hướng dẫn và xây dựng các tài liệu, bài giảng và nền tảng số để đào tạo từ xa cho cán bộ tham mưu quản lý hoạt động khoa học công nghệ tại địa phương, thực hiện các nội dung mới phân cấp cho địa phương tại Nghị định số 133/2025/NĐ-CP ngày 12/6/2025.

Bên cạnh đó, cần hỗ trợ thiết lập, cung cấp cơ sở dữ liệu và cơ chế kết nối giữa các tỉnh hoặc Sở Khoa học và Công nghệ các địa phương với các tổ chức khoa học công nghệ, viện nghiên cứu, trường đại học, doanh nghiệp công nghệ uy tín trong và ngoài nước, để tham gia giải quyết các bài toán cụ thể của địa phương theo mô hình “đặt hàng - đồng hành - chuyển giao”. Bộ Khoa học và Công nghệ có thể thiết kế và chuyển giao nền tảng quản lý số dùng chung toàn quốc và cho phép địa phương tham gia sớm vào quá trình thiết kế, xây dựng, vận hành hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia, có tính mở và tương tác cho doanh nghiệp địa phương sử dụng.

Tổng Bí thư Tô Lâm từng khẳng định, phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là lựa chọn bắt buộc, là con đường duy nhất để đưa đất nước phát triển và nâng cao đời sống người dân. Do đó, dù còn nhiều khó khăn, thách thức nhưng với quyết tâm đổi mới mạnh mẽ cùng nhiều cơ chế, chính sách mới, ưu việt vừa được ban hành, tỉnh Cao Bằng đang nỗ lực, phấn đấu trở thành điểm sáng về ứng dụng khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong khu vực trung du và miền núi phía Bắc. Từ đó, tạo bước chuyển mạnh mẽ trong phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống người dân.

Đào Cảnh