Luật mới mở đường cho Khu đầu tư đặc biệt Tamchy tại Kyrgyzstan
Tổng thống Kyrgyzstan Sadyr Japarov mới đây đã chính thức ký ban hành Luật Về khu đầu tư tài chính đặc biệt Tamchy với chế độ pháp lý và quy chế đặc biệt, đặt nền tảng pháp lý cho việc thiết lập một khu đầu tư đặc biệt tại vùng Issyk-Kul, với mục tiêu cải thiện môi trường đầu tư, đơn giản hóa quản lý thuế, thu hút vốn quốc tế và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế đa ngành.
Hình mẫu phát triển mới
Khu Tamchy sẽ hoạt động theo một chế độ pháp lý đặc biệt với các ưu đãi mạnh mẽ như miễn thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế tài sản, các điều khoản linh hoạt trong việc tuyển dụng lao động nước ngoài và tự do giao dịch ngoại hối. Điểm đặc biệt là sự ra đời của Trung tâm giải quyết tranh chấp quốc tế, vận hành theo hệ thống luật Anh - mô hình đã được sử dụng hiệu quả tại các trung tâm tài chính như London, Dubai hay Singapore. Với lựa chọn này, Chính phủ Kyrgyzstan kỳ vọng tạo được sự minh bạch pháp lý, giảm thiểu rủi ro trong giải quyết tranh chấp và tăng cường niềm tin cho nhà đầu tư trong và ngoài nước.
Vùng Issyk-Kul từ lâu đã nổi bật với tiềm năng phát triển logistics và du lịch cao, đặc biệt nhờ hồ Issyk-Kul, vốn là hồ nước mặn lớn thứ ba thế giới và là điểm đến ưa thích của du khách từ khắp nơi trên thế giới. Việc chọn Tamchy làm địa điểm xây dựng khu đầu tư đặc biệt là bước đi chiến lược, tận dụng tối đa vị trí gần sân bay quốc tế Issyk-Kul và các tuyến kết nối nội địa.
Trong giai đoạn đầu, một loạt dự án lớn đã được công bố như khách sạn 5 sao Khan-Teniri với mức đầu tư hơn 11 triệu USD, resort Ramada của Tập đoàn Wyndham (Mỹ) và một tổ hợp thành phố thông minh do nhà đầu tư Hàn Quốc đề xuất với giá trị lên đến 500 triệu USD. Tất cả đều nhắm đến thị trường du lịch cao cấp, chăm sóc sức khỏe, thể thao giải trí và thúc đẩy cơ sở hạ tầng giao thông.
Về mặt thể chế, khu Tamchy sẽ được quản lý bởi một loạt cơ quan độc lập, bao gồm hội đồng quản lý, doanh nghiệp vận hành, cơ quan quản lý tài chính và trung tâm giải quyết tranh chấp. Mô hình này được xây dựng dựa trên kinh nghiệm của các khu tài chính quốc tế như AIFC tại Kazakhstan hay DIFC tại UAE. Đặc biệt, hoạt động của các cơ quan trên sẽ độc lập với nhà nước, ngoại trừ những trường hợp được quy định trong luật. Việc tách biệt quyền điều hành này được đánh giá yếu tố then chốt thể hiện cam kết đổi mới trong quản trị và thu hút dòng vốn quốc tế.
Triển vọng và những thách thức cần vượt qua
Việc thành lập Khu đầu tư Tamchy không chỉ đơn thuần là một dự án kinh tế mà còn phản ánh tham vọng chính trị của Kyrgyzstan trong bối cảnh cạnh tranh khu vực ngày càng gay gắt. Nếu vận hành thành công, Tamchy sẽ trở thành hình mẫu khu vực về phát triển bền vững, đổi mới pháp lý, và hội nhập quốc tế. Kyrgyzstan sẽ dần chuyển mình từ một nền kinh tế phụ thuộc vào tài nguyên và kiều hối sang mô hình dựa trên dịch vụ tài chính, du lịch cao cấp và công nghệ thân thiện với môi trường.
Việc thành lập và phát triển đặc khu sẽ được tài trợ từ nhiều nguồn khác nhau, bao gồm ngân sách của đặc khu đầu tư Tamchy, ngân sách nhà nước, ngân sách địa phương, cũng như các nguồn khác được pháp luật cho phép.
Tuy nhiên, thách thức cũng không nhỏ. Việc áp dụng hệ thống luật Anh cần được đồng bộ với năng lực thể chế trong nước. Hạ tầng kỹ thuật, từ điện, nước, mạng lưới số cho đến giao thông kết nối, vẫn cần nhiều đầu tư hơn nữa để đáp ứng kỳ vọng. Mặt khác, cần có cơ chế phối hợp hiệu quả giữa khu đầu tư đặc biệt và chính quyền địa phương để tránh xung đột lợi ích và chồng lấn thẩm quyền.
Dẫu vậy, nhìn tổng thể, Tamchy đại diện cho một hướng đi táo bạo và hợp thời. Trong bối cảnh thế giới ngày càng chú trọng môi trường đầu tư ổn định, pháp lý minh bạch và mô hình đô thị đa chức năng, Kyrgyzstan đang cố gắng định vị lại mình như một “Dubai Trung Á” và khu Tamchy có thể trở thành trụ cột mới trong chiến lược phát triển dài hạn của đất nước.