Gia Lai giải quyết thách thức trong cải thiện sinh kế, hạ tầng vùng sâu
Sau gần nửa năm triển khai Chương trình Mục tiêu quốc gia (MTQG) phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, Gia Lai đang đối mặt với nhiều thách thức trong cải thiện sinh kế và hạ tầng vùng sâu, vùng xa. Tỉnh đang dồn lực tháo gỡ vướng mắc, giải quyết từng "điểm nghẽn".
Nhiều dự án còn “chậm nhịp”
Theo báo cáo của Sở Dân tộc và Tôn giáo, tổng vốn phân bổ cho chương trình trong năm 2025 hơn 1.260 tỷ đồng. Tính đến ngày 20/5, toàn tỉnh mới giải ngân được khoảng 199,8 tỷ đồng, đạt tỷ lệ 20,7%. Đây là con số đáng lo ngại, nhất là khi thời hạn giữa năm đang đến gần và các mục tiêu phát triển vùng khó khăn vẫn còn nhiều thách thức.
Một số dự án thành phần tuy có kết quả bước đầu khả quan nhưng vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu. Cụ thể, Dự án giải quyết tình trạng thiếu đất ở, nhà ở, đất sản xuất và nước sinh hoạt có kế hoạch sử dụng 63,4 tỷ đồng, mới giải ngân hơn 16,3 tỷ đồng, đạt 25,9%. Qua đó, tỉnh đã hỗ trợ đất ở cho 5 hộ, xây dựng nhà ở cho 577 hộ và cung cấp nước sinh hoạt phân tán cho 53 hộ dân; đồng thời, hoàn thành 2 công trình cấp nước sinh hoạt tập trung phục vụ 309 hộ.
Trong khi đó, Dự án số 2 về quy hoạch, sắp xếp và ổn định dân cư đạt tỷ lệ giải ngân cao hơn, khoảng 42,7% (70,9 tỷ đồng/166,1 tỷ đồng). Một số địa phương đã hoàn thành các hạng mục lớn, điển hình như xã Chư A Thai (huyện Phú Thiện) và buôn Ma Giai (huyện Krông Pa), góp phần ổn định đời sống dân di cư tự do, cải thiện điều kiện sống cho đồng bào.
Dù vậy, nhiều dự án vẫn còn “giậm chân tại chỗ”. Đáng chú ý, Dự án 4 về đầu tư hạ tầng thiết yếu phục vụ sản xuất và đời sống chỉ đạt tỷ lệ giải ngân 13,2% (33,7 tỷ đồng trên tổng số gần 255 tỷ đồng). Dự án này bao gồm việc xây dựng 25 tuyến đường giao thông liên xã, 12 tuyến đường đến thôn đặc biệt khó khăn, 1 công trình thủy lợi và 5 nhà văn hóa cộng đồng. Tiến độ chậm đồng nghĩa với việc người dân vùng sâu, vùng xa tiếp tục gặp khó trong tiếp cận dịch vụ cơ bản.
Rõ trách nhiệm từng cấp, từng lĩnh vực
Theo UBND tỉnh Gia Lai, nguyên nhân chủ yếu khiến tiến độ thực hiện chương trình chậm do tình trạng chậm phân bổ vốn sự nghiệp; chưa có nguồn vốn vay theo Nghị định 28/2022/NĐ-CP; vướng mắc về thủ tục đầu tư, nhất là khi áp dụng Nghị định 38/2023/NĐ-CP. Việc lập hồ sơ trồng rừng, giải phóng mặt bằng hay điều chỉnh thiết kế cũng gặp trở ngại do chậm trễ trong khảo sát và thay đổi giá vật liệu xây dựng, ảnh hưởng đến phần vốn đối ứng từ phía người dân. Nhiều nội dung quan trọng như: xóa mù chữ, giáo dục nghề nghiệp chưa thể triển khai vì thiếu đối tượng hoặc vướng cơ chế phối hợp.
Ảnh: Mộc Trà
Để đẩy nhanh tiến độ thực hiện Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi năm 2025, UBND tỉnh yêu cầu các cơ quan liên quan nhanh chóng “gỡ nút thắt”, tăng tốc giải ngân để không làm lỡ nhịp đầu tư phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số.
Trong đó, Sở Tài chính được giao chủ trì, phối hợp với Sở Dân tộc và Tôn giáo khẩn trương hoàn thiện hồ sơ, trình HĐND tỉnh phân bổ chi tiết 294 tỷ đồng vốn sự nghiệp còn lại. Các sở, ngành chủ trì các dự án thành phần như Giáo dục và Đào tạo, Y tế, Công Thương, Văn hóa - Thể thao và Du lịch, Hội Liên hiệp Phụ nữ… phải chủ động nắm bắt tình hình thực tế, hướng dẫn cụ thể cho địa phương tháo gỡ khó khăn. Việc triển khai phải sát thực tế, đặc biệt là trong bối cảnh địa phương đang trong giai đoạn chuyển đổi mô hình quản lý hành chính.
Với các địa phương có tỷ lệ giải ngân thấp, Chủ tịch UBND cấp huyện được giao xây dựng kế hoạch hành động cụ thể, xác định rõ ràng trách nhiệm từng cấp, từng lĩnh vực. Đối với các đơn vị có tỷ lệ giải ngân bằng 0%, lãnh đạo phải tổ chức kiểm điểm, xây dựng lộ trình hành động chi tiết và giải trình trước UBND tỉnh.