Vụ tai nạn máy bay Ấn Độ: Cơ trưởng đã tắt nhiên liệu động cơ?

Thực hư về hành động của cơ trưởng

Tờ The Wall Street Journal ngày 16/7 dẫn lời những người nắm được đánh giá ban đầu của các quan chức Mỹ về bằng chứng được phát hiện trong cuộc điều tra vụ rơi chiếc máy bay Boeing 787 Dreamliner của Hãng Air India nói trên. Trong cuộc đối thoại trong buồng lái, cơ phó đã hỏi cơ trưởng giàu kinh nghiệm hơn tại sao ông này lại chuyển công tắc nhiên liệu sang vị trí "ngắt" vài giây sau khi máy bay cất cánh khỏi đường băng, theo The Wall Street Journal. Hai phi công liên quan là cơ trưởng Sumeet Sabharwal và cơ phó Clive Kunder. Hai phi công này có tổng kinh nghiệm bay lần lượt là 15.638 giờ và 3.403 giờ.

Cục Điều tra tai nạn máy bay Ấn Độ (AAIB), Tổng cục Hàng không Dân dụng, Bộ Hàng không Dân dụng, Boeing và Air India đã không trả lời ngay lập tức yêu cầu bình luận của Reuters về thông tin từ The Wall Street Journal.

Vụ rơi máy bay, xảy ra ở thành phố Ahmedabad của Ấn Độ, đã khiến 241 người trên máy bay và 19 người dưới mặt đất thiệt mạng. Chỉ có một hành khách sống sót.

Trước đó, một báo cáo sơ bộ về vụ tai nạn do AAIB công bố cho hay, các công tắc nhiên liệu đã chuyển từ chế độ vận hành sang chế độ ngắt chỉ một giây ngay sau khi máy bay cất cánh, nhưng không nêu rõ vì sao. Báo cáo này đã đặt ra câu hỏi về việc liệu một trong những phi công của chuyến bay 171 của Air India có tắt nhiên liệu cho động cơ của máy bay Boeing 787, dẫn đến tình huống không thể khắc phục hay không.

Do động cơ không có nhiên liệu, chiếc máy bay đang trên đường đến London, Anh, bắt đầu mất lực đẩy. Gần như ngay sau khi máy bay cất cánh khỏi mặt đất, đoạn phim từ camera an ninh cho thấy một nguồn năng lượng dự phòng được gọi là turbin khí nén đã được triển khai, cho thấy động cơ đã mất điện.

Tại hiện trường vụ tai nạn, cả hai công tắc nhiên liệu đều được tìm thấy ở vị trí "bật" và có dấu hiệu cho thấy cả hai động cơ đã hoạt động trở lại trước khi xảy ra vụ tai nạn ở độ cao rất thấp, theo báo cáo của AAIB.

Trong một bản ghi nhớ nội bộ hôm 14/7, Tổng giám đốc điều hành Air India Campbell Wilson cho hay báo cáo sơ bộ của AAIB không tìm thấy lỗi cơ khí hoặc bảo trì nào và tất cả các công việc bảo trì cần thiết đã được thực hiện. Báo cáo sơ bộ của AAIB không đưa ra khuyến nghị an toàn nào cho Tập đoàn Boeing hay nhà sản xuất động cơ GE.

Vấn đề lắp camera buồng lái một lần nữa được đặt ra

Hôm 16/7, một trong những tiếng nói có ảnh hưởng nhất trong ngành, người đứng đầu Hiệp hội Vận tải Hàng không quốc tế Willie Walsh nói rằng, sự việc này một lần nữa cho thấy sự cần thiết phải lắp đặt camera video trong buồng lái máy bay để theo dõi hành động của phi công nhằm bổ sung cho máy ghi âm giọng nói và dữ liệu chuyến bay mà các nhà điều tra tai nạn đã sử dụng.

Tính đến thời điểm hiện tại, "dựa trên những gì chúng ta biết hiện nay, rất có thể một bản ghi âm video, cùng với bản ghi âm giọng nói, sẽ hỗ trợ đáng kể cho các nhà điều tra trong quá trình điều tra về vấn đề sức khỏe tâm thần", ông Walsh cho biết.

Những người ủng hộ lắp camera trong buồng lái cho rằng các cảnh quay này có thể lấp đầy những khoảng trống do máy ghi âm và ghi dữ liệu để lại, trong khi những người phản đối cho rằng mối lo ngại về quyền riêng tư và việc sử dụng sai mục đích lớn hơn những lợi ích mà họ cho là không đáng kể đối với các cuộc điều tra.

Theo báo cáo cuối cùng của Cục An toàn giao thông Australia (ATSB) được công bố 18 ngày sau vụ tai nạn của Air India, các cảnh quay video là "vô giá" đối với các nhà điều tra vụ tai nạn của Australia trong việc xác định nguyên nhân khiến trực thăng Robinson R66 vỡ tung giữa không trung vào năm 2023, khiến phi công, người duy nhất trên máy bay thiệt mạng.

