Hồi chuông cảnh báo từ vụ bé gái 3 tháng tuổi bị xâm hại: “Vùng an toàn” không còn an toàn
Trẻ em bị xâm hại dù ở độ tuổi rất nhỏ vẫn có thể bị chấn thương tâm lý và phải mang vết sẹo ấy suốt đời nếu không có các phương pháp can thiệp sớm và kịp thời.
Vụ việc một bé gái 3 tháng tuổi mới đây phải nhập viện cấp cứu trong tình trạng chảy máu nghiêm trọng vùng sinh dục. Sau hội chẩn, các bác sĩ xác định đây là một trường hợp bị xâm hại tình dục và đã nhanh chóng phẫu thuật để bảo tồn tầng sinh môn và cơ quan sinh dục cho trẻ.
Dù được cứu sống, song các chuyên gia cảnh báo, tổn thương thể chất chỉ là phần nổi – tổn thương tâm lý âm thầm và kéo dài mới là điều đáng lo ngại.
Theo các nghiên cứu thần kinh học và tâm lý học phát triển, ngay cả trẻ sơ sinh cũng có thể lưu giữ ký ức cảm giác về các trải nghiệm đau đớn. Những tổn thương kiểu này có thể ảnh hưởng lâu dài đến hệ thần kinh, điều tiết cảm xúc, hành vi và khả năng gắn bó xã hội khi trẻ trưởng thành.
Các bác sĩ Bệnh viện Nhi Đồng 2 cho biết, một số rối loạn tâm lý có thể xảy ra sau sang chấn gồm: rối loạn lo âu, rối loạn phản ứng gắn bó, rối loạn stress sau sang chấn (PTSD), câm chọn lọc, rối loạn giấc ngủ và hành vi, hoặc các rối loạn chức năng thần kinh khác. Do đó, chuyên gia khuyến cáo cha mẹ nên theo dõi và đưa trẻ đến khám tại cơ sở chuyên môn về tâm lý lâm sàng nếu có nghi ngờ sang chấn.
Theo Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, mỗi năm Việt Nam ghi nhận từ 1.000–1.800 vụ xâm hại trẻ em, trong đó 80% là xâm hại tình dục. Gần 60% thủ phạm là người thân hoặc quen biết, đặt ra yêu cầu cảnh giác cao hơn ngay trong gia đình – nơi lẽ ra phải là nơi an toàn nhất với trẻ.
Trẻ em chưa biết nói hoàn toàn phụ thuộc vào người lớn trong việc nhận diện các dấu hiệu bất thường. Phát hiện muộn hoặc bỏ qua có thể khiến hậu quả trở nên nghiêm trọng.
Đồng thời, các bác sĩ nhấn mạnh tầm quan trọng của giáo dục giới tính từ sớm. Đây là cách hiệu quả giúp trẻ hiểu đúng về cơ thể, tự bảo vệ bản thân và tránh bị xâm hại hay trở thành người gây hại do thiếu hiểu biết.
Giáo dục giới tính cần phù hợp theo từng giai đoạn:
- Từ 0–3 tuổi: Dạy trẻ gọi tên đúng bộ phận cơ thể, nhận biết vùng riêng tư.
- Từ 3–6 tuổi: Dạy quyền từ chối, không giữ bí mật về cơ thể.
- Từ 6–12 tuổi: Phân biệt đụng chạm phù hợp – không phù hợp, hiểu về sự đồng thuận.
- Từ 12 tuổi: Hướng dẫn quan hệ lành mạnh, an toàn tình dục, ranh giới cảm xúc và ứng xử trên mạng xã hội.
Ngoài giáo dục giới tính, các chuyên gia cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng mạng lưới bảo vệ trẻ em đa tầng, với sự phối hợp giữa gia đình, ngành y tế, giáo dục và cộng đồng.
Cha mẹ cần chú ý các dấu hiệu bất thường như thay đổi hành vi, quấy khóc, vết thương ở vùng kín, không để trẻ ở một mình với người không đáng tin.
Bên cạnh đó, nhân viên y tế cần được đào tạo kỹ năng nhận diện dấu hiệu xâm hại ở trẻ nhỏ và phối hợp với các cơ quan chức năng. Đặc biệt, cộng đồng cần nâng cao nhận thức, không thờ ơ và chủ động báo cáo hành vi xâm hại trẻ em.
Vụ việc bé gái 3 tháng tuổi là hồi chuông cảnh tỉnh về sự cần thiết của các biện pháp phòng ngừa và giáo dục đúng đắn. Mỗi gia đình cần trở thành “vùng an toàn thực sự” để trẻ em được lớn lên khỏe mạnh, cả về thể chất và tinh thần.