Nam Định: Nhiều tồn tại, hạn chế tại các mỏ khoáng sản làm vật liệu xây dựng

Cần chặt chẽ hơn trong công tác quản lý

Theo KLTT, công tác quản lý hoạt động khoáng sản nói chung trên địa bàn tỉnh đã được Tỉnh ủy, UBND tỉnh quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo. UBND tỉnh và các cấp, các ngành của tỉnh đã ban hành nhiều văn bản để tổ chức thực hiện.

Tuy nhiên, theo cơ quan thanh tra vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế trong việc quản lý công tác thăm dò, khảo sát, quy hoạch, cấp phép, khai thác, vận chuyển đối với các mỏ khoáng sản làm vật liệu xây dựng trên địa bàn tỉnh. Cụ thể:

Trong công tác tham mưu ban hành văn bản, Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) phối hợp với các sở, ngành liên quan để tham mưu UBND tỉnh trình HĐND tỉnh ban hành Nghị quyết về phí bảo vệ môi trường đối với khai thác khoáng sản áp dụng tại địa phương còn chậm; Sở TN&MT chậm tham mưu UBND tỉnh trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt khu vực cấm hoạt động khoáng sản theo quy định trong giai đoạn 2019-2023;

Giấy phép khai thác khoáng sản có tọa độ các điểm khép góc chưa phù hợp với diện tích khu vực khai thác; phương án cải tạo, phục hồi môi trường được phê duyệt chưa phù hợp (Giấy phép khai thác khoáng sản cấp cho Công ty Cổ phần Vật liệu xây dựng Điền Xá); có phần diện tích khu vực khai thác theo mặt bằng quy hoạch của dự án không nằm trong khu vực khai thác nguyên liệu (Giấy phép khai thác khoáng sản cấp cho Công ty TNHH MTV Tường Giang).

Sở TN&MT khi thẩm định, trình UBND tỉnh phê duyệt tiền cấp quyền/trúng đấu giá quyền khai thác khoáng sản áp dụng chưa đúng hệ số quy đổi theo quy định dẫn đến tính chưa đúng tiền cấp quyền/ trúng đấu giá quyền khai thác khoáng sản.

Tuy vậy, theo đề nghị của Sở Nông nghiệp và Môi trường, UBND tỉnh đã ban hành các Quyết định điều chỉnh tiền cấp quyền khai thác khoáng sản đất và các Quyết định điều chỉnh tiền trúng đấu giá quyền khai thác khoáng sản cát theo quy định.

Các mỏ khai thác đất đã tự cắm mốc theo các điểm khép góc thể hiện trên bản đồ theo Báo cáo kinh tế - kỹ thuật và khai thác khoáng sản theo các điểm mốc hoặc Biên bản bàn giao đất thuê, nhưng không có Biên bản bàn giao mốc giới của các điểm khép góc khu vực khai thác do Sở TN&MT, Công ty và chính quyền địa phương lập theo quy định

"Những tồn tại, hạn chế nêu trên trách nhiệm thuộc về Sở TN&MT (nay là Sở Nông nghiệp và Môi trường); Phòng Tài nguyên Nước và Khoáng sản (nay là Phòng Biển và Khoáng sản) là đơn vị thẩm định, tham mưu cho Giám đốc Sở thực hiện các nhiệm vụ trên", cơ quan thanh tra chỉ rõ.

Thu hồi nộp ngân sách nhà nước hơn 1 tỷ đồng

Đáng lưu ý, đối với việc tổ chức hoạt động khai thác khoáng sản trên địa bàn, thanh tra tỉnh cũng chỉ ra hàng loạt các vi phạm tại các đơn vị khai thác khoáng sản. Cụ thể:

Các công ty đều không lắp đặt hệ thống camera, không lắp đặt trạm cân giám sát sản lượng khoáng sản khai thác thực tế là thực hiện chưa đúng quy định (trừ Công ty Cổ phần Sông Đà Hà Nội, Công ty Cổ phần ĐTXD Nam Đại Thành).

Một số mỏ khoáng sản chậm khai thác, chưa khai thác hết công suất, không đảm bảo tiến độ khai thác như trong dự án đầu tư: Công ty Cổ phần VLXD Xuân Châu, Công ty Cổ phần VLXD Việt Hùng, Công TNHH Hoàng Tuấn, Công ty TNHH Tuấn Sinh.

Một số mỏ khoáng sản trong thời kỳ thanh tra chưa có Quyết định bổ nhiệm giám đốc điều hành mỏ (Công ty Cổ phần Gạch ngói Nam Ninh, Công ty Cổ phần Mừng Xuân); bổ nhiệm Giám đốc điều hành mỏ chưa đúng quy định (Công ty Cổ phần VLXD Hùng Cường, Công ty Cổ phần Xây dựng và Thương mại Thanh Tâm, Công ty TNHH Hoàng Tuấn) hoặc có chứng chỉ chưa phù hợp (Công ty Cổ phần VLXD Điền Xá, Công ty TNHH MTV Tường Giang, Công ty Cổ phần VLXD Xuân Châu, Công ty CP VLXD Việt Hùng, Công ty TNHH Tuấn Sinh) là thực hiện chưa đúng quy định tại Điều 62 Luật Khoáng sản năm 2010.

