Tổng Liên đoàn Lao động Việt NamĐề xuất tăng lương tối thiểu cao nhất 9,2% từ ngày 1/1/2026

Điều chỉnh lương tối thiểu vùng là nhu cầu cấp bách

Theo Tổng LĐLĐVN, trên cơ sở tổng hợp báo cáo từ các LĐLĐ tỉnh, thành phố, công đoàn ngành Trung ương và tương đương, công đoàn tổng công ty trực thuộc Tổng LĐLĐVN về tình hình thực hiện Nghị định số 74/2024/NĐ-CP cho thấy, hầu hết các doanh nghiệp đã nghiêm túc thực hiện việc điều chỉnh tiền lương tại doanh nghiệp theo mức tăng bình quân 6%.

Tuy nhiên, một số doanh nghiệp chỉ điều chỉnh cho một bộ phận người lao động có mức lương thấp, chỉ để đóng bảo hiểm nên tiền lương thực tế của người lao động không tăng. Việc này phản ánh sự thiếu nghiêm túc trong thực thi pháp luật, cố tình “lách” luật hoặc có thể do doanh nghiệp thiếu năng lực tài chính.

Tổng LĐLĐVN đã khảo sát trong tháng 3 - 4/2025 với gần 3.000 người lao động trả lời phiếu tại 10 tỉnh, thành phố. Kết quả cho thấy, có 54,9% người lao động cho biết tiền lương, thu nhập của họ vừa đủ chi tiêu cơ bản của gia đình; 26,3% phải tằn tiện, chi tiêu kham khổ; 7,9% không đủ sống, phải làm thêm các công việc khác để có thêm thu nhập trang trải cuộc sống.

Trong bối cảnh thu nhập chưa đáp ứng được nhu cầu chi tiêu của gia đình dẫn đến tình trạng người lao động phải “thắt lưng buộc bụng”, tiết kiệm để bảo đảm cuộc sống; nhiều trường hợp người lao động phải vay mượn để chi trả cho các nhu cầu phát sinh đột xuất.

Kết quả khảo sát cũng cho thấy, chỉ có 55,5% người lao động có đủ điều kiện ăn thịt, cá trong tất cả các bữa ăn chính (không kể bữa ăn ca tại doanh nghiệp). Như vậy, còn một bộ phận không nhỏ chưa có mức dinh dưỡng ổn định, đầy đủ, ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất, hiệu quả, năng suất lao động.

Theo Tổng LĐLĐVN, thu nhập thấp là yếu tố chính ảnh hưởng đến các quyết định hôn nhân và sinh con của người lao động. Cụ thể, 72,6% người chưa lập gia đình cho biết tiền lương là nguyên nhân chính ảnh hưởng đến quyết định lập gia đình của họ; 72,5% người đã lập gia đình lo ngại về khả năng tài chính khi sinh thêm con do chi phí nuôi dạy, đặc biệt là giáo dục và y tế.

Hơn 53,3% người lao động cho rằng lương chỉ đáp ứng một phần chi phí giáo dục con cái; 6,9% người lao động cho biết tiền lương của họ không đáp ứng được nhu cầu chi cho giáo dục con cái, cho thấy gánh nặng tài chính đang ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cuộc sống và cơ hội phát triển của thế hệ sau.

Cùng với đó, đại đa số người lao động không có khả năng tài chính để chủ động chăm sóc sức khỏe toàn diện, đặc biệt khi gặp các vấn đề y tế nghiêm trọng hoặc cần điều trị dài hạn.

Với thực trạng trên, Tổng LĐLĐVN cho rằng, việc tiếp tục điều chỉnh sớm tiền lương tối thiểu vùng là quan trọng, cấp bách và hết sức cần thiết đối với bản thân và gia đình người lao động.

Bảo đảm người lao động có đủ thu nhập trang trải cuộc sống

Căn cứ Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 21/5/2018 của Ban Chấp hành Trung ương về cải cách chính sách tiền lương đối với cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang và người lao động trong doanh nghiệp; Điều 91 Bộ luật Lao động 2019: “Mức lương tối thiểu là mức lương thấp nhất được trả cho người lao động làm công việc giản đơn nhất trong điều kiện lao động bình thường nhằm bảo đảm mức sống tối thiểu của người lao động và gia đình họ, phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội”.

Đồng thời, bám sát các yếu tố được nêu tại khoản 3, Điều 91, Bộ luật Lao động 2019 để xác định mức lương tối thiểu của người lao động: “Mức lương tối thiểu được điều chỉnh dựa trên mức sống tối thiểu của người lao động và gia đình họ; tương quan giữa mức lương tối thiểu và mức lương trên thị trường; chỉ số giá tiêu dùng, tốc độ tăng trưởng kinh tế; quan hệ cung, cầu lao động; việc làm và thất nghiệp; năng suất lao động; khả năng chi trả của doanh nghiệp.”

Năm 2024, năng suất lao động tăng 5,88% so với năm 2023, vượt chỉ tiêu Quốc hội giao. Mục tiêu của chiến lược tăng năng suất lao động đến năm 2030 của Việt Nam là đạt trên 6,5%/năm. Về chính sách hỗ trợ doanh nghiệp trong năm 2025, nhiều chính sách hỗ trợ doanh nghiệp đã và đang được triển khai, tập trung vào việc giảm, giãn, hoãn và miễn thuế, phí, lệ phí, cũng như hỗ trợ tiếp cận đất đai và tài chính.

Đặc biệt, Bộ Chính trị, Quốc hội, Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách được đánh giá là những “cú hích” tạo động lực cho kinh tế tư nhân phát triển mạnh mẽ.

Cùng với đó, năm 2025 có ý nghĩa đặc biệt quan trọng, là năm tăng tốc, bứt phá để về đích để thực hiện thắng lợi Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2021 - 2025, năm diễn ra nhiều sự kiện trọng đại của đất nước. Năm 2026, đất nước tròn 40 năm “đổi mới”, là năm diễn ra Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng, cũng là năm bắt đầu triển khai Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2026 - 2030, đánh dấu bước chuyển mình quan trọng trong quá trình phát triển của đất nước...

Từ những căn cứ trên, theo Tổng LĐLĐVN, cần thiết phải xây dựng chính sách tiền lương hợp lý, bảo đảm người lao động có đủ thu nhập để trang trải cuộc sống và có tích lũy.

Thực tế tại các quốc gia và nhiều doanh nghiệp cho thấy, việc tăng lương không chỉ mang lại lợi ích cho người lao động, mà còn là động lực giúp tăng năng suất lao động, thúc đẩy doanh nghiệp phát triển nhanh, mạnh, là tiền đề gắn bó giữa người lao động với doanh nghiệp.

Do đó, Tổng LĐLĐVN đề xuất thời điểm điều chỉnh mức lương tối thiểu từ ngày 1.1.2026. Về mức điều chỉnh lương tối thiểu theo tháng, Tổng LĐLĐVN đề xuất 2 phương án:

Về điều chỉnh lương tối thiểu giờ, Tổng LĐLĐVN đề nghị xác định mức lương tối thiểu giờ dựa trên quy đổi lương tối thiểu tháng và có hệ số điều chỉnh

Ngọc Châm