Nơi mảnh đất cội nguồn báo chí cách mạng

Trường dạy làm báo đầu tiên của cách mạng Việt Nam

Ngay sau Cách mạng tháng Tám, gần 10 tờ báo được thành lập và hoạt động với khoảng 300 người làm báo. Năm 1949, cuộc kháng chiến chống Pháp bước vào giai đoạn ác liệt. Nhiệm vụ đẩy mạnh tuyên truyền báo chí để thực hiện các nhiệm vụ cách mạng trong giai đoạn chuẩn bị tổng phản công và tổng phản công thắng lợi theo chỉ đạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh, được Tổng bộ Việt Minh và Đoàn Báo chí Kháng chiến chủ động thực hiện với sáng kiến xúc tiến thành lập Trường dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng.

Trong vòng 3 tháng, từ ngày 4/4/1949 đến ngày 6/7/1949, Trường đã tổ chức thành công khóa đào tạo ngắn hạn đặc biệt của mình. Do hoàn cảnh kháng chiến, Trường chỉ tổ chức được duy nhất khóa học này.

Hơn 40 học viên lớp viết báo ngày ấy đều là những phóng viên, nhà báo giỏi, giàu kinh nghiệm của nhiều tờ báo hàng đầu cả nước. Thời gian 3 tháng đã giúp các học viên lĩnh hội một chương trình đồ sộ gồm cả lý thuyết, chuyên môn và thực hành đủ các thể loại báo chí. Ngoài những giờ học trên lớp, các học viên còn được nghe các buổi nói chuyện ngoại khóa để tạo không khí cởi mở và vui vẻ hơn. Trong phần thực hành, các học viên được tổ chức đưa đi xuống các vùng sản xuất chè để tìm hiểu cách làm chè thủ công của người dân địa phương. Sau đó, các tác phẩm thu hoạch được nộp về, chọn lọc và đăng trên tờ báo của lớp mang tên “Bút mới”. Hơn 30 giảng viên tham gia giảng dạy gồm những đồng chí lãnh đạo giàu kinh nghiệm về chính trị, phong phú về lý luận, thực tiễn và là những nhà hoạt động văn hóa văn nghệ, trí thức cách mạng có tên tuổi.

Đặc biệt quan tâm đến Trường dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã hai lần gửi thư cho các học viên. Người biểu dương và nhắc 4 điểm chính về nhiệm vụ, tôn chỉ, mục đích, đối tượng của mỗi tờ báo, mục tiêu của báo chí. Người nhắn nhủ: "...Lớp này là lớp học viết báo đầu tiên, tôi mong các chú và các cô, thi đua nhau học và hành cho xứng đáng là những người tiên phong trên mặt trận báo chí. Báo chí cũng phải thực hiện khẩu hiệu "Tất cả để chiến thắng!".

Những dặn dò của Chủ tịch Hồ Chí Minh với các học viên Trường dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng đã trở thành cẩm nang cho người làm báo cách mạng, đến nay vẫn là giáo trình chuẩn mực về nghề báo.

Từ mảnh đất Thái Nguyên, đội ngũ người viết báo được đào tạo, bồi dưỡng, các học viên sau khi tốt nghiệp ngôi trường mái nứa tranh tre giữa đại ngàn Việt Bắc đã có bước trưởng thành quan trọng và tỏa đi các chiến trường. Nhiều người đã trở thành các cây bút trụ cột của nhiều cơ quan báo chí hoặc trong lĩnh vực văn hóa văn nghệ nước nhà.

Di tích quốc gia Địa điểm Trường dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng mới, khánh thành tháng 8 năm 2024 là một sự kiện vô cùng ý nghĩa, bởi đây là hoạt động đầu tiên của Hội Nhà báo Việt Nam trong chuỗi hoạt động hướng tới kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam (21/6/1925 – 21/6/2025), 75 năm Ngày thành lập Hội Nhà báo Việt Nam (21/4/1950 – 21/4/2025). Với sự đồng hành của Tập đoàn Dầu khí quốc gia Việt Nam, công trình gồm: Nhà trưng bày - Bảo tàng thu nhỏ về Trường dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng; Nhà sàn - Bảo tàng thu nhỏ trưng bày về Báo chí Chiến khu Việt Bắc 1946 - 1954; Phù điêu với 48 chân dung các thành viên Ban Giám hiệu, giảng viên và học viên của Trường; Hội trường trong lòng đồi phục vụ hội nghị, hội thảo và các hoạt động khác, có sức chứa trên 150 người và quảng trường mini phục vụ tổ chức sự kiện, rộng 200m².

Tại huyện Định Hóa còn có nhiều di tích của các cơ quan báo chí. Báo Nhân dân đã xuất bản số đầu tiên tại xã Quy Kỳ ngày 11/3/1951. Tiền thân của Báo Nhân dân là Báo Sự thật ra mỗi tháng hai kỳ, khổ nhỏ, in tại Nhà in Lê Hồng Phong, đặt tại thôn Khuôn Nhà, xã Quy Kỳ. Báo Quân đội nhân dân ra số đầu tiên ngày 20/10/1950 tại xã Định Biên.

