Quốc hội Brazil thông qua dự luật cải tổ quy định môi trường gây tranh cãi
Hạ viện Brazil hôm nay vừa chính thức thông qua một dự luật cải tổ toàn diện các quy định về môi trường, bất chấp sự phản đối mạnh mẽ từ giới chuyên gia và các tổ chức bảo vệ sinh thái.
Với 267 phiếu thuận và 116 phiếu chống, dự luật hiện đã hoàn tất thủ tục tại Quốc hội, sau khi được Thượng viện phê chuẩn hồi tháng 5, và sẽ được trình lên Tổng thống Luiz Inácio Lula da Silva xem xét.
Theo quy trình lập pháp, Tổng thống Luiz Inácio Lula da Silva, người từng nhiều lần thể hiện cam kết bảo vệ môi trường và sẽ chủ trì Hội nghị Thượng đỉnh Khí hậu Liên Hợp Quốc (COP30) diễn ra tại Amazon vào cuối năm nay, có quyền ký ban hành, phủ quyết toàn bộ hoặc từng phần nội dung dự luật. Tuy nhiên, đến nay ông vẫn chưa đưa ra bình luận chính thức nào về quyết định sắp tới.
nội dung dự luật. Ảnh: Reuters
Nếu được phê chuẩn, luật mới sẽ làm suy giảm đáng kể vai trò của các cơ quan liên bang trong việc cấp phép và giám sát môi trường. Một trong những thay đổi đáng chú ý là việc đơn giản hóa quy trình thẩm định các dự án được chính phủ liên bang xác định là ưu tiên, rút gọn từ ba bước hành chính xuống chỉ còn một bước.
Ngoài ra, luật còn miễn trừ đánh giá môi trường đối với các dự án nâng cấp đường cao tốc hiện hữu, trong đó có kế hoạch trải nhựa toàn tuyến đường dài khoảng 900km băng qua vùng Tây Amazon. Các chuyên gia cảnh báo, thay đổi này có thể "mở đường" cho tình trạng phá rừng trên diện rộng tại khu vực rừng mưa nguyên sinh lớn nhất thế giới.
Bộ trưởng Môi trường Marina Silva đã lập tức lên tiếng phản đối, cho rằng đạo luật này làm xói mòn khung pháp lý về môi trường mà Brazil đã xây dựng suốt hàng thập kỷ qua. Bà cho biết, Chính phủ liên bang sẽ tiếp tục nghiên cứu các phương án ứng phó, trong đó không loại trừ khả năng đề xuất Tổng thống phủ quyết toàn phần hoặc một phần dự luật.
Tâm điểm của tranh cãi là đề xuất thay thế quy trình cấp phép môi trường truyền thống bằng hình thức “tự khai báo, cam kết và tuân thủ” của doanh nghiệp. Theo bà Suely Araújo, điều phối viên chính sách công tại Mạng lưới Quan sát Khí hậu (Climate Observatory), quy trình này sẽ áp dụng cho khoảng 90% tổng số dự án trên cả nước.
“Doanh nghiệp chỉ cần điền thông tin mô tả lên mạng, nhấn nút và giấy phép sẽ được cấp”, bà cho biết, đồng thời gọi đây là “văn bản pháp lý tồi tệ nhất từng được đề xuất dưới góc độ môi trường”.
gia tăng nguy cơ xảy ra thảm họa môi trường do con người gây ra. Ảnh: Reuters
Nhiều tổ chức phi chính phủ và nhà hoạt động môi trường đã bày tỏ lo ngại sâu sắc. Trong một chiến dịch vận động trước khi diễn ra cuộc bỏ phiếu, các nhóm này cảnh báo rằng luật mới có thể dẫn đến suy giảm năng lực kiểm soát ô nhiễm, ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng, gia tăng nguy cơ ô nhiễm nguồn nước, tình trạng khan hiếm nước sạch, phá rừng và làm suy yếu hệ thống các khu vực được bảo vệ.
Tuần trước, hơn 300 tổ chức phi lợi nhuận đã cùng ký vào một bản kiến nghị phản đối, nhận định dự luật là “một bước thụt lùi thể chế nghiêm trọng đối với Brazil, đe dọa phá vỡ hơn 40 năm xây dựng và phát triển hệ thống pháp luật môi trường quốc gia”.
Hiện toàn bộ sự chú ý đang dồn về phía Tổng thống Luiz Inácio Lula da Silva, người sẽ có vai trò quyết định số phận của dự luật gây tranh cãi này trong những ngày tới.