TP. Hồ Chí Minh: Đẩy nhanh cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ xuống cấp
TP. Hồ Chí Minh triển khai nhiều giải pháp nhằm đẩy nhanh tiến độ cải tạo, xây dựng lại 16 chung cư cũ cấp, hư hỏng nặng, góp phần chỉnh trang đô thị.
Theo Sở Xây dựng TP. Hồ Chí Minh, trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh còn 474 chung cư cũ xây dựng trước năm 1975, trong đó có 16 chung cư đã được kiểm định cấp D (mức hư hỏng nặng), nguy hiểm, cần phải di dời, tháo dỡ khẩn cấp để bảo đảm an toàn tính mạng và tài sản cho người dân. Tuy nhiên, tiến độ cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư trên địa bàn vẫn còn chậm, chưa đạt mục tiêu đề ra.
Trong số 16 chung cư cấp D, đến nay đã có 9 chung cư hoàn tất di dời với tổng số 534 hộ dân, 7 trong số này đã được tháo dỡ. Ba chung cư đang di dời dở dang với 150/386 hộ dân, còn lại 4 chung cư chưa được di dời. Như vậy, toàn thành phố đã di dời được 684/1.194 hộ dân tại các chung cư nguy hiểm cấp D.
Nguyên nhân chính dẫn đến tiến độ chậm là do vướng mắc về cơ chế, chính sách và sự phối hợp thực hiện. Việc huy động vốn đầu tư chủ yếu dựa vào doanh nghiệp nhưng lại gặp khó trong việc điều chỉnh chỉ tiêu quy hoạch, do nhiều chung cư cũ nằm ở khu vực nội thành, hạ tầng xã hội - kỹ thuật đã quá tải. Đồng thời, quy trình phê duyệt điều chỉnh quy hoạch 1/2.000, 1/500 kéo dài làm giảm tính khả thi của dự án, khiến nhà đầu tư không mặn mà tham gia.
Một số chung cư có diện tích khuôn viên nhỏ, dưới 1.000m², không bảo đảm tái định cư tại chỗ và không mang lại hiệu quả kinh tế nên khó thu hút đầu tư. Ngoài ra, quá trình bồi thường, hỗ trợ di dời cũng gặp nhiều khó khăn do sự không đồng thuận của một bộ phận người dân, đặc biệt là các trường hợp liên quan đến tài sản thuộc sở hữu Nhà nước chưa được bán, vốn chịu chi phối bởi nhiều văn bản pháp luật chưa đồng bộ.
Trước thực trạng trên, TP. Hồ Chí Minh đã triển khai Đề án cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư, với phương hướng cụ thể: Từ nay đến năm 2030 sẽ hoàn thành các công tác chuẩn bị như kiểm định, quy hoạch, đấu thầu, giải phóng mặt bằng, chấp thuận đầu tư... để cải tạo, xây mới các chung cư xây dựng trước năm 1975 và từ năm 1975 đến 1994. Riêng 16 chung cư cấp D hiện nay sẽ được xây dựng lại trong giai đoạn này. Đến năm 2035, thành phố đặt mục tiêu hoàn tất việc sửa chữa, xây dựng lại toàn bộ các chung cư hư hỏng nặng, hết niên hạn sử dụng.
Để đẩy nhanh tiến độ, thành phố sẽ bố trí ngân sách nhà nước thực hiện các nhiệm vụ như kiểm định chất lượng, lập và phê duyệt quy hoạch, tổ chức công bố kế hoạch cải tạo... Đồng thời, tiếp tục trao quyền chủ động cho UBND các quận, huyện và thành phố Thủ Đức, mở rộng thêm quyền cho UBND phường - xã trong công tác triển khai.
Song song đó, TP. Hồ Chí Minh đang xây dựng Nghị quyết riêng, quy định các chính sách hỗ trợ, ưu đãi đặc thù cho các chủ đầu tư và người dân khi tham gia cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ. Cùng với việc đẩy mạnh tuyên truyền, vận động để tạo sự đồng thuận của người dân, thành phố cũng sẽ kiên quyết xử lý những trường hợp cố tình không chấp hành, làm ảnh hưởng đến quyền lợi số đông cư dân đã đồng thuận di dời.
Hiện nay, những vướng mắc lớn nhất liên quan đến chính sách bồi thường phần nhà, đất thuộc sở hữu nhà nước chưa bán đã cơ bản được tháo gỡ nhờ Luật Nhà ở năm 2023 và Nghị định số 98/2024/NĐ-CP có hiệu lực. Thành phố sẽ tập trung tháo gỡ thủ tục, hỗ trợ nhà đầu tư sớm khởi công, hoàn thành việc xây dựng lại nhà chung cư, bảo đảm an toàn cho người dân và phù hợp định hướng chỉnh trang đô thị.
Trong số 16 chung cư cấp D trên địa bàn TP. Hồ Chí Minh, hiện đã có 9 chung cư hoàn tất di dời, bao gồm: Chung cư 128 Hai Bà Trưng (94 hộ), Quận 1 cũ; chung cư 23 Lý Tự Trọng (81 hộ), Quận 1 cũ; chung cư 6Bis Nguyễn Tất Thành (26 hộ), Quận 4 cũ; chung cư 40/1 Tân Phước (78 hộ), Quận Tân Bình cũ; chung cư 47 Long Hưng (30 hộ), Quận Tân Bình cũ; chung cư 170-171 Tân Châu (24 hộ), Quận Tân Bình cũ; chung cư 440 Trần Hưng Đạo (21 hộ), Quận 5 cũ; chung cư 155–157 Bùi Viện (100 hộ), Quận 1 cũ; chung cư 119B Tân Hòa Đông (80 hộ), Quận 6 cũ.
Ba chung cư đang trong quá trình di dời: Chung cư 11 Võ Văn Tần (di dời được 18/19 hộ), Quận 3 cũ; chung cư Trúc Giang (120/123 hộ), Quận 4 cũ; chung cư Vĩnh Hội (lô A, B, C) (12/244 hộ), Quận 4 cũ.
Bốn chung cư còn lại vẫn chưa được triển khai di dời: Chung cư 137 Lý Thường Kiệt, Quận Tân Bình cũ; chung cư 149–151 Lý Thường Kiệt, Quận Tân Bình cũ; chung cư Tôn Thất Thuyết (lô A, B, C), Quận 4 cũ; chung cư Hoàng Diệu (lô Y), Quận 4 cũ.