Giảm gánh nặng cho người bệnh mạn tính
Ngày 30/6/2025, Thông tư số 26/2025/TT-BYT của Bộ Y tế chính thức có hiệu lực, cho phép kê đơn thuốc điều trị ngoại trú lên tới 90 ngày đối với một số bệnh mạn tính, thay vì tối đa 30 ngày như trước đây. Bước tiến mang tính cải cách này góp phần giảm tải hệ thống y tế, nâng cao hiệu quả quản lý bảo hiểm y tế. Tuy nhiên, để thực hiện thành công, cần sự cá thể hóa, đồng bộ và thận trọng từ hệ thống khám chữa bệnh.
Tăng hiệu quả điều trị
Theo ông Vương Ánh Dương, Phó Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh (Bộ Y tế), việc ban hành Thông tư 26 là kết quả của một quá trình nghiên cứu thực tiễn, đặc biệt sau giai đoạn đại dịch Covid-19. Khi đó, nhiều cơ sở y tế và cơ quan bảo hiểm xã hội (BHXH) đã đề xuất mở rộng thời gian kê đơn để giảm thiểu gánh nặng hành chính cho người bệnh.
"Việc phải đến bệnh viện mỗi tháng để lấy thuốc dù bệnh đã ổn định thực sự là gánh nặng, cả về thời gian, chi phí và tinh thần. Trong khi đó, bệnh viện cũng quá tải vì nhiều bệnh nhân quay lại thường xuyên mà không cần can thiệp mới", ông Vương Ánh Dương cho biết.
Một điểm nhấn của Thông tư 26 là quy định cho phép bác sĩ được kê đơn tối đa 90 ngày cho các bệnh mạn tính nằm trong danh mục 252 bệnh. Việc cho phép kê đơn dài ngày được kỳ vọng sẽ mang lại nhiều lợi ích cho cả người bệnh và hệ thống y tế. TS.BS. Nguyễn Quang Bảy, Trưởng khoa Nội tiết và Đái tháo đường - Bệnh viện Bạch Mai, cũng khẳng định lợi ích rõ rệt của đơn thuốc 90 ngày với nhóm bệnh nhân mạn tính, nhất là người già, sống phụ thuộc, nhiều bệnh đồng mắc và khả năng đi lại hạn chế.
"Điều trị bệnh mạn tính cần liên tục và ổn định. Việc đi lại ít hơn không chỉ giúp tiết kiệm chi phí mà còn giảm nguy cơ lây nhiễm, tác động xấu từ thời tiết, ô nhiễm môi trường".
Một điểm mới khác theo Thông tư 26 là người bệnh khám nhiều chuyên khoa trong cùng một lần sẽ được tổng hợp đơn thuốc bởi bác sĩ khám chính, thay vì giao cho lãnh đạo khoa khám bệnh như trước. Người khám chính là người nắm rõ nhất toàn diện tình trạng bệnh nhân. Họ sẽ quyết định đơn cuối cùng hoặc đề nghị hội chẩn nếu cần. Việc này vừa tránh kê đơn trùng lặp, vừa nâng cao chất lượng điều trị liên chuyên khoa.
Là một trong những bệnh viện lớn nhất cả nước, Bạch Mai không chỉ là đơn vị thực thi mà còn tham gia ngay từ giai đoạn xây dựng Thông tư 26. ThS.BSCKII. Trần Thái Sơn, Phó Trưởng phòng Kế hoạch tổng hợp, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, bệnh viện đã phổ biến nội dung dự thảo cho các bác sĩ từ sớm, tổ chức tập huấn kỹ lưỡng nên khi Thông tư có hiệu lực thì việc triển khai diễn ra suôn sẻ.
Bệnh viện đã tích hợp Thông tư 26 vào phần mềm quản lý hồ sơ bệnh án điện tử, giúp bác sĩ dễ dàng kê đơn theo đúng quy định mới. Đồng thời, Bệnh viện Bạch Mai tổ chức song song tập huấn trực tiếp và online cho tất cả đội ngũ - không chỉ bác sĩ mà cả nhân viên y tế gián tiếp. Điều này giúp thống nhất nhận thức và hành động trong toàn bệnh viện.
Tránh kê đơn trùng lặp, tràn lan
Tuy nhiên, theo các chuyên gia, quy định này không nên áp dụng đại trà. Chỉ những người bệnh được đánh giá là có tình trạng ổn định, tiên lượng tốt thì mới nên kê 60 hoặc 90 ngày; còn lại vẫn cần thận trọng.
Theo ông Trần Thái Sơn, có những bệnh nhân ổn định thì kê 90 ngày là hợp lý nhưng với người đang trong giai đoạn cấp tính, hoặc chưa theo dõi đủ thời gian, thì chỉ nên kê 5 - 10 ngày. Nếu kê quá dài, khi bệnh chuyển biến mà bệnh nhân không quay lại kịp sẽ gây hậu quả nghiêm trọng.
Theo các bác sĩ, kê đơn cần cá thể hóa, mỗi người bệnh một phác đồ, không máy móc. Làm được như vậy thì vừa tiết kiệm cho quỹ BHYT, vừa giúp người bệnh tuân thủ điều trị tốt hơn. Chính vì vậy, Bệnh viện Bạch Mai đã xây dựng hệ thống giám sát đơn thuốc toàn diện. Từ phần mềm có chức năng cảnh báo tương tác thuốc, cảnh báo nhầm lẫn, cho đến việc "bình đơn thuốc" hàng tuần - một quy trình đánh giá chéo để kịp thời phát hiện đơn kê trùng lặp, không đúng chỉ định, hoặc không cần thiết.
"Chúng tôi rà soát kỹ cả trong quá trình mua sắm thuốc để loại trừ các hoạt chất không thuộc danh mục BHYT. Mỗi đơn thuốc được giám sát kỹ càng không chỉ để bảo vệ người bệnh, mà còn để tránh lãng phí ngân sách", ông Sơn nhấn mạnh.
TS.BS. Nguyễn Quang Bảy, Trưởng khoa Nội tiết và Đái tháo đường, Bệnh viện Bạch Mai đưa ra những khuyến cáo quan trọng, như phải đọc kỹ đơn thuốc và hỏi lại nếu có điểm chưa rõ. Đồng thời, cần bảo quản thuốc đúng cách, đặc biệt thuốc cần bảo quản lạnh như insulin; uống đúng giờ, đủ liều, có thể dùng điện thoại để đặt nhắc nhở; theo dõi sức khỏe tại nhà (huyết áp, đường máu…) thường xuyên. Đặc biệt, cần chủ động tái khám khi cần, không cần chờ đủ 90 ngày.
Theo các chuyên gia y tế, bệnh viện cũng lưu ý thêm về rủi ro trong bảo quản thuốc dài ngày. Nếu không hướng dẫn rõ, người bệnh có thể làm hỏng thuốc, nhất là với các loại cần bảo quản lạnh, gây ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị. Do đó, các bác sĩ cần dặn dò kỹ lưỡng và cung cấp hướng dẫn rõ ràng để người bệnh thực hiện đúng.