Báo chí "bán" gì trong thời đại số?

Vấn đề sống còn này là trọng tâm của phiên thảo luận “Nguồn thu trong thời đại số: Không chỉ quảng cáo, báo chí phải bán được nhiều thứ hơn!” sáng 20/6, trong khuôn khổ Diễn đàn Báo chí toàn quốc 2025.

"Bán" giá trị ngoài tin tức: Cuộc lột xác về tư duy

Nguồn thu luôn là mối quan tâm hàng đầu của các cơ quan báo chí. Ông Nguyễn Văn Bá, Tổng Biên tập Báo Vietnamnet cho rằng, trong một thời đại mà tốc độ phân phối thông tin đang vượt qua cả khả năng sản xuất, nguồn thu - vấn đề sống còn của báo chí - không thể chỉ trông vào quảng cáo. Mô hình kinh tế báo chí truyền thống đang bị thử thách khốc liệt trước những thay đổi về công nghệ, hành vi người dùng và trật tự truyền thông mới.

Báo chí được coi là “người dẫn đường” cho xã hội về thông tin, nhận thức và định hướng dư luận. Tuy nhiên, giữa kỷ nguyên số, vai trò ấy đang bị thách thức bởi một câu hỏi rất thực tế: Báo chí sống bằng gì? Nếu coi báo chí là một nghề, thì như mọi nghề khác, nó phải tự nuôi được chính mình. Báo chí không thể sống mãi bằng lý tưởng hay tồn tại nếu không có dòng tiền.

Thực trạng hiện nay cho thấy: Quảng cáo truyền thống đang tụt dốc. Các dịch vụ truyền thông tiềm ẩn nhiều rủi ro. Các sự kiện dễ bị thương mại hóa quá mức. Thu phí độc giả vẫn chưa đạt được hiệu quả mong muốn. Ngân sách nhà nước là cần thiết nhưng không thể là chỗ dựa duy nhất. Câu hỏi đặt ra là làm thế nào để có đủ tiền cho tờ báo hoạt động, và xa hơn là báo chí có thể tự đứng vững bằng chính giá trị của mình mà không bị lệ thuộc?

Để sống còn, báo chí phải biết “bán” nhiều thứ hơn là chỉ nội dung tin tức. Ngành báo chí cần học cách tạo ra giá trị ngoài tin tức: từ dịch vụ thông tin chuyên sâu, tổ chức sự kiện, khai thác dữ liệu, tư vấn chiến lược thương hiệu, cho đến chính niềm tin mà mình đã tạo dựng. Đây không chỉ là thách thức mà còn là một cuộc lột xác về tư duy vận hành của toàn ngành.

Sáng tạo sản phẩm và chủ động định giá

Báo chí có thể học hỏi gì từ doanh nghiệp trong cách tạo ra dòng tiền bền vững? Tại sao có những tờ báo "bán được mình" với giá hàng triệu USD, trong khi có những nơi không đủ ngân sách trả nhuận bút? Giữa bối cảnh kinh tế số, đâu là giới hạn và đâu là cơ hội để báo chí trở thành một chủ thể kinh tế thực sự?... Phiên thảo luận không chỉ dừng lại ở “nguồn thu” mà đi sâu vào sự sống còn của một ngành đang tìm lại giá trị cốt lõi trong kỷ nguyên biến động.

Bà Phan Đặng Trà My, Phó Tổng Giám đốc VCcorp, khẳng định kinh doanh quảng cáo báo chí không thể đứng ngoài dòng chảy đổi mới sáng tạo. Bà cho rằng, giá trị cốt lõi của báo chí là bất biến, nhưng cần liên tục sáng tạo sản phẩm báo chí và cách thức kinh doanh báo chí. Thực tế, báo chí không thiếu nội dung để xuất bản, nhưng lại đang thiếu các sản phẩm thương mại để bán ra thị trường.

Báo chí cần chủ động định giá, định vị, và chuyển hóa các giá trị của mình thành những sản phẩm mà doanh nghiệp có thể mua, đồng thời định hình cách doanh nghiệp mua một cách chủ động. Điều này đòi hỏi báo chí phải chuyển trọng tâm từ việc chỉ bán quảng cáo hoặc đăng tin sang xây dựng các mô hình kinh doanh đáp ứng nhu cầu thị trường.

Việc đa dạng hóa nguồn thu, sáng tạo sản phẩm thương mại và thay đổi tư duy vận hành là những yếu tố then chốt giúp ngành báo chí tìm thấy con đường tồn tại và phát triển bền vững trong kỷ nguyên số.

Ngọc Phương