Báo cáo cho biết, đoạn video cho thấy "phi công bận rộn với những công việc không liên quan đến việc bay trong phần lớn thời gian này, cụ thể là sử dụng điện thoại di động và ăn uống".

ATSB khen ngợi Robinson Helicopters vì đã cung cấp camera lắp đặt tại nhà máy và khuyến khích các nhà sản xuất và chủ sở hữu khác xem xét những lợi ích an toàn lâu dài của các thiết bị tương tự.

Năm 2000, Chủ tịch Ủy ban An toàn giao thông quốc gia Mỹ (NTSB) Jim Hall đã thúc giục Cục Hàng không liên bang yêu cầu các máy bay thương mại phải được trang bị thiết bị ghi hình ảnh buồng lái. Khuyến nghị của ông Hall được đưa ra sau vụ tai nạn máy bay chuyến bay 990 của Egyptair năm 1999, khi cơ phó cố tình lái chiếc Boeing 767 đâm xuống đất, theo NTSB, khiến toàn bộ 217 người trên máy bay thiệt mạng.

"Để cân nhắc giữa quyền riêng tư và an toàn của hàng trăm người, cán cân nghiêng hẳn về phía an toàn", chuyên gia an toàn hàng không và cựu phi công hàng không thương mại John Nance cho biết. "Bảo vệ hành khách là một nghĩa vụ thiêng liêng”.

Một chuyên gia an toàn hàng không khác, Anthony Brickhouse, cho biết với tư cách là một điều tra viên tai nạn, ông ủng hộ việc sử dụng video buồng lái, nhưng thừa nhận rằng các phi công thương mại có những lo ngại thực sự. Ông cho biết nếu có thiết bị ghi hình, video về chuyến bay 171 của Air India "sẽ giải đáp được rất nhiều câu hỏi".

Air India từ chối bình luận. Còn AAIB của Ấn Độ, cơ quan dự kiến sẽ công bố báo cáo cuối cùng trong vòng một năm sau vụ tai nạn theo quy định quốc tế, đã không trả lời yêu cầu bình luận về cuộc tranh cãi.

Những tiếng nói phản đối

Các công đoàn phi công như Hiệp hội phi công hàng không (ALPA) và Hiệp hội phi công liên minh (APA) cho biết máy ghi âm giọng nói và dữ liệu đã cung cấp đủ thông tin để xác định nguyên nhân gây ra vụ tai nạn và rằng các camera này sẽ xâm phạm quyền riêng tư và có thể bị sử dụng sai mục đích.

Người phát ngôn của APA, Dennis Tajer, một phi công của American Airlines cho biết, lời kêu gọi lắp camera trong buồng lái là phản ứng dễ hiểu trước "căng thẳng khi không biết chuyện gì đã xảy ra ngay sau một vụ tai nạn". Ông cho biết: "Tôi có thể hiểu được phản ứng ban đầu là càng có nhiều thông tin thì càng tốt", nhưng các nhà điều tra đã có đủ dữ liệu để xác định nguyên nhân vụ tai nạn một cách đầy đủ, do đó không cần đến camera nữa.

Người phát ngôn của ALPA cho biết, để đảm bảo an toàn khi bay, các hệ thống an toàn hiện tại cần được cải tiến để ghi lại dữ liệu chất lượng cao hơn, thay vì lắp thêm camera.

John Cox, một chuyên gia an toàn hàng không, phi công đã nghỉ hưu và cựu Chủ tịch Điều hành an toàn hàng không của ALPA cho biết, cũng có lo ngại rằng các hãng hàng không có thể sử dụng đoạn phim này để thực hiện hành động kỷ luật hoặc video có thể bị rò rỉ ra công chúng sau vụ tai nạn. Ông cho biết, cái chết của một phi công được phát sóng trên "bản tin lúc 6 giờ không phải là điều mà gia đình của phi công phải trải qua". Ông Cox cho biết, nếu tính bảo mật có thể được đảm bảo trên toàn thế giới, "tôi có thể thấy lý do" để lắp đặt camera.

Các bản ghi âm giọng nói trong buồng lái thường được các nhà điều tra giữ bí mật và chỉ công bố bản ghi chép một phần hoặc toàn bộ trong báo cáo cuối cùng. Mặc dù vậy, Liên đoàn Hiệp hội Phi công hàng không quốc tế cho biết họ lo ngại tính bảo mật của các video trong buồng lái có thể được đảm bảo. Tổ chức này cho biết trong một tuyên bố: "Do nhu cầu cao về những bức ảnh giật gân, IFALPA hoàn toàn không nghi ngờ gì rằng việc bảo vệ dữ liệu (máy ghi hình ảnh trên không), bao gồm cả hình ảnh có thể nhận dạng được của các thành viên phi hành đoàn, cũng sẽ không được đảm bảo".

Quỳnh Vũ