Mỹ - Trung nối lại đàm phán thương mại:Cơ hội mới, thách thức cũ
Giới phân tích đánh giá đây là bước đi tích cực trong bối cảnh quan hệ hai nước nhiều bất ổn, song quá trình đàm phán dự báo sẽ không dễ dàng.
Bước tiến mới sau cuộc gặp tại Geneva
Sau cuộc điện đàm giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, hai nền kinh tế lớn nhất thế giới ngày mai (9/6) sẽ bước vào vòng đàm phán thương mại cấp cao lần thứ hai tại Thủ đô London, Vương quốc Anh. Hai nhà lãnh đạo đã nhất trí thúc đẩy các cuộc đàm phán nhằm giải quyết các tranh chấp thương mại - một động thái mang tính xây dựng, đánh dấu nỗ lực hai bên nhằm đưa quan hệ song phương trở lại quỹ đạo ổn định sau nhiều tháng căng thẳng.
"tích cực" ngày 6/6/2025. Ảnh: Getty / Reuters
Trong tuyên bố chính thức ngày 6/6, Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết các quan chức cấp cao trong chính quyền Mỹ gồm Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent, Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick và Đại diện Thương mại Jamieson Greer sẽ có cuộc gặp với các đại diện Trung Quốc tại London nhằm tiếp tục thảo luận về các nội dung liên quan đến thỏa thuận thương mại song phương.
Trong thông điệp được đăng trên nền tảng mạng xã hội, ông Donald Trump viết: “Cuộc đàm phán hứa hẹn sẽ diễn ra tốt đẹp. Cảm ơn mọi người đã quan tâm tới vấn đề này”.
Vòng đàm phán này được kỳ vọng sẽ tiếp nối những tiến triển đã đạt được tại Geneva, Thuỵ Sỹ vào tháng trước, nơi Mỹ và Trung Quốc đồng thuận về việc cắt giảm thuế quan tạm thời trong vòng 90 ngày, với mục tiêu tạo không gian cho các cuộc đàm phán thực chất.
Kỳ vọng thận trọng
Các chuyên gia cho rằng vòng đàm phán tại London là cơ hội để hai bên tiếp tục thu hẹp bất đồng, song cũng lưu ý rằng tiến trình này sẽ gặp nhiều lực cản.
Bà Yun Sun, Giám đốc Chương trình Trung Quốc và Đông Á tại Trung tâm Stimson, Mỹ nhận định: “Đây là vòng đàm phán nghiêm túc đầu tiên sau đàm phán ở Geneva, phản ánh sự chỉ đạo trực tiếp từ lãnh đạo cấp cao hai nước. Tuy nhiên, còn quá sớm để kỳ vọng vào một đột phá lớn trong thời gian ngắn”.
Bà Yun Sun cũng cảnh báo rằng việc đạt được tiến triển nhanh chóng và thực chất trong các vấn đề then chốt là điều không dễ dàng. Những chủ đề khó khăn dự kiến sẽ được hai bên đưa lên bàn đàm phán bao gồm kiểm soát xuất khẩu đất hiếm của Trung Quốc và các biện pháp hạn chế công nghệ cao từ phía Mỹ – hai điểm nghẽn lớn trong quan hệ thương mại song phương.
Trong những tuần kể từ khi có sự hòa hoãn mong manh sau đàm phán Geneva, Washington đã cáo buộc Bắc Kinh chậm trễ trong việc phê duyệt xuất khẩu đất hiếm và không giữ lời hứa. Đây là những nguyên liệu vốn rất cần thiết cho mọi thứ, từ ô tô đến máy bay chiến đấu, và rất quan trọng đối với các ngành công nghiệp và quốc phòng của Mỹ. Trung Quốc có thể tìm cách sử dụng “quân bài” này để khiến Washington nới lỏng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu của chính họ nhằm ngăn chặn Trung Quốc tiếp cận các chất bán dẫn và công nghệ tiên tiến của Mỹ.
Tuy nhiên một điểm đáng chú ý là sự hiện diện của Bộ trưởng Thương mại Mỹ Howard Lutnick được cho là sẽ khiến lập trường của phái đoàn Mỹ trở nên cứng rắn hơn.
Theo Giáo sư John Gong, chuyên gia kinh tế tại Đại học Kinh doanh và Kinh tế Quốc tế Bắc Kinh, ông Lutnick vốn là người ủng hộ chính sách thuế quan cao nhằm giảm thâm hụt ngân sách liên bang và đứng đầu một cơ quan có vai trò then chốt trong kiểm soát xuất khẩu - Cục Công nghiệp và An ninh Mỹ.
Bên cạnh đó Đại diện Thương mại Jamieson Greer cũng được nhận định là có lập trường cứng rắn trong vấn đề thuế, do mối quan hệ thân thiết với cựu Đại diện Thương mại Robert Lighthizer – người từng dẫn đầu chính sách áp thuế cao nhằm bảo hộ công nghiệp Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump giai đoạn 2017 - 2021.
ngày 9/6/2025 cùng Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent (trái). Ảnh: AFP
“Tôi cho rằng “bộ ba” Scott Bessent, Howard Lutnick và Jamieson Greer sẽ giữ vai trò chủ đạo trong các cuộc đàm phán sắp tới, và điều này không phải là tín hiệu tốt cho Trung Quốc", Giáo sư Gong cảnh báo.
Truyền thông chính thức của Trung Quốc cũng thể hiện sự dè dặt. Tân Hoa Xã trong bài bình luận ngày 7/6 kêu gọi Mỹ cần tôn trọng các cam kết đã đạt được tại Geneva. Trước đó, căng thẳng giữa hai nước leo thang đáng kể trong những ngày trước cuộc điện đàm của hai nhà lãnh đạo, khi cả hai bên cáo buộc nhau vi phạm thỏa thuận đạt được tại Geneva.
Trong bối cảnh quan hệ thương mại với Mỹ còn nhiều biến động, Trung Quốc đang tăng cường đàm phán và hợp tác với các đối tác lớn khác, đặc biệt là Liên minh châu Âu (EU). Bộ Thương mại Trung Quốc mới đây cho biết, các cuộc tham vấn với EU về cơ chế giá đối với xe điện xuất khẩu của Trung Quốc đã bước vào giai đoạn cuối, đồng thời bày tỏ thiện chí đẩy nhanh phê duyệt xuất khẩu đất hiếm cho doanh nghiệp châu Âu.
nhiều bất ổn, song quá trình đàm phán dự báo sẽ không dễ dàng. Ảnh: Getty Images
Dù còn nhiều khác biệt, vòng đàm phán tại London có thể tạo thêm cơ hội để hai nền kinh tế lớn nhất thế giới tiến gần hơn tới một lộ trình ổn định, dựa trên đối thoại và lợi ích chung. Tuy nhiên, để đạt được những bước tiến bền vững, đòi hỏi cả Mỹ và Trung Quốc phải thể hiện thiện chí, tôn trọng cam kết và kiên định với các nguyên tắc của hợp tác cùng có lợi.