An sinh xã hội Mô hình kép giúp dân giàu, quê hương xanh
Là địa phương ven biển, thường xuyên đối diện với những thách thức từ biến đổi khí hậu, tỉnh Thái Bình đã tìm ra một hướng đi đột phá là trồng rừng ven biển. Mô hình này không chỉ tạo "lá chắn xanh" vững chắc trước thiên tai mà còn mang lại nguồn thu nhập ổn định cho hàng trăm hộ nghèo, kiến tạo một tương lai bền vững cho cả con người và thiên nhiên.
Trồng rừng phòng hộ kết hợp tạo sinh kế
Từ năm 2021, huyện Thái Thụy đã tiên phong triển khai mô hình trồng rừng phòng hộ ven biển kết hợp tạo sinh kế cho người dân, đặc biệt chú trọng đến các hộ nghèo. Xã Thụy Trường nổi lên như một điểm sáng, nơi hàng chục héc ta rừng ngập mặn với các loài cây như sú, vẹt, đước đã được người dân chung tay cùng chính quyền và các tổ chức hỗ trợ gây dựng trên nền đất ngập mặn.
Mô hình này không chỉ đơn thuần là trồng cây để bảo vệ đất và nước mà còn mở ra một chuỗi sinh kế xanh đầy tiềm năng. Các hộ nghèo được tạo điều kiện tham gia vào các công việc như chăm sóc cây, tuần tra rừng, thu hái cây giống; đồng thời, được trang bị kỹ thuật bảo tồn rừng một cách bền vững. Nhờ đó, mỗi hộ gia đình có thêm nguồn thu nhập từ 2 đến 4 triệu đồng mỗi tháng, một khoản tiền không nhỏ giúp họ cải thiện cuộc sống.
Không dừng lại ở đó, những người dân có kinh nghiệm còn tận dụng các sản phẩm phụ từ rừng như lá vẹt khô, cành sú, vỏ đước để chế biến thành phân hữu cơ hoặc chất đốt sạch, tạo thêm một nguồn thu nhập ổn định. Những hoạt động nhỏ bé này khi được tích hợp đã tạo nên một nền kinh tế phụ trợ vững chắc ngay trong lòng rừng phòng hộ.
Tính đến đầu năm 2025, tổng diện tích rừng ven biển của Thái Bình đã đạt hơn 1.200 ha, với hơn 500 ha tập trung ở 3 xã Thụy Trường, Thụy Duyên và Nam Thịnh; một phần lớn trong số đó được mở rộng nhờ sự hỗ trợ từ Chương trình mục tiêu quốc gia về ứng phó với biến đổi khí hậu giai đoạn 2021 - 2025.
Hướng phát triển mới từ du lịch sinh thái
Một điểm đáng chú ý trong quá trình phát triển rừng ven biển ở Thái Bình là sự hình thành của mô hình du lịch sinh thái gắn liền với bảo tồn và trải nghiệm thiên nhiên. Xã Nam Thịnh đang thử nghiệm thành công mô hình "câu cá ven rừng" và phát triển các homestay cộng đồng. Du khách có cơ hội được chèo thuyền len lỏi vào rừng ngập mặn, khám phá hệ sinh thái độc đáo, trải nghiệm đánh bắt cá bằng lưới truyền thống và thưởng thức những món đặc sản địa phương tươi ngon.
Người dân tham gia mô hình du lịch được tập huấn kỹ lưỡng và hỗ trợ cải tạo nhà ở thành những điểm lưu trú thân thiện. Nhiều bạn trẻ địa phương đã trở thành những hướng dẫn viên du lịch bán thời gian, góp phần tạo thêm thu nhập và việc làm ngay tại quê hương. Bên cạnh đó, một số nhóm hộ còn mạnh dạn khởi động các dự án nuôi ngao, sò dưới tán rừng ven biển, một mô hình sản xuất kết hợp sinh thái đầy triển vọng.
Thành công của mô hình trồng rừng ven biển không thể không kể đến sự đồng hành và hỗ trợ từ các chính sách của tỉnh, Trung ương. Bên cạnh nguồn vốn từ các chương trình mục tiêu quốc gia, Thái Bình còn tích cực kêu gọi sự tham gia của các doanh nghiệp và tổ chức xã hội vào các dự án xanh. Các ngân hàng chính sách xã hội địa phương cũng tạo điều kiện thuận lợi cho các hộ nghèo tham gia mô hình lâm, ngư kết hợp bằng cách ưu tiên giải ngân nhanh chóng với lãi suất ưu đãi và thời gian vay linh hoạt.
Đặc biệt, các lớp tập huấn cộng đồng về biến đổi khí hậu, quản lý rừng cộng đồng đã giúp nâng cao nhận thức của người dân ven biển, thay đổi quan niệm từ việc xem rừng là vật cản trở sang trân trọng rừng như một nguồn sống quý giá. Những hộ dân từng có thời gian phá rừng để làm muối giờ đây đã tự nguyện trồng lại và chăm sóc rừng như chính tài sản của gia đình mình.
Khi thiên nhiên được bảo vệ và sinh kế của người dân được đảm bảo, hành trình giảm nghèo trở nên ý nghĩa và hiệu quả hơn bao giờ hết. Mô hình trồng rừng ven biển tại Thái Bình là một minh chứng sống động cho sự hài hòa giữa bảo tồn và phát triển. Tỉnh đang hướng tới mục tiêu nâng tổng diện tích rừng ven biển lên 1.500 ha vào năm 2030, đồng thời mở rộng các mô hình sinh kế dưới tán rừng như nuôi trồng thủy sản, du lịch sinh thái và sản xuất các sản phẩm phụ thân thiện với môi trường.
Với định hướng phát triển kinh tế gắn liền với bảo vệ môi trường và sự hỗ trợ sát sao từ các cấp chính quyền, hàng trăm hộ nghèo và cận nghèo ven biển Thái Bình đang có cơ hội tham gia vào chuỗi giá trị sinh thái xanh, sạch, bền vững, mở ra một tương lai tươi sáng hơn cho vùng đất này. Đây thực sự là một chiến lược giảm nghèo kiểu mới, nơi người dân đóng vai trò trung tâm, là chủ thể và cũng là người gìn giữ tài sản xanh vô giá của quê hương.