Giáo dục - việc làm:Cần giải pháp cho vấn đề thiếu hụt phòng ở nội trú học sinh DTTS
Trên địa bàn huyện miền núi Hướng Hóa (Quảng Trị) có 7 trường Phổ thông Dân tộc Bán trú (PTDTBT) cấp tiểu học và THCS nhưng 5 trường trong số đó thiếu nghiêm trọng phòng ở nội trú... Tình trạng này ảnh hưởng đến sinh hoạt, học tập và gây nhiều khó khăn cho công tác quản lý học sinh khi nhiều em phải thuê trọ bên ngoài.
Thiếu hơn một nửa số phòng nội trú
Hướng Hóa là một huyện miền núi của tỉnh Quảng Trị, nơi có trên 50% dân số là đồng bào DTTS, chủ yếu là người Vân Kiều và Pa Kô. Toàn huyện hiện có 7 trường PTDTBT Tiểu học và Trung học cơ sở với gần 4.000 học sinh DTTS đang theo học. Theo quy định tại Nghị định số 116/2016/NĐ-CP của Chính phủ về chính sách hỗ trợ học sinh và các trường phổ thông ở khu vực ĐBKK, hiện có 1.363 học sinh trong số này đủ điều kiện hưởng chế độ nội trú.
Tuy nhiên, cơ sở vật chất của các trường lại không đáp ứng được nhu cầu thực tế. Theo báo cáo từ Phòng Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Hướng Hóa, tổng số phòng ở nội trú tại 7 trường hiện chỉ có 74 phòng, trong khi nhu cầu thực tế là trên 120 phòng. Như vậy, các trường đang thiếu ít nhất 48 phòng nội trú. Nhiều trường thiếu hơn một nửa số phòng cần thiết để đảm bảo chỗ ở cho học sinh nội trú.
Đơn cử như Trường PTDTBT Tiểu học và THCS Hướng Lộc – nơi 100% học sinh là người DTTS. Trường có tới 5 điểm trường với gần 800 học sinh. Riêng điểm trường chính Pa Xía có hơn 492 em. Trong đó, 170 học sinh được hưởng chế độ nội trú theo quy định, nhưng nhà trường chỉ có 4 phòng ở nội trú, mỗi phòng chứa tối đa 15 em. Điều đó đồng nghĩa chỉ có 60 học sinh được bố trí chỗ ở trong trường... Để khắc phục tạm thời, trường đã sử dụng 2 phòng công vụ của giáo viên làm nơi ở cho học sinh, song vẫn còn tới 73 em phải thuê hoặc mượn chỗ ở bên ngoài.
Cô giáo Nguyễn Thị Luyến chia sẻ, phần lớn học sinh phải ở trọ trong các nhà dân quanh trường. Điều này khiến công tác quản lý gặp nhiều khó khăn, nhất là về giờ giấc sinh hoạt, học tập cũng như đảm bảo an toàn, đặc biệt với học sinh nữ.
Nguồn lực còn nhiều hạn chế
Tình trạng thiếu phòng ở nội trú không chỉ xảy ra tại Hướng Lộc. Trường PTDTBT Tiểu học và THCS Ba Tầng hiện cũng đang thiếu tới 15 phòng, trong khi Trường PTDT bán trú THCS Húc thiếu 15 phòng nội trú, Trường PTDTBT Tiểu học và THCS Hướng Sơn thiếu 10 phòng. Thiếu cơ sở vật chất khiến hàng trăm học sinh buộc phải di chuyển xa, sống tạm bợ, ảnh hưởng đến chất lượng học tập cũng như nguy cơ mất an toàn trong mùa mưa lũ.
Chủ tịch UBND xã Hướng Lộc Hồ Văn Pầng cho biết, Trường PTDTBT Tiểu học và THCS Hướng Lộc cần bổ sung ít nhất 4 phòng ở để đáp ứng nhu cầu tối thiểu cho học sinh. Tuy nhiên, nguồn ngân sách rất eo hẹp, việc đầu tư xây dựng cũng gặp nhiều trở ngại.
Trên thực tế, mô hình học bán trú và nội trú đã góp phần quan trọng trong việc nâng cao chất lượng giáo dục tại vùng cao. Nhờ được ở lại trường, học sinh không phải đi bộ hàng chục cây số mỗi ngày, được chăm sóc ăn uống và sinh hoạt theo nền nếp... Tuy nhiên, khi số lượng học sinh nội trú tăng nhanh, mà cơ sở hạ tầng không được đầu tư tương xứng, thì nhà ở trở thành thách thức lớn với cả ngành giáo dục lẫn chính quyền cơ sở.
Khó khăn hiện nay không chỉ nằm ở kinh phí mà còn cả quỹ đất. Đại diện Trường PTDTBT Tiểu học và THCS Hướng Lộc cho biết, khuôn viên trường hiện tại chỉ còn một diện tích bằng phẳng rất nhỏ, không đủ để xây 4 phòng học chứ chưa nói đến nhà ở nội trú. Cách duy nhất có thể tính đến là xây nhà 2 tầng để tiết kiệm diện tích, nhưng kinh phí đầu tư lại là vấn đề lớn.
Bên cạnh đó, nhiều phòng ở cũng đã xuống cấp trầm trọng, không bảo đảm an toàn khi mùa mưa bão đến. Một số phòng nội trú hiện chỉ là nhà tạm hoặc mượn lại từ nhà công vụ giáo viên, không có nhà vệ sinh riêng, không bảo đảm điều kiện sinh hoạt tối thiểu.
Trong bối cảnh đó, ngành Giáo dục tỉnh Quảng Trị đã có nhiều nỗ lực tháo gỡ. UBND tỉnh cũng đã ban hành một số nghị quyết ưu tiên đầu tư cho giáo dục vùng đồng bào DTTS. Một số phòng học, nhà công vụ được cải tạo, xây mới từ các chương trình mục tiêu quốc gia như Xây dựng nông thôn mới hay Phát triển kinh tế - xã hội vùng DTTS và miền núi.
Tuy nhiên, theo đại diện Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Hướng Hóa, dù đã có nhiều hỗ trợ nhưng nguồn lực vẫn còn rất hạn chế. Muốn giải quyết triệt để tình trạng thiếu phòng nội trú, cần có thêm sự vào cuộc mạnh mẽ của các cấp chính quyền và các tổ chức xã hội... để học sinh vùng cao được học tập, sinh hoạt trong điều kiện bảo đảm.