ĐBQH Đặng Bích Ngọc (Hòa Bình): Chống lãng phí để tạo nguồn lực phát triển

Đặt ngang với nhiệm vụ chống tham nhũng

Góp ý tại phiên thảo luận, đại biểu Đặng Bích Ngọc cho rằng: Trong thời gian qua, thực hành tiết kiệm, chống lãng phí đã được đặt ở vị trí tương đương với nhiệm vụ phòng, chống tham nhũng. Điều này thể hiện rõ qua sự quan tâm, chỉ đạo sâu sát của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, đặc biệt là Tổng Bí thư - người đã nhiều lần nhấn mạnh vai trò của tiết kiệm, chống lãng phí trong xây dựng và phát triển đất nước.

Các nghị quyết, chỉ thị, kết luận liên tiếp được ban hành, tạo nền tảng chính trị và pháp lý để toàn hệ thống chính trị và toàn dân cùng vào cuộc. Nhờ đó, nhận thức của cán bộ, công chức và người dân đã có nhiều chuyển biến tích cực, từng bước hình thành tinh thần tiết kiệm không chỉ trong công việc mà còn trong đời sống hàng ngày.

Đại biểu cũng đánh giá cao báo cáo của Chính phủ về kết quả thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2024, thể hiện sự quyết tâm của cả hệ thống chính trị. Từ khâu xây dựng thể chế đến tổ chức thực hiện, Chính phủ đã thành lập Ban Chỉ đạo phòng, chống lãng phí, đồng thời tăng cường công tác quản lý nhà nước, siết chặt kỷ luật, kỷ cương, đề cao trách nhiệm, triệt để tiết kiệm trong chi thường xuyên; kiểm soát chặt chẽ bội chi, nợ công, nợ Chính phủ và nợ nước ngoài.

Thời gian qua, công tác tiết kiệm, chống lãng phí được triển khai đồng bộ trong nhiều lĩnh vực: Từ lập, chấp hành, quyết toán ngân sách nhà nước; đến quản lý, sử dụng tài sản công, phương tiện đi lại, trang thiết bị làm việc; từ mua sắm công đến sắp xếp lại và xử lý tài sản nhà, đất thuộc sở hữu nhà nước. Đặc biệt, ý thức tiết kiệm trong sản xuất và tiêu dùng của người dân đã có sự chuyển biến rõ nét, từng bước hình thành văn hóa ứng xử mới - văn hóa tiết kiệm.

Giám sát toàn diện, xử lý triệt để lãng phí, thất thoát

Tuy nhiên, đại biểu Đặng Bích Ngọc cũng thẳng thắn chỉ ra những tồn tại, hạn chế. Qua giám sát tại nhiều địa phương cho thấy, tình trạng lãng phí vẫn còn phổ biến. Nhiều dự án đầu tư bị chậm tiến độ, thậm chí không triển khai; nhiều công trình dở dang bị bỏ hoang kéo dài, gây lãng phí nguồn lực và bức xúc trong cử tri, nhân dân.

Thực trạng trụ sở làm việc, tài sản công bị bỏ không, xuống cấp nghiêm trọng tại nhiều tỉnh, thành phố, nhất là các đô thị lớn cho thấy, công tác quản lý, sử dụng tài sản công vẫn chưa đạt hiệu quả mong muốn. Dù đã được phản ánh nhiều lần trên các phương tiện truyền thông đại chúng, qua các cuộc giám sát của cơ quan Trung ương và địa phương, nhưng đến nay vẫn chưa có giải pháp xử lý dứt điểm.

Dẫn số liệu của Bộ Tài chính, đại biểu cho biết: Tính đến cuối năm 2024, cả nước có trên 11.000 nhà, đất là tài sản công chưa được khai thác, sử dụng hợp lý, chủ yếu là trụ sở cơ quan, trường học, trạm y tế. Con số này dự báo còn tăng thêm trong thời gian tới khi triển khai tổ chức lại chính quyền địa phương hai cấp và thực hiện sáp nhập tỉnh.

Đại biểu cũng bày tỏ lo ngại trước tình trạng lãng phí trong thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia. Đáng chú ý là các khoản chi cho tuyên truyền, tập huấn, tham quan, học tập kinh nghiệm… chiếm tỷ trọng không nhỏ trong tổng kinh phí, nhưng hiệu quả lại mơ hồ, khó định lượng và thiếu công cụ kiểm soát.

“Những bất cập này đòi hỏi phải có các đợt kiểm tra, giám sát toàn diện để nhận diện, xử lý triệt để nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng ngân sách nhà nước, nhất là trong bối cảnh cả hệ thống chính trị đang hướng tới tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động”, đại biểu nhấn mạnh.

Đặc biệt, kể từ ngày 1/7/2025 - thời điểm chính quyền địa phương hai cấp chính thức đi vào hoạt động, công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí càng cần được quan tâm chỉ đạo sâu sát hơn, được tổ chức thực hiện đồng bộ, toàn diện hơn, phải đạt được những kết quả cụ thể, thực chất. Đây không chỉ là yêu cầu về quản trị mà còn là giải pháp để tạo thêm nguồn lực đầu tư phát triển, nâng cao đời sống nhân dân, làm giàu cho đất nước trong giai đoạn cách mạng mới.

Để thực hành tiết kiệm, chống lãng phí thực sự trở thành thói quen, thành văn hóa trong mỗi cán bộ, đảng viên và người dân, đại biểu Đặng Bích Ngọc đề xuất: Cần tiếp tục rà soát, hoàn thiện hệ thống thể chế về tiết kiệm, chống lãng phí; bổ sung các quy định chặt chẽ về chế tài xử lý trách nhiệm đối với tổ chức, cá nhân để xảy ra lãng phí.

Cùng với đó, đề nghị Bộ Tài chính tham mưu cho Chính phủ tổ chức rà soát tổng thể, số hóa toàn bộ tài sản công từ Trung ương đến địa phương. Đồng thời hoàn thiện thể chế để hướng dẫn cụ thể việc phân loại, chuyển đổi, đấu giá, xử lý hiệu quả các tài sản công dôi dư, bao gồm cả những tài sản phát sinh sau sáp nhập đơn vị hành chính.

Ngoài ra, đề nghị Quốc hội, Chính phủ và chính quyền địa phương tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, kiểm toán đối với các dự án đầu tư chậm tiến độ, không đưa vào hoạt động dù đã tồn tại từ lâu. Kiên quyết thu hồi các dự án không triển khai hoặc triển khai không hiệu quả để tạo quỹ đất sạch phục vụ thu hút đầu tư và nhu cầu an sinh xã hội.

Mặt khác, cần hoàn thiện thể chế quản lý và tổ chức thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia, tăng cường tổ chức các đoàn giám sát chuyên đề, nhất là trong bối cảnh triển khai mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Qua đó, kịp thời tháo gỡ các vướng mắc về phân cấp, bổ sung dự toán kịp thời, đảm bảo sử dụng hiệu quả tối đa nguồn lực, tránh lãng phí, thất thoát ngân sách trong quá trình triển khai.

Trần Tâm