Khi Tuồng bước vào không gian sáng tạo: Di sản được cảm bằng nhịp đập của thời đại
Một đêm giữa phố cổ Hà Nội, nơi thường chỉ quen với ánh sáng chớp nhoáng và nhịp bass điện tử, nghệ thuật Tuồng cổ bất ngờ xuất hiện và khiến cả không gian lặng đi. Không còn sân khấu truyền thống, không còn ranh giới giữa nghệ sĩ và khán giả, Tuồng đã bước vào một thế giới khác, và vẫn khiến người xem trẻ tuổi xúc động.
Giữa ánh sáng techno, Tuồng bước lên “sân khấu” của người trẻ
Đúng vào nửa đêm ngày 26 tháng 5 năm 2025, Entropy Cocktail Club tại số 15 Đào Duy Từ (quận Hoàn Kiếm, Hà Nội) trở thành điểm dừng chân đặc biệt của Tuồng. Trong đêm nghệ thuật thử nghiệm mang tên “Ái Long Địa #3: Tuồng Meets Techno”, âm nhạc điện tử vốn sôi động dần nhường chỗ cho tiếng trống, tiếng hát gằn và bước đi khoan thai của nghệ sĩ Tuồng.
Không gian thường dành cho những đêm sôi động bỗng im bặt trong gần 30 phút. Hai trích đoạn của vở "Ôn Đình chém Tá" được trình diễn bởi các nghệ sĩ Trọng Văn, Đình Thuận, Tuấn Hiệp và Nghệ sĩ Ưu tú Hải Vân đã khiến khán phòng đắm chìm vào nhịp điệu cổ truyền. Những ánh nhìn sắc lẹm, động tác uyển chuyển và tiếng hát đầy nội lực vang lên trong nền ánh sáng techno lập lòe, tạo nên một sân khấu chưa từng có trong đời sống nghệ thuật đô thị.
Đạo diễn Trần Văn Long, người dàn dựng tiết mục trong chương trình, cho biết điều khiến ông trăn trở nhất không phải là cách dàn cảnh mà là việc khán giả có sẵn lòng lắng nghe Tuồng trong một không gian vốn không dành cho nó. Nhưng rồi chính ánh mắt chăm chú, sự yên lặng bất ngờ từ khán giả trẻ đã làm thay đổi hoàn toàn suy nghĩ ấy.
Cảm xúc không cần ngôn ngữ, chỉ cần được đặt đúng nơi
“Chúng tôi không làm khác đi Tuồng, chỉ đặt nó vào bối cảnh mà người trẻ có thể nghe thấy, nhìn thấy và cảm thấy bằng ngôn ngữ của họ.” Đó là chia sẻ chân thành từ nghệ sĩ Đình Thuận, người trực tiếp biểu diễn trong đêm. Với anh, những chương trình như “Ái Long Địa” chính là minh chứng rằng Tuồng chưa bao giờ lỗi thời. Nó chỉ chưa từng được trao cơ hội để người trẻ nhận ra hình ảnh của chính mình trong di sản ấy.
Nghệ sĩ Ưu tú Hải Vân cũng không giấu được sự xúc động. Dù khán giả không hiểu hết nội dung, họ vẫn dõi theo từng nhịp bước, từng tiếng hát với một sự tập trung mà không dễ có được. Điều đó, theo ông, không đến từ kỹ thuật hay hiệu ứng sân khấu, mà từ chính tinh thần tôn trọng của người trẻ dành cho một giá trị văn hóa từng bị xem là xa cách.
Ông cũng đánh giá cao tinh thần của đội ngũ trẻ thuộc nhóm ENTROPY. Họ không tìm đến nghệ sĩ Tuồng để "làm mới" hay "cách tân", mà để học, để hiểu và cùng tìm đường đưa Tuồng bước vào đời sống hôm nay một cách tự nhiên. Chính sự nghiêm túc đó đã khiến những người nghệ sĩ gạo cội cảm thấy được thấu hiểu, được đồng hành và tiếp thêm lý do để tiếp tục bước đi trên hành trình sáng tạo.
Đêm nghệ thuật không chỉ là một buổi diễn, mà là một cuộc gặp gỡ hiếm hoi giữa hai thế hệ, hai nhịp sống. Khi người trẻ được tiếp cận di sản bằng chính cảm xúc và trải nghiệm riêng, thì nghệ thuật truyền thống cũng không còn ở phía sau. Nó đang sống lại, từng bước, từng nhịp trống, từng ánh nhìn – ngay giữa phố thị hôm nay.