Công ty Cổ phần Mừng Xuân chưa lập hồ sơ đề xuất cấp Giấy phép môi trường cho dự án khai thác khoáng sản theo quy định tại khoản 2 Điều 39 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020; một số đơn vị thực hiện chưa đầy đủ nghĩa vụ quan trắc môi trường theo quy định tại khoản 2 Điều 106 Luật Bảo vệ môi trường năm 2020.

Công ty Cổ phần VLXD Việt Hùng, Công ty TNHH Tuấn Sinh không nộp Báo cáo quản lý chất thải nguy hại cho Sở Tài nguyên và Môi trường theo quy định.

Công ty CP Gạch ngói Nam Ninh, Công ty TNHH MTV Tường Giang, Công ty CP Mừng Xuân kê khai chưa chính xác sản lượng tài nguyên khai thác, dẫn đến kê khai và nộp thiếu thuế tài nguyên và phí bảo vệ môi trường.

Công ty CP ĐTXD Nam Đại Thành, Công ty CP Sông Đà Hà Nội, Công ty CP Gạch ngói Nam.

Ninh, Công ty TNHH MTV Tường Giang kê khai thiếu phí bảo vệ môi trường do chưa tính hệ số khai thác mỏ lộ thiên.

Theo thanh tra tỉnh, tổng số tiền các đơn vị khai thác khoáng sản đã kê khai và nộp thiếu là 1,13 tỷ đồng (thuế tài nguyên là 141 triệu đồng, phí bảo vệ môi trường là 991 triệu đồng). Trách nhiệm đối với những tồn tại, hạn chế nêu trên thuộc về các đơn vị khai thác khoáng sản có hành vi vi phạm đã nêu.

Qua thanh tra, Chánh Thanh tra tỉnh đã ban hành các Quyết định thu hồi tiền vào Ngân sách nhà nước, gồm: Quyết định thu hồi số tiền 12,2 triệu đồng của Công ty Cổ phần Đầu tư và Xây dựng Nam Đại Thành; Quyết định thu hồi số tiền 959 triệu đồng của Công ty Cổ phần Sông Đà Hà Nội; Quyết định thu hồi số tiền 22,4 triệu đồng của Công ty Cổ phần Mừng Xuân; Quyết định thu hồi số tiền 32,9 triệu đồng của Công ty TNHH MTV Tường Giang; Quyết định thu hồi số tiền 105,7 triệu đồng của Công ty Cổ phần Gạch Ngói Nam Ninh vào ngân sách Nhà nước do các đơn vị kê khai và nộp thiếu thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường. Đến nay, các công ty đã thực hiện nghiêm các Quyết định.

Cần quy định rõ trách nhiệm, chức năng của các ngành

Từ những vi phạm trên thanh tra tỉnh đề nghị Sở Nông nghiệp và Môi trường chỉ đạo tổ chức kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm của đơn vị, cá nhân có liên quan, kịp thời chấn chỉnh khắc phục và có hình thức xử lý theo quy định. Chỉ đạo các đơn vị khai thác khoáng sản chấn chỉnh, khắc phục và có hình thức xử lý theo quy định đối với các tồn tại, hạn chế đã nêu.

Theo dõi, đôn đốc các đơn vị khai thác khoáng sản thực hiện nghiêm các Quyết định điều chỉnh tiền cấp quyền, Quyết định điều chỉnh tiền trúng đấu giá quyền khai thác khoáng sản mà UBND tỉnh đã ban hành; đôn đốc, hướng dẫn các đơn vị khai thác khoáng sản nộp đầy đủ tiền ký quỹ, cải tạo phục hồi môi trường theo quy định. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát và xử lý vi phạm hành chính đối với các chủ đầu tư khai thác khoáng sản.

Trên cơ sở những khó khăn, vướng mắc của các đơn vị trong quá trình thực hiện các quy định của pháp luật liên quan đến công tác khoáng sản, Thanh tra tỉnh cũng đề nghị Thanh tra Chính phủ xem xét, đề xuất Chính phủ ban hành: Quy định rõ trách nhiệm, chức năng, nhiệm vụ của các ngành Công thương, Xây dựng, Thuế trong việc phối hợp với ngành Nông nghiệp và Môi trường giám sát sản lượng khai thác gắn với vận chuyển, tiêu thụ khoáng sản; ngành Công an, Bộ đội Biên phòng trong việc tuần tra, kiểm soát hoạt động khoáng sản, đấu tranh phòng, chống, xử lý các hành vi vi phạm trên sông, trên biển; chính quyền cấp xã trong phát hiện, ngăn chặn, xử lý các hành vi vi phạm Luật Khoáng sản trên địa bàn quản lý.

Quy định về hạn mức, trình tự, thủ tục và hướng dẫn thực hiện việc thu hồi, chấm dứt quyền khai thác khoáng sản đối với trường hợp chủ đầu tư đã trúng đấu giá nhưng chậm triển khai thực hiện các bước công việc để đi vào khai thác.

Cùng với đó, đề nghị Bộ Tài chính sớm ban hành văn bản quy định mức thu, quản lý, sử dụng phí thẩm định Đề án đóng cửa mỏ khoáng sản, nghiệm thu thực hiện Đề án đóng cửa mỏ để các đơn vị có cơ sở thực hiện.

Đỗ Anh - Hà Chi