Các di tích này cũng đã đầu tư tu bổ di tích, dựng bia và được xếp hạng di tích quốc gia. Hàng năm, nhân ngày truyền thống, các cơ quan báo đều tổ chức cho cán bộ, phóng viên về nguồn, tặng quà gia đình chính sách, học sinh nghèo vượt khó tại ATK, thể hiện tinh thần uống nước nhớ nguồn, trân trọng và tri ân những người có công với cách mạng, nền báo chí cách mạng. Những địa chỉ đỏ này là nơi kết nối lịch sử, hiện tại và tương lai của báo chí cách mạng Việt Nam, giúp thế hệ người làm báo hôm nay hiểu thêm về điều kiện sống và làm việc của thế hệ những nhà báo đi trước, những khó khăn và hy sinh xương máu để làm nghề, đồng hành và đóng góp vào thắng lợi của cách mạng. Đồng thời, đáp ứng nhu cầu nghiên cứu, tìm hiểu, du lịch về nguồn của nhân dân.

Từ dấu son đầu tiên Trường dạy làm báo Huỳnh Thúc Kháng (xã Tân Thái, huyện Đại Từ, Thái Nguyên), đến nay cả nước có trên 10 cơ sở đang đào tạo ngành báo chí. Thời điểm cuối năm 2024, có 884 cơ quan báo chí, khoảng 41.000 người, trong đó 21.000 người được cấp thẻ nhà báo làm việc trong lĩnh vực báo chí .

Đổi thay tại vùng chiến khu xưa

Mảnh đất Định Hóa đã có những đổi thay đến bất ngờ, từ một địa phương khó khăn, Định Hóa đã vươn lên trở thành huyện đạt chuẩn NTM (22 xã đạt chuẩn NTM, trong đó có 3 xã đạt chuẩn NTM nâng cao; thị trấn Chợ Chu đạt chuẩn đô thị văn minh)

Xã Điềm Mặc, trung tâm ATK kháng chiến năm xưa đạt chuẩn NTM nâng cao năm 2024. Thu nhập bình quân của người dân đạt trên 55 triệu đồng/người/năm, tỷ lệ nghèo đa chiều còn dưới 5%. Những con đường trục xã, liên xã, đường trục xóm, liên xóm 100% cứng hóa. Thời điểm này xã đang chuẩn bị sáp nhập với xã Phú Đình, có thêm nhiều cơ hội phát huy tiềm năng là “trái tim” của “thủ đô gió ngàn” trong phát triển kinh tế, xã hội.

Trở lại xã Định Biên, cảm nhận rõ về một vùng nông thôn miền núi khởi sắc. Năm 2022, xã Định Biên đã hoàn thành 19/19 tiêu chí NTM. Đời sống vật chất, tinh thần của người dân được ngày càng được nâng cao, cơ cấu kinh tế của xã dịch chuyển đúng hướng, hạ tầng nông thôn được đầu tư khang trang. Hiện trên địa bàn xã có 18 điểm di tích lịch sử, trong đó có 2 di tích lịch sử đã được xếp hạng, công nhận di tích cấp Quốc gia đặc biệt, 2 di tích lịch sử cấp Quốc gia, 2 di tích lịch sử cấp tỉnh.

Bí thư Huyện ủy Định Hóa Nguyễn Đức Lực chia sẻ, trong chặng đường vừa qua, địa phương đã nhận được rất nhiều tình cảm và sự quan tâm giúp đỡ của nhân dân cả nước, các bộ ngành Trung ương, đặc biệt là các cơ quan báo chí và những người làm báo. Phát huy truyền thống mảnh đất ATK, huyện đang nỗ lực nâng cao mức thu nhập bình quân đầu người, phấn đấu đến hết năm 2025 tỷ lệ nghèo đa chiều giảm còn dưới 6,5%; tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm y tế đạt 100%; có 25,4% trường học đạt chuẩn quốc gia mức độ 2; tỷ lệ thu gom, xử lý rác thải rắn đạt 95%; tỷ lệ khu, cụm công nghiệp có hệ thống xử lý nước thải tập trung đạt tiêu chuẩn đạt 100%; tỷ lệ người dân được sử dụng nước sạch từ công trình cấp nước tập trung đạt hơn 95%.

Cùng với đó, huyện đẩy mạnh chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp; phát triển trồng trọt, chăn nuôi theo hướng sản xuất hàng hóa tập trung, đặc biệt chú trọng phát triển các sản phẩm nông nghiệp chủ lực của địa phương như lúa, chè, quế, lâm nghiệp, nâng cao giá trị sản xuất nông nghiệp bảo đảm tốc độ tăng trưởng bình quân 4%/năm, giá trị sản phẩm trên 1ha đất nông nghiệp năm 2025 đạt 115 triệu đồng. Mục tiêu đến năm 2025, huyện có từ 25 sản phẩm đạt sản phẩm OCOP trở lên, trong đó có từ 2 sản phẩm đạt 4 sao. Phấn đấu đến hết năm 2025 có 3 xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu, 7 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao.

Đồng Văn Thưởng