Thúc đẩy kết nối "mô hình thành phố song sinh" Long Thành - TP. Hồ Chí Minh

Những nhận định trên được đưa ra tại "Hội thảo chuyên đề Thúc đẩy kết nối Long Thành - TP. Hồ Chí Minh" do Báo Tuổi trẻ đã tổ chức vào chiều 27/6.

Tầm nhìn, cấu trúc của "mô hình thành phố song sinh"

Với sự chỉ đạo quyết liệt của Thủ tướng Chính phủ, dự án Cảng hàng không quốc tế Long Thành đã thành hình rõ nét. Qua khảo sát thực tế, hầu hết các hạng mục trọng điểm như đài kiểm soát không lưu, nhà ga hành khách, đường băng số 1… đều đang thi công đúng tiến độ. Các tuyến đường kết nối, hệ thống cao tốc Long Thành - Dầu Giây cũng đã cơ bản hoàn thành. Theo kế hoạch, dự án sẽ cơ bản hoàn thiện cuối năm 2025 và khai thác năm 2026.

Tuy nhiên, theo Phó Tổng biên tập Báo Tuổi Trẻ Trần Xuân Toàn, vấn đề đặt ra lớn hơn tiến độ xây dựng là khi siêu dự án đi vào hoạt động, Long Thành sẽ kết nối thế nào với các vùng để phát huy tối đa vai trò động lực phát triển? Làm sao để Long Thành tận dụng lợi thế kết nối với TP. Hồ Chí Minh - trung tâm tài chính thương mại lớn nhất cả nước, hệ thống cảng biển, logistics để lan tỏa phát triển.

“Chúng ta không chỉ cần kết nối cứng bằng hạ tầng giao thông mà còn trong logistics, tài chính, công nghiệp để phát huy tối đa hiệu quả đầu tư, tạo sức bật cho vùng kinh tế trọng điểm phía Nam”, ông Toàn chia sẻ.

Nhấn mạnh tầm quan trọng của tái cấu trúc không gian vùng Đông Nam Bộ, theo Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển TP. Hồ Chí Minh Trương Minh Huy Vũ, từ ngày 1/7 vùng Đông Nam Bộ sẽ cơ bản còn 3 địa phương cốt lõi: TP. Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Tây Ninh. Việc tái cấu trúc không gian phát triển rất quan trọng.

Theo đó, động lực phát triển không chỉ là sân bay mà là đô thị sân bay, với vốn đầu tư ước tính khoảng 40 tỷ USD, kết nối với Tân Sơn Nhất, cảng Cái Mép - Thị Vải, Cần Giờ và hệ thống logistics, cảng biển.

Đặt vấn đề liệu Long Thành và cụm cảng có thể trở thành động lực phát triển mạnh về công nghiệp, logistics, chế biến, ông Vũ cũng nhấn mạnh sáng nay Quốc hội đã thông qua chủ trương xây dựng Trung tâm Tài chính quốc tế TP. Hồ Chí Minh, từ đó dẫn vốn và tạo sức hút đầu tư mạnh hơn. Đặc biệt là đề án khu thương mại tự do 8.300ha tại Long Thành. Bởi, ở đâu có khu thương mại tự do gắn với cảng biển, sân bay thì sẽ tạo sức bật mạnh. Vấn đề là làm sao thiết kế giao thông kết nối, phát triển chuỗi khu công nghiệp, vành đai công nghiệp, logistics, dữ liệu số… một cách đồng bộ.

Cơ hội, giải pháp thực hiện

Nhiều ý kiến tại hội thảo đã nhấn mạnh, Long Thành không chỉ là một sân bay, mà là hạt nhân cho một đô thị sân bay hiện đại. Nếu tận dụng tốt sự kết nối, logistics và công nghiệp, đô thị này sẽ phát triển mạnh mẽ, mở rộng ra ngoài phạm vi sân bay Long Thành. Và khi được quy hoạch, phát triển đúng tầm, Long Thành và TP. Hồ Chí Minh có thể trở thành cặp đôi thành phố tiêu biểu của khu vực Đông Nam Á.

Trước cơ hội và giải pháp, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển TP. Hồ Chí Minh Trương Minh Huy Vũ chỉ rõ, thách thức hạ tầng đường vào sân bay là vấn đề lớn. Hiện, TP. Hồ Chí Minh đang rà soát mạng lưới metro, đường sắt kết nối Long Thành. Cần tính luôn đường sắt kết nối Bình Dương, Thủ Dầu Một hay Quận 7 - Cần Giờ. Phải tập trung cao cho các trục giao thông kết nối.

Ngoài ra, cần đặc biệt chú trọng kết nối về mặt thể chế và quy trình, cải cách thủ tục để tránh dự án lớn bị chậm tiến độ, đội vốn. Ông Trương Minh Huy Vũ đề xuất mở rộng cơ chế đặc thù Nghị quyết 98 của TP. Hồ Chí Minh cho cả vùng Đông Nam Bộ để thúc đẩy triển khai nhanh hạ tầng trọng điểm.

Nhận định sân bay Long Thành sẽ đóng vai trò hạt nhân thúc đẩy liên kết vùng mạnh mẽ, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP. Hồ Chí Minh Lê Hoàng Châu nhấn mạnh điểm nhấn quan trọng cho sự kết nối này chính là đề án khu thương mại tự do đang được tỉnh Đồng Nai xây dựng gần sân bay Long Thành, dự án được kỳ vọng mang theo nhiều khát vọng đóng góp cho sự phát triển của đất nước.

Dự toán tổng vốn đầu tư vào khoảng 16 tỷ USD, với tổng diện tích gần 8.300ha, quy hoạch thành bốn phân khu chức năng. Ông Châu cũng cho rằng, cần tiếp tục nghiên cứu để mở rộng thêm diện tích và quy mô khu thương mại tự do này, đồng thời đẩy mạnh kết nối với hệ thống cảng biển, từ đó gia tăng hiệu quả chuỗi logistics và tạo sức bật phát triển kinh tế vùng.

Tịnh Hà