Trường hợp nào mua bán đất bằng giấy viết tay có hiệu lực?

Luật sư Nguyễn Hoàng Thịnh, Đoàn Luật sư TP Hà Nội tư vấn cho câu hỏi này như sau:

Căn cứ theo quy định của Bộ luật Dân sự 2015 và Khoản 3 Điều 27 Luật Đất đai 2024, khi chuyển nhượng nhà đất phải công chứng hoặc chứng thực hợp đồng. Những trường hợp thực hiện giao dịch mua bán đất, nhưng không công chứng, chứng thực sẽ bị coi là giao dịch dân sự vô hiệu.

Tuy nhiên, không phải tất cả mọi trường hợp giao dịch mua bán đất không có công chứng chứng thực (tức trường hợp mua bán đất bằng giấy viết tay) đều vô hiệu. Trong đó, tại Khoản 1 Điều 42 Nghị định số 101/2024 quy định thủ tục đăng ký, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất đối với trường hợp đã chuyển quyền sử dụng đất nhưng chưa thực hiện thủ tục chuyển quyền theo quy định:

Các trường hợp sử dụng đất thông qua việc nhận chuyển quyền sử dụng đất không đúng quy định của pháp luật nhưng đã có đầy đủ chữ ký của các bên liên quan, chưa được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và không thuộc các trường hợp quy định tại Khoản 2 Điều này, thì được xử lý như sau:

Người đang sử dụng đất có thể thực hiện thủ tục đăng ký đất đai, xin cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất lần đầu theo quy định của Luật Đất đai và các văn bản hướng dẫn thi hành. Trong trường hợp này, không cần thực hiện thủ tục chuyển quyền sử dụng đất;

Cơ quan tiếp nhận hồ sơ không được yêu cầu người nhận chuyển quyền sử dụng đất nộp hợp đồng, văn bản chuyển quyền sử dụng đất theo quy định của pháp luật, trừ trường hợp giấy tờ về việc nhận thừa kế quyền sử dụng đất theo quy định tại Điểm d Khoản 1 Điều 28 của Nghị định này:

- Sử dụng đất do nhận chuyển quyền sử dụng đất trước ngày 1.7.2014 đối với trường hợp không có giấy tờ về quyền sử dụng đất quy định tại Điều 137 của Luật Đất đai;

- Sử dụng đất do nhận chuyển quyền sử dụng đất trước ngày 1.8.2024 mà có giấy tờ về quyền sử dụng đất quy định tại Điều 137 của Luật Đất đai;

- Sử dụng đất do nhận chuyển quyền sử dụng đất của người nhận thừa kế quyền sử dụng đất quy định tại Khoản 4 Điều 45 của Luật Đất đai".

Như vậy, đối với những trường hợp đang sử dụng đất do nhận chuyển nhượng trước ngày 1.7.2014, khi thực hiện thủ tục đề nghị cấp Giấy chứng nhận lần đầu cơ quan tiếp nhận hồ sơ không được yêu cầu người nhận chuyển nhượng nộp hợp đồng, văn bản chuyển quyền sử dụng đất theo quy định của pháp luật.

Điều này có nghĩa là cơ quan tiếp nhận hồ sơ không được yêu cầu người nhận chuyển nhượng nộp hợp đồng có công chứng hoặc chứng thực. Khi đó, việc mua bán đất thông qua giấy tờ viết tay không làm ảnh hưởng đến giá trị hiệu lực của giao dịch này.

Thái